Αναρτήσεις
άρθρο του 2008 με αφορμή debate του Ινστιτούτου Δημοκρατίας "Κ. Καραμανλής" με θέμα Κλιματική αλλαγή ή οικονομική πρόοδος
[ΕΠΠΠΟ: Ενδιαφέρον άρθρο από το 2008. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξαγωγή συμπερασμάτων για την διαχρονικότητα της υπόθεσης και την πορεία της την τελευταία 15ετία]
Διαξιφισμοί για την κλιματική αλλαγή
Σε αυτή την κατεύθυνση, ο σύλλογος αποφοίτων της σχολής Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστώνης, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής» διοργάνωσε debate δύο κορυφαίων διεθνών αναλυτών με θέμα «Το δίλημμα της βιώσιμης ανάπτυξης. Κλιματική αλλαγή ή οικονομική πρόοδος;», με ομιλητές τον Dr William Moomaw, καθηγητή Διεθνούς Περιβαλλοντικής Πολιτικής στη σχολή Fletcher και επικεφαλής σσυγγραφέα της Διακυβερνητικής Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές αλλαγές (IPCC), που τιμήθηκε με το Νομπέλ Ειρήνης το 2007, και τον Dr Bruce McKenzie Everett, καθηγητή Διεθνών Επιχειρηματικών Σχέσεων στο Georgetown και στο Fletcher School, πρώην ανώτερο στέλεχος της Exxon Mobil. H «Καθημερινή» ήταν εκεί για να θέσει στους αναλυτές βασικά ερωτήματα που αφορούν την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με την επιστημονική βοήθεια του μηχανικού Περιβάλλοντος, καθηγητή Δημήτρη Λάλα και να λάβει αντικρουόμενες αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες απαντήσεις.
Ο Dr William Moomaw υποστηρίζει ότι πρέπει να λάβουμε μέτρα άμεσα, γιατί «μπορούμε να διαπραγματευόμαστε την κατεύθυνση της οικονομίας αλλά δεν μπορούμε να διαπραγματευόμαστε το κλίμα». Ο Dr Bruce McKenzie Everett ζητάει περισσότερο χρόνο και αναμφισβήτητα επιστημονικά στοιχεία προκειμένου να ληφθούν μέτρα που θα μπορούσαν να σημάνουν επιβράδυνση της οικονομίας. «Εχω εμπιστοσύνη στη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. Πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε ένα μικρό τμήμα πολιτικής και να αφήσουμε τις αγορές να κάνουν τα υπόλοιπα», λέει χαρακτηριστικά.
Οι ερωτήσεις
1. Πώς θα αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή;
2. Τι μέτρα πρέπει να λάβουμε;
3. Είναι η Κίνα και η Ινδία ο «αδύναμος» κρίκος στην καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών;
4. Πρωτόκολλο του Κιότο – Τι πιστεύετε για τα νέα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
5. Οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν σε δυναμικές ενέργειες, όσον αφορά τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου;
6. Μπορούμε να περιορίσουμε δραστικά την ενέργεια που χρησιμοποιούμε;
7. Κοστίζουν περισσότερο οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας;
8. Τελικά, κλιματικές αλλαγές ή οικονομική ανάπτυξη;
William Μoomaw
Ο ήλιος δεν απεργεί ποτέ, ακόμα και στην Ελλάδα
1. H κλιματική αλλαγή είναι αδιαμφισβήτητη και τις συνέπειές της, τις ζούμε ήδη. Οφείλεται στην ανθρώπινη συμπεριφορά που προκαλεί τη συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Το 2007 ήταν η δεύτερη πιο ζεστή χρονιά από τότε που ξεκίνησαν οι μετρήσεις. Εχουμε περισσότερους τυφώνες, ο αριθμός των θερμών ημερών έχει αυξηθεί και οι δασικές πυρκαγιές έχουν πολλαπλασιαστεί από το 1980. Από το 1987 – 2005 οι ασφαλιστικές εταιρείες πλήρωσαν τεράστια ποσά. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πολύ την οικονομική ανάπτυξη και άρα είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε το ένα χωριστά από το άλλο.
