Για τις αυξήσεις στην ενέργεια, από τον Στέφ. Σταμέλλο

[ΕΠΠΠΟ: πολύ καλή ανάλυση των οικονομικών της ηλεκτρικής ενέργειας στην χώρα, από τον Στ. Σταμέλλο. Μάλιστα πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, που τώρα τον βρήκαν ως το καινούργιο άλλοθι. Υπάρχει στο https://www.facebook.com/stefanos.stamellos/posts/10157986578857136?_rdc=2&_rdr. Οι επισημάνσεις δικές μας]

Όσο παρακολουθεί κανείς το ζήτημα των αυξήσεων στο ρεύμα, διαπιστώνει πως πιο πολύ το πολιτικό σύστημα και η κοινωνία ασχολείται με τις επιδοτήσεις των λογαριασμών, αν και σε ποιο ποσοστό καλύπτονται οι αυξήσεις, και λιγότερο με το ίδιο το γεγονός των αυξήσεων. Η δε κοινωνία αποδέχεται ως δεδομένες τις αυξήσεις, λες και είναι στο πεπρωμένο μας να συμβεί κι αυτό. Και πού; Σε ένα αντικειμενικά αναγνωρισμένο ως κοινωνικό αγαθό, την ηλεκτρική ενέργεια. Όσα γράφονται εδώ, γράφονται κάτω από το πρίσμα της παραδοχής: ηλεκτρική ενέργεια = κοινωνικό αγαθό -και όχι εμπόρευμα και μάλιστα χρηματιστηριακής λειτουργίας- στο γενικότερο πλαίσιο των αναζητήσεων για ένα διαφορετικό μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης και για ένα βιώσιμο ενεργειακό μείγμα της χώρας.

 

Διαβάζουμε: «Η βασική εντύπωση των όσων είπε ο κ. Δαγούμας (σ.σ. πρόεδρος της ΡΑΕ) είναι ότι η αγορά δεν λειτουργεί με την απαραίτητη διαφάνεια, ούτε και προάγει συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, κάτι που ήρθε σε αντίθεση με τον ισχυρισμό του ότι αυτή η ίδια η αγορά λειτουργεί, τελικά προς όφελος του καταναλωτή.» https://www.energia.gr/.../energeiakh-agora-piestika...

 

Διαβάζουμε επίσης ότι: «Το μέσο κόστος της ηλεκτρικής μεγαβατώρας στην προ-ημερήσια αγορά για το τελευταίο έτος στην Ελλάδα ήταν υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης». https://www.facebook.com/reportersunitedgr/posts/439547634628483

 

«Πώς οι ΑΠΕ έριξαν τις τιμές. Στην Ελλάδα για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα στο ενεργειακό μείγμα οι ΑΠΕ είναι κυρίαρχες με μερίδιο μαζί με τα υδροηλεκτρικά που αγγίζει ή και ξεπερνά το 50%. Η χρήση φυσικού αερίου για την ηλεκτροπαραγωγή για σήμερα είναι περιορισμένη στο 26,86%. Οι ΑΠΕ αντιστοιχούν στο 38,97% και τα μεγάλα υδροηλεκτρικά στο 11,80%. Έτσι, οι φθηνές ΑΠΕ έχουν σαν αποτέλεσμα να ρίχνουν το κόστος των συναλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας. Σε σχέση με χθες καταγράφεται μείωση 10%, ενώ για τη χθεσινή σε σχέση με την προχθεσινή ημέρα η μείωση ήταν 8,22%.» https://energypress.gr/.../megali-voytia-kata-59-tis...

 

«Στα 4.451 MW έφθασε η συνολική αιολική ισχύς στην Ελλάδα στο τέλος του 2021, καθώς τη χρονιά αυτή συνδέθηκαν στο δίκτυο 128 νέες ανεμογεννήτριες ισχύος 338,3 MW που αντιστοιχούν σε επενδύσεις συνολικού ύψος άνω των 340 εκατ. ευρώ.» https://www.mononews.gr/tag/eoliki-energia

Ξεκινώντας με το ρεπορτάζ αυτό και τη δήλωση του κ Δαγούμα, έκανα μια προσπάθεια να καταγράψω την παραγόμενη ενέργεια στη βδομάδα που μας πέρασε 23-29/1/2022 -που κατά σύμπτωση είναι και η βδομάδα της «ΕΛΠΙΔΑΣ»- από τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ (εφαρμογή ipto analytics). Η αλήθεια είναι ότι τα ερωτήματα και τα συμπεράσματα είναι πολλά και ποικίλα. 

