Μια ενδιαφέρουσα άποψη για τις ΑΠΕ

ΑΠΕ: Να ξεφύγουμε από τον διχασμό με παραγωγική ανασυγκρότηση

25 Ιουνίου 2021

Του Δημήτρη Μπούσμπουρα

πηγή: https://ardin-rixi.gr/archives/235847...QSI

Αν η χώρα έμπαινε σε μία διαδικασία παραγωγής μικρών αιολικών κάθετου άξονα, πλωτών αιολικών και ηλιακών συλλεκτών στον αστικό χώρο, θα μπορούσε να διαμορφώσει μία άλλη πολιτική πραγματικά φιλικών προς στο περιβάλλον ΑΠΕ.

Ενας μεγάλος διχασμός σοβεί στην ελληνική κοινωνία, αν και δεν εμπλέκεται σε αυτόν η μεγάλη πλειοψηφία των γενικώς αδιάφορων πολιτών. Πρόκειται για το ζήτημα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)· στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται κυρίως ο τρόπος που αναπτύσσονται στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Από την μία πλευρά βρίσκεται η πολιτική ηγεσία του τόπου σε όλα σχεδόν τα κόμματα, εκτός ίσως από το ΚΚΕ, που προβάλλει άλλα ζητήματα, καθώς κι ο χώρος των Μ.Μ.Ε. και των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών· αυτοί τάσσονται αναφανδόν υπέρ της τοποθέτησης μεγάλων αιολικών σε βουνά και νησίδες· από την άλλη, στέκονται οι τοπικές κοινωνίες και λίγοι διανοούμενοι, που αντιλαμβάνονται την καταστροφή που θα επέλθει για το τοπίο, την βιοποικιλότητα αλλά και την εικόνα της υπαίθρου.
Καθώς το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής προβάλλεται ως υπερεπείγον, έχει δοθεί «γη και ύδωρ» στις εταιρείες που τοποθετούν αιολικά και φωτοβολταϊκά. Στην πραγματικότητα, το κράτος δεν έχει κανέναν σχεδιασμό κι έχει αφήσει τα πράγματα στην ιδιωτική πρωτοβουλία, την οποία έχει διευκολύνει με την δυνατότητα να τοποθετεί ευκολότερα μικρότερες μονάδες, υπό το πρόσχημα ότι θα μπορούσε να συμβεί αυτό και από δήμους ή ενώσεις παραγωγών. Ωστόσο, οι εταιρείες κατακερματίζουν και παρουσιάζουν, ως ανεξάρτητες, διαφορετικές άδειες εκμετάλλευσης του αέρα και του ηλίου, με αποτέλεσμα οι αιτήσεις για τις σχετικές αδειοδοτήσεις να ξεπερνούν ακόμα και τις συνολικές ανάγκες της χώρας σε ενέργεια. Μάλιστα, η ονομαστικά παραγόμενη ενέργεια ξεπερνά κατά πολύ και το ποσοστό που αναλογεί στις ΑΠΕ, προκειμένου να επιτυγχάνεται σταθερότητα στο σύστημα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας· διότι το σύστημα ως σύνολο δεν μπορεί να είναι έρμαιο του θεού Αιόλου.
Το ελληνικό κράτος ανακοίνωσε πρόσφατα την μετατροπή του νέου θερμοηλετρικού εργοστασίου της Πτολεμαΐδας, το οποίο προοριζόταν να λειτουργεί με λιγνίτη, σε θερμοηλεκτρικό, που θα λειτουργεί με εισαγόμενο φυσικό αέριο. Η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν επιδίωξε να παρατείνει την λειτουργία του λιγνίτη -παίρνοντας κάποια εξαίρεση χρονική- και φυσικά το κόστος, λόγω της παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα, είναι μεγάλο. Όπως μεγάλη είναι και η διεθνής υποκρισία, γιατί και το φυσικό αέριο παράγει διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι, ο πρωθυπουργός, που και να ήθελε δεν θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά, προτίμησε να εμφανίζεται ως ο «πράσινος» πρωθυπουργός, που θα τελειώσει πρώτος την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη. Από την άλλη, όμως, έχει κάνει τα πάντα με τους δύο υπουργούς περιβάλλοντος και τους συμβούλους, ώστε να συνεχιστεί η τοποθέτηση αιολικών σε περιοχές Νατούρα και ιστορικά τοπία· εκτεταμένα φωτοβολταϊκά συστήματα τοποθετούνται ήδη σε γη υψηλής γεωργικής παραγωγικότητας.