2. Τα στοιχεία που έχουμε είναι ανάλογα ισχυρά με τον νόμο της βαρύτητας. Οδηγούμε το κλίμα σε μια κατεύθυνση που δεν είχε ποτέ στο παρελθόν. Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε. Οταν το IPCC δημοσίευσε την έκθεσή του το 2001 είχαμε βρει ότι υπάρχει αρκετή τεχνολογία ώστε να μειώσουμε τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως κατά 30%. Το μισό από το ποσοστό αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτή τη στιγμή, η Δανία παράγει το 25% του ηλεκτρικού ρεύματος που χρησιμοποιεί από ανεμογεννήτριες και η Γερμανία που δεν είχε καθόλου αιολική ενέργεια το 1998 σήμερα παράγει το 11% της ενέργειας που χρησιμοποιεί από εναλλακτικές πηγές. Είναι πολύ πιο εύκολο να επαναπροσδιορίσουμε την κατεύθυνση της οικονομίας, παρά να επαναφέρουμε το κλίμα. Μπορούμε να διαπραγματευόμαστε όσο θέλουμε για την οικονομία, δεν μπορούμε όμως να διαπραγματευόμαστε για τις κλιματικές αλλαγές.
3. Αν έχεις μια φωτιά, δεν μπορεί να λες ότι αν δεν σταματήσει ο άλλος να ρίχνει βενζίνη δεν σταματώ και εγώ, γιατί με αυτή τη λογική θα καούμε όλοι. Επίσης είναι πολύ πιθανό να εκπλαγούμε απ’ όσα θα κάνουν οι αναπτυσσόμενες χώρες, δεδομένου ότι απεξάρτηση από το πετρέλαιο δεν σημαίνει μόνο καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αλλά και πολλά άλλα, όπως εθνική ασφάλεια. Αυτή τη στιγμή, εταιρείες από την Ινδία, την Κίνα, τη Βραζιλία και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες ενδιαφέρονται για τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας και πραγματοποιούν τεράστιες επενδύσεις. Είναι σοκαριστικό ότι ινδικές εταιρείες παραγωγής αιολικής ενέργειας αγοράζουν ευρωπαϊκές.
4. Μας πήρε 150 χρόνια βιομηχανικής επανάστασης να φθάσουμε σε αυτή την κατάσταση και θα μας πάρει πολλές δεκαετίες να βγούμε από αυτήν. Χρειαζόμαστε 3% μείωση των εκπομπών κάθε χρόνο, για 50 χρόνια ώστε να έχουμε μια οικονομία που θα επιτρέψει σε όλους να επιβιώσουμε. Χρειαζόμαστε μια δέσμευση με μεγάλο χρονικό ορίζοντα και χρειάζεται κάθε τόσο να επανεξετάζουμε τους στόχους, τις διαθέσιμες τεχνολογίες και τις στρατηγικές.
5. Οι πολιτικοί στις ΗΠΑ μιλούν για συγκεκριμένες δεσμεύσεις όσον αφορά τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου – τόσο οι δημοκρατικοί όσο και οι συντηρητικοί. Ο Ομπάμα μιλάει για μειώσεις 70% – 80%, ο Μακέιν για 50%, έως το 2050. Το θέμα είναι αν μπορούμε να καταφέρουμε να κινηθεί και η αγορά προς αυτή την κατεύθυνση.