 

Δείτε συγκεντρωτικά εδώ:

Μ.Ο παραγωγής Ηλεκ. Ενέργειας ανά ημέρα τη βδομάδα 23/1/2022 - 29/1/2022 από:

Λιγνίτη : 963,6 MW ποσοστό 15,02 %

Φυσικό αέριο : 3.001,7 MW ποσοστό 45,20 %

ΥΗΕ : 622,6 MW ποσοστό 8,63 %

ΑΠΕ : 1.125,7 MW ποσοστό 18,02 %

Διασυνδέσεις(εισαγωγές-εξαγωγές): 726,0 MW ποσοστό 13,14 %

Μ.Ο συν. παραγωγής ηλεκτρ ενέργειας τη βδομάδα: 6.439,7 MW 

 

Για να πλησιάσω περισσότερο το θέμα προσπάθησα να δω τι είναι αυτό που καθορίζει το τι και πώς θα παραχθεί. Είναι, λένε, το target model και το χρηματιστήριο ενέργειας. “Η αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι πλέον γνωστή ως target model, πρωτοψηφίστηκε με τον νόμο 4425 του 2016. Η ολοκλήρωση των βημάτων για τη λειτουργία της αγοράς υπήρξε ένα από τα 140 προαπαιτούμενα του τρίτου μνημονίου το 2017, ενώ με νόμο του 2018 δημιουργήθηκε το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, το οποίο σήμερα διαχειρίζεται το μεγαλύτερο μέρος του target model. Εν τέλει, αφού υπέστη πολλαπλές αναθεωρήσεις από τις ελληνικές αρχές τους μήνες πριν αρχίσει να λειτουργεί, το target model εγκαινιάστηκε επισήμως την 1η Νοεμβρίου του 2020” https://www.facebook.com/reportersunitedgr/posts/439547634628483

 

Στο target model προβλέπονται τέσσερις “αγορές” χονδρικής, στις οποίες εκτελούνται συναλλαγές, που αφορούν στις μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. Τις ποσότητες αυτές τις πωλούν οι παραγωγοί ενέργειας στο σύστημα, το οποίο εν συνεχεία τις πωλεί στους παρόχους. Οι πάροχοι με τη σειρά τους, πωλούν την ενέργεια που έχουν αγοράσει από το σύστημα στη λιανική αγορά, δηλαδή στους καταναλωτές. Εδώ εντοπίζονται μια σειρά προβλημάτων και συμπεριφορών σε κάθε βήμα της διαδικασίας ηλεκτροπαραγωγής και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στους καταναλωτές, από το Χρηματιστήριο Ενέργειας μέχρι τη λιανική.

 

Το ρεπορτάζ και τα άρθρα σημειώνουν την αμφισβητήσιμη διαφάνεια στην εξέλιξη των τιμών του ρεύματος υπογραμμίζοντας ότι η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο έχει την ευχέρεια να μετακυλίσει όλες τις παθογένειες στους καταναλωτές, πράγμα που ανάγκασε τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον κ Σκρέκα, να ζητήσει την αναμόρφωση του target model μαζί με άλλους τέσσερις ευρωπαίους συναδέλφους του. 

 

Και ενώ το χρηματιστήριο ενέργειας υποτίθεται εκφράζει την αντίληψη ότι η αγορά οδηγεί στην καλύτερη αξιοποίηση των ΑΠΕ, παρατηρούμε πολλές δυστοκίες∙ ειδικά σε ό,τι αφορά στα ΥΗΕ. Και ποιο είναι το στοιχείο; Αν μια μονάδα είναι μεγάλη, και άρα αναγκαία για τις ενεργειακές ανάγκες και την εξισορρόπηση του συστήματος, όπως οι μονάδες φυσικού αερίου, τότε μπορεί, κατά παρέκκλιση των προβλέψεων του χρηματιστηρίου, να διαθέσει ενέργεια παρότι έχει αποκλειστεί από τις αγορές. 

 

Από την άλλη η «καμπύλη της πάπιας» https://hrvwiki.net/Wikipedia_Duck_curve, που αφορά στις ΑΠΕ, αυξάνει τις ανάγκες της εξισορρόπησης, διότι η παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταικά, για παράδειγμα, μπορεί να μεγιστοποιείται τις μεσημεριανές ώρες, αλλά μηδενίζεται στη δύση του ηλίου, που αυξάνονται οι ανάγκες και η ζήτηση. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα και η παράθεση των στοιχείων του ΑΔΜΗΕ στη βδομάδα που πέρασε. Και το συμπέρασμα είναι πως το πρόβλημα μπορεί να λυθεί, ως ένα βαθμό, μόνο με την ανάπτυξη της τεχνολογίας αποθήκευσης. Αυτό δηλαδή που λίγο πολύ λένε όλοι.

 

Η Διασυνδεδεμένη Αγορά επίσης -δεν πρέπει αυτό να μας διαφεύγει- έχει στόχο να ενισχύει τις εισαγωγές και εξαγωγές ρεύματος. Το εμπόριο αυτό έχει ήδη αυξηθεί, σε βαθμό που παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι η Ελλάδα γίνεται πλέον εξαγωγική χώρα στο χώρο της ενέργειας. Άρα, να γιατί πρέπει να ανησυχούμε για τα βουνά και η παραγωγή δεν αφορά μόνο στις ανάγκες της χώρας. [https://www.mononews.gr/.../giannakopoulos-protergia-me...]