Προφανώς, εκτός από τις ισχυρές τοπικές αντιδράσεις που εντείνονται όλο και περισσότερο, υπάρχουν κάποια ζητήματα τα οποία δεν μπορεί να ξεπεράσει η κυβέρνηση. Έτσι, στην περίπτωση των νησίδων του Ν.Α. Αιγαίου, τα οποία θεωρούνται από την επιστημονική κοινότητα ως τα Γκαλάπαγκος της Μεσογείου, απορρίφθηκαν οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, καθώς η χώρα θα βρισκόταν υπόλογη για την εξαφάνιση δύο παγκοσμίως απειλούμενων ειδών. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με την περίπτωση του Νυμφαίου. Παρά τις δυναμικές αντιδράσεις των πολιτών, παρά την αντίδραση και του Γιάννη Μπουτάρη που κατάγεται από το χωριό, οι μπουλντόζες προχωρούν. Ο Γιάννης Μπουτάρης είναι το παράδειγμα ενός ανθρώπου που συναίνεσε σε όλες αυτές τις πολιτικές, αλλά ξαφνικά αντιλαμβάνεται ότι τα αιολικά δεν συνάδουν με το φυσικό περιβάλλον του Βιτσίου, την ιστορία αυτού του τόπου και την εικόνα που ήθελε να δώσει στον τόπο καταγωγής του. Είναι αυτό που παθαίνουν όλοι όσοι αβασάνιστα θεωρούν οποιαδήποτε αντίδραση ως «τοπικιστική» και την απαξιώνουν, λέγοντας ότι βρίσκεται στην λογική του «όχι στην δική μου αυλή».
Τελευταία, πολλοί έχουν αρχίσει ν’ αμφιβάλλουν για το ποια θα είναι η γενική εικόνα της χώρας και ποια θα είναι οι επιπτώσεις της ενεργειακής πολιτικής στον τουρισμό και στην διατροφική αυτάρκεια. Καθώς η τεχνολογία προχωράει, έχουν εμφανιστεί οι πρώτες προθέσεις για τοποθέτηση πλωτών αιολικών. Αυτά, εφόσον δεν χωροθετηθούν σε θαλάσσια Νατούρα, μπορούν να τοποθετηθούν χωρίς αντιδράσεις και προφανώς θα έχουν πολύ μικρότερες επιπτώσεις. Είναι ένα ζήτημα όμως που αντιμετωπίζεται εχθρικά από τις εταιρείες και τους διάφορους συμβούλους και μελετητές, καθώς έχει παγιωθεί ένα σύστημα προώθησης των μεγάλων αιολικών και των εκτεταμένων φωτοβολταϊκών που παράγονται σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Αν η χώρα έμπαινε σε μία άλλη διαδικασία, αυτή της παραγωγής στην Ελλάδα μικρών αιολικών κάθετου άξονα, που μπορούν να μπουν σχεδόν παντού, ακόμα και κατά μήκος όλου του οδικού δικτύου, τοποθέτησης πλωτών αιολικών και τοποθέτησης ηλιακών συλλεκτών στον αστικό χώρο και σε όλα τα κτήρια, θα μπορούσε να διαμορφώσει μία άλλη πολιτική πραγματικά φιλικών προς στο περιβάλλον ΑΠΕ. Αν μάλιστα ενίσχυε και τις ελληνικές στάρταπ εταιρείες που παράγουν αυτά τα συστήματα, όπως παραδείγματος χάρη τα εύκαμπτα οργανικά φωτοβολταϊκά, θα έδινε μία σοβαρή ώθηση στην ελληνική βιομηχανία. Αν πραγματικά ενδιαφέρεται η κυβέρνηση, μπορεί να σχεδιάσει και να κινητοποιήσει δυνάμεις για την ενεργειακή και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μας.
Αντί για αυτό, δυστυχώς, βλέπουμε να εξελίσσεται η σύγκρουση με τις τοπικές κοινωνίες. Το παράδειγμα της χερσονήσου του Μαλέα, όλης δηλαδή της έκτασης νοτίως της Μονεμβασιάς, είναι χαρακτηριστικό. Η εταιρεία ΕΛΛΑΚΤΩΡ, και κάποιες ελεγχόμενες από αυτήν ή κρυφά παρουσιαζόμενες ως διαφορετικές εταιρείες, σκοπεύει να τοποθετήσει ανεμογεννήτριες σε όλο το μήκος της χερσονήσου, περιοχή με μεγάλη σημασία για την βιοποικιλότητα και με υπέροχο τοπίο που θα καταστραφεί. Οι μελέτες που παρουσιάστηκαν ήταν αντίγραφα άλλων και κενές περιεχομένου, ενώ η δημόσια διαβούλευση δεν λειτούργησε, με διάφορα προσχήματα. Ο ελληνικός κατασκευαστικός τομέας -που ήταν μέχρι σήμερα μάλλον κρατικοδίαιτος- εμφανίζεται ως ανεξάρτητος παραγωγός, με εγγυημένη βέβαια την υψηλή τιμή της ενέργειας που θα παράγει. Ο πρωθυπουργός θα πρέπει να σκεφτεί ότι τον ορισμό της έννοιας «διαπλοκή» τον είχε δώσει ο πατέρας του, και να δώσει άλλες κατευθύνσεις στην πολιτική της ενέργειας.