6. Ασφαλώς και μπορούμε ακόμα και με απλές κινήσεις, αλλάζοντας τις ηλεκτρικές συσκευές που χρησιμοποιούμε ή αγοράζοντας μικρότερα αυτοκίνητα. Ο μέσος όρος της κατά κεφαλήν κατανάλωσης ενέργειας στην Ελλάδα είναι ο μισός από αυτόν στις ΗΠΑ και δεν νομίζω ότι εξαιτίας αυτού περνούν και τόσο άσχημα στην Ελλάδα. Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τις ανάγκες από τις επιθυμίες μας.
7. Το 1998, το πετρέλαιο είχε 10 δολάρια το βαρέλι και μόλις προχθές έφτασε τα 126. Το τι είναι ακριβό και τι φθηνό είναι σχετικό. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι καύσιμα του 19ου αιώνα και δεν χρειάζεται να μένουμε προσκολλημένοι σε αυτά. Η τεχνολογία προχωρεί και αυτό αλλάζει το κόστος και τους συσχετισμούς. Οταν το 1879 ο Εντισον παρουσίασε την ηλεκτρική λάμπα, οι New York Times έγραψαν «πολύ έξυπνο κύριε Εντισον, αλλά ποτέ δεν θα αντικαταστήσει τις λάμπες θυέλλης» και δείτε τι έγινε. Πρέπει να σκεφτούμε ότι μπορούμε να βγάλουμε χρήματα και από άλλες μορφές ενέργειας εκτός από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Αλλωστε, ο ήλιος δεν απεργεί ποτέ, ακόμα και στην Ελλάδα.
8. Δεν χρειάζεται να κάνουμε αυτόν το διαχωρισμό γιατί δεν υφίσταται. Οταν μιλάμε για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, συνήθως αναφερόμαστε στους περιορισμούς. Πιστεύω όμως τελικά ότι το πρόβλημα του κλίματος είναι πρόβλημα της οικονομικής ανάπτυξης. Περισσότερο μιλάμε για μη βιώσιμη ανάπτυξη, για άνιση ανάπτυξη ανάμεσα στον Βορρά και το Νότο, στις αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες χώρες, παρά για κλιματικές αλλαγές. Αυτή την εποχή με την κούρσα της τιμής του πετρελαίου έχει συμβεί η μεγαλύτερη μεταφορά πλούτου στην ιστορία της ανθρωπότητας από εσάς κι εμένα σε αυτούς που διαθέτουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο και αυτό είναι άκρως ανησυχητικό. Χρειαζόμαστε στρατηγικές, πολιτικές που θα καταφέρνουν να συνδυαστούν με τις δυνάμεις της αγοράς. Οι αγορές λειτουργούν εξαιρετικά για μικρό χρονικό διάστημα αλλά δεν μπορούν να απαντήσουν σε ζητήματα που απαιτούν αντιμετώπιση σε μακρό χρονικό διάστημα, όπως οι κλιματικές αλλαγές. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να ληφθούν μέτρα για τα επόμενα πενήντα χρόνια, τη στιγμή που στην οικονομία μετράμε τα αποτελέσματα κάθε τρίμηνο.
Βruce McKenzie Εverett
Καμία χώρα δεν μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την οικονομία
1. Ασφαλώς δεν αμφισβητείται ότι η κλιματική αλλαγή συμβαίνει, αλλά πόσο κατανοούμε τι ακριβώς συμβαίνει; Αν είχαμε σαφή επιστημονικά δεδομένα, αν γνωρίζαμε ακριβώς τη σχέση αιτίας – αιτιατού θα ήταν περισσότερο εύκολο να πάρουμε αποφάσεις. Ομως, με όσα γνωρίζουμε σήμερα, μπορούμε να απομονώσουμε την επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα και να λάβουμε δραστικά μέτρα; Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όσον αφορά τα μέτρα που θα λάβουμε έτσι ώστε να μην έχουμε τεράστιο κόστος για την οικονομία χωρίς να έχουμε τελικά αποτέλεσμα. Καμία χώρα δεν μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την οικονομία της εκτός αν υπάρχουν πολλά και αδιαμφισβήτητα στοιχεία.