 

Και ποιοι τελικά καθορίζουν το παιχνίδι στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα; Οι ίδιες οι εταιρείες που: έχουν τις μονάδες παραγωγής με φυσικό αέριο, πουλάνε στο χρηματιστήριο ενέργεια στη χονδρική, επενδύουν στις ΑΠΕ και ελέγχουν την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και ταυτόχρονα πουλάνε ρεύμα στους καταναλωτές στη λιανική. Και ποιοι είναι; ΔΕΗ, Μυτιληναίος, ΤΕΡΝΑ, Elpedison, Κοπελούζος. Αυτό δεν είναι «μονοπωλιακή αγορά»; 

 

Στη συγκεκριμένη δε συγκυρία ισχύει αυτό που λέμε “ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται”, που κάποιοι, ναι, το εκμεταλλεύονται! Το χρηματιστηριακό σύστημα και η μονοπωλιακή αγορά αναγκαστικά σε κάνει καχύποπτο∙ και όπως μου έγραφε ένας φίλος πριν λίγες μέρες, «στη χώρα μας η υπάρχουσα ευμετάβλητη, κι όχι παραδοσιακή, αστική τάξη, δεν είχε και δεν απέκτησε εθνική συνείδηση», ονομάζοντας «εθνική συνείδηση» το να θέλεις να αναπτύξεις όλους του τομείς της οικονομίας και να είσαι εν μέρει οικονομικά ισχυρός, που σημαίνει πως σε ενδιαφέρει η χώρα. Εδώ δεν έχουμε τέτοιους που να τους ενδιαφέρει η χώρα∙ τους ενδιαφέρει μόνο το κέρδος… Άρα πώς να έχεις εμπιστοσύνη σ’ αυτά τα «κοράκια», που λυμαίνονται την τεράστια αγορά της ενέργειας; 

 

Αναφορικά με τις ΑΠΕ: Σύμφωνα με το Δελτίο Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ ΛΑΓΗΕ, η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ για το σύνολο της επικράτειας το 2021 είναι 8.845 MW. Με τα στοιχεία της εβδομάδας 23-29/1/2021 φαίνεται να συμμετέχουν στην ηλεκτροπαραγωγή με 1.125,7 MW μ.ο. την ημέρα, δηλαδή με το 12,72% της εγκατεστημένης ισχύος, με ό, τι αυτό συνεπάγεται και για τη σταθεροποίηση του συστήματος με τις μονάδες φυσικού αερίου και τις εισαγωγές/διασυνδέσεις από Τουρκία και Ιταλία, κατά κύριο λόγο, και από την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία. Και το ερώτημα είναι: Πόσα GW εγκατεστημένη ισχύ πρέπει να έχουμε για να είμαστε σίγουροι ότι καλύπτουμε τις ανάγκες της χώρας με ΑΠΕ; 

 

Ειδικά τώρα με τα ΥδροΗλεκτρικά Εργοστάσια (ΥΗΕ) της ΔΕΗ: Η ΔΕΗ σύμφωνα με τα στοιχεία έχει 22 σταθμούς παραγωγής (ΥΗΕ) με εγκατεστημένη ισχύ 3.060 MW. Σύμφωνα με τα εβδομαδιαία αυτά στοιχεία, μέσα στο καταχείμωνο, φαίνεται να συμμετέχει στην ηλεκτροπαραγωγή με 622,6 MW μ.ο. την ημέρα, δηλαδή με το 20% της εγκατεστημένης ισχύος. Συμμετέχει δε μόνο στις φάσεις της αιχμής της ζήτησης -τη νύχτα η συμμετοχή της είναι σχεδόν μηδενική- άρα συμμετέχει επικουρικά μόνο για την εξισορρόπηση της παραγωγής στο δίκτυο ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΜΠΟΡΙΚΑ. 

 

Και το ερώτημα είναι: αυτό είναι το μέλλον της υδροηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας; 

 

Και γιατί έχουν βαλθεί να καταστρέψουν όλα τα ποτάμια και τα ρέματα της χώρας με τα Μικρά Υδροηλεκτρικά, ενώ θα μπορούσαν με μια καλύτερη αξιοποίηση των ΥΗΕ -αφού αυτά έχουν κατασκευαστεί- να μην υπάρχει αυτή η «ανάγκη»; Και πώς η παραγωγή των ΜΥΗΕ να είναι ανταγωνιστική, τη στιγμή που δεν αξιοποιείται η παραγωγή των ΥΗΕ; 

 

Εκτιμώ, όπως έλεγα και την άλλη φορά, ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη να συζητήσουμε για την ενέργεια στη χώρα μας. Η αδιαφάνεια δεν βοηθάει σε τίποτα. Είναι πεδίο δόξης λαμπρό για το πολιτικό σύστημα και την κοινωνία να ανοίξει διάπλατα τη συζήτηση με τρόπο απλό και κατανοητό και όχι με σκόπιμες “περικοκλάδες” και λαβυρίνθους.

 

Λαμία, 31.1.2022

Στέφανος Σταμέλλος

h t t p : / / w w w . e - e c o l o g y . g r