2. Είναι συνετό να περιορίσουμε τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου αλλά είναι δύσκολο να επιτύχουμε μεγάλες μειώσεις σε μικρό χρονικό διάστημα, όπως είναι ο ορίζοντας 30 ετών, γιατί αυτό θα σημάνει τεράστιο κόστος για την οικονομία μας. Στις ΗΠΑ, μια πολύ μικρή επιβράδυνση της οικονομίας άλλαξε τα πάντα, την ατζέντα των προεδρικών εκλογών, οι άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους. Αν λάβουμε αποφάσεις με πλάνο εκατονταετίας, μπορούμε να κάνουμε πολλά και να είμαστε αυστηροί και ρεαλιστές.
3. Ακόμα και αν όλες οι βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες έως το 2020 μείωναν τις εκπομπές τους στο 0 (σε σχέση με το 1990 που είναι έτος αναφοράς) οι παγκόσμιες εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου θα ήταν μόνο 9% κάτω από τα επίπεδα του 1990 εξαιτίας της Κίνας και της Ινδίας. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε δραστικά το πρόβλημα χωρίς τη συμμετοχή των δύο αυτών χωρών. Από την επαφή μου με αξιωματούχους στην Κίνα πιστεύω ότι πρωταρχικό τους μέλημα είναι η επιβίωση της χώρας που εξαρτάται από την οικονομική της ανάπτυξη. Ενδιαφέρονται για τις νέες τεχνολογίες αλλά δεν πρόκειται να αποφασίσουν να αναλάβουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
4. Δώδεκα από τις 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Κιότο δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους στόχους, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Σε κάποιες περιπτώσεις οι όροι του ήταν τόσο δύσκολοι που οι χώρες δεν μπορούσαν να τους εκπληρώσουν. Δεν είναι σωστό οι κυβερνήσεις να παίρνουν δεσμεύσεις που δεν μπορούν να τηρήσουν.
5. Σε αυτό το θέμα είμαι πεσιμιστής. Ναι, υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον από τους πολίτες όσον αφορά το θέμα της κλιματικής αλλαγής και αυτό σπρώχνει τους πολιτικούς να κάνουν δηλώσεις. Αλλά απ’ ό,τι έχω δει, κανένας υποψήφιος είτε δημοκρατικός είτε συντηρητικός στην καμπάνια δεν περιλαμβάνει παρά ελάχιστες κινήσεις όσον αφορά αυτό το θέμα, περισσότερο συμβολικές παρά ουσιαστικές. Πάντως νομίζω ότι τελικά και οι ΗΠΑ θα καθορίσουν κάποιο σύστημα ανάλογο με αυτό της Ευρωπαϊκής Ενωσης και, βέβαια, κάποιοι θα τρέχουν στην Ουάσιγκτον για να εξαιρεθούν από το σύστημα.
6. Ναι, μέχρις ενός σημείου. Αλλά δεν μπορούμε να παραιτηθούμε απ’ όλα τα θαυμάσια πράγματα που μας φέρνει η κατανάλωση ενέργειας.
7. Οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας είναι ακριβή τεχνολογία, χαμηλής απόδοσης. Η Μερσεντές είναι φθηνή αν κάποιος σάς τη χαρίσει, αλλά πόσες Μερσεντές μπορεί να χαρίσει η κυβέρνηση; Αν δεν επιδοτούσαμε την παραγωγή ενέργειας από ηλιακή ακτινοβολία, αυτή θα ήταν εξαιρετικά ακριβή. Ομως επιδότηση σημαίνει χρήματα των φορολογουμένων και είμαι πολύ προσεκτικός σε αυτό γιατί είμαι ένας από αυτούς.
8. Ολες οι ανεπτυγμένες χώρες που έχουν υψηλό επίπεδο ζωής και δημοκρατία είναι οι χώρες που έχουν ελεύθερη αγορά. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί εφόσον αποφασίσουμε ότι δεν μπορούμε να εμπιστευθούμε πλέον τις δυνάμεις της αγοράς, όσον αφορά την ανάπτυξη, και πρέπει να αποφασίσουμε ποια βιομηχανία θα προχωρήσει και ποια όχι, ποια ενέργεια θα πριμοδοτήσουμε και ποια όχι. Θεωρώ ότι πρέπει να έχουμε ένα μικρό τμήμα πολιτικής και να αφήσουμε τις αγορές να κάνουν τα υπόλοιπα. Είναι καλύτερα να είμαστε ειλικρινείς και να έχουμε πλήρη συνείδηση τι θα μας κοστίσει.
2.500 επιστήμονες προβλέπουν…
Η Διακυβερνητική Επιτροπή IPCC (Ιntergovernmental Panel on Climate Change) του ΟΗΕ για το κλίμα απαρτίζεται από 2.500 επιστήμονες από 130 χώρες. Δημιουργήθηκε το 1988 από την Παγκόσμια Μετεωρολογική Υπηρεσία (WMO) και το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP). Με τη δημοσιοποίηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα εκθέσεων η IPCC παρέχει συστηματικές εκτιμήσεις για τις κλιματικές αλλαγές και προτείνει μέτρα αντιμετώπισής τους. Στην τελευταία έκθεση που δημοσιοποιήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2007 οι επιστήμονες ήταν κατηγορηματικοί: «ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για την κλιματική αλλαγή». Η έκθεση διαπιστώνει για το παρόν και προβλέπει για το μέλλον:
Για τον πλανήτη
-Η θερμοκρασία του πλανήτη αυξήθηκε κατά 0,7 βαθμούς τον εικοστό αιώνα.
-Θα συνεχίσει να ανεβαίνει στη διάρκεια του 21ου αιώνα.
-Σύμφωνα με το περισσότερο αισιόδοξο σενάριο, το 2100 θα είναι 1,8 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από τα προβιομηχανικά επίπεδα· σύμφωνα με το περισσότερο απαισιόδοξο σενάριο, θα είναι +6,4 βαθμούς.
-Οι παγκόσμιες αυξήσεις στη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα (το κυριότερο από τα αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου) οφείλονται κυρίως στην καύση ορυκτών καυσίμων και στις αλλαγές χρήσεων γης (αποψίλωση δασών).
-Ο αριθμός των θερμών ημερών θα αυξηθεί και θα αυξηθούν τα κύματα καύσωνα.
-Οι ανθρωπογενείς παράγοντες επηρεάζουν την πορεία των τροπικών καταιγίδων.
-Από το 1979 έως το 2007 έχει λιώσει πάγος έκτασης ίσης με την Αλάσκα «συν» το Τέξας.
-Ανοδος του επιπέδου της θερμοκρασίας της θάλασσας.
-Οι κλιματικές αλλαγές θα επιφέρουν ανισορροπία στην τροφική αλυσίδα.
-Περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι, που εξαρτώνται άμεσα από τα θαλάσσια οικοσυστήματα, θα αντιμετωπίσουν υψηλό κίνδυνο δεδομένου ότι θα συμβούν δραματικές πλημμύρες που θα αλλάξουν την παγκόσμια γεωγραφία.
-Το σύνολο των παγκόσμιων μεταφορών είναι υπεύθυνο για την κατανάλωση του 25% της παγκόσμιας ενέργειας, καθώς και το 25% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Για την Ελλάδα
-Η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων θα έχει ως αποτέλεσμα μεγάλες περιόδους παρατεταμένης ξηρασίας.
-Η θερμοκρασία θα σημειώσει άνοδο φθάνοντας τα επίπεδα που ισχύουν σήμερα στη Βόρεια Αφρική.
-Θα ανέβει η στάθμη της θάλασσας, με συνέπεια να πλημμυρίσουν πολλά ελληνικά νησιά.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου