Οι επιπτώσεις των ΑΣΠΗΕ του ΕΛΛΑΚΤΩΡΑ-Ευβοϊκού Βορέα στο νερό των Κοτυλαίων και της περιοχής της Κύμης (και παρόμοια περίπτωση στον Ερύμανθο)

από τον Θωμά Θεοδοσιάδη
Μάιος 2023

Το τώρα και το Μετά! Κάθισα και έκανα αυτά τα δύο σκίτσα για να εξηγήσω με απλά λόγια το τι θα γίνει αν εγκατασταθούν αιολικά πάρκα σε Καρστικά πεδία. Το Καρστικό πεδίο, με απλά λόγια, είναι μία περιοχή όπου υπάρχει έντονη η παρουσία βυθισμάτων διαφόρων μεγεθών(Δολίνες, Ουβάλες, Πόλγες), τμηματική-διακοπτόμενη ανάπτυξη υδρογραφικού δικτύου, πολλά σπήλαια και ανάπτυξη υπόγειου δικτύου αποστράγγισης. 

Σε τέτοιες περιοχές σχεδόν το 80% ! του νερού που πέφτει (βροχή η χιόνι) απορροφάτε και μέσω του δικτύου αποστράγγισης συνήθως εκβάλει από μία η και περισσότερες καρστικές πηγές. Κυρίαρχο ρόλο στην απορρόφηση παίζουν οι Δολίνες(βυθίσματα) που συγκεντρώνουν το νερό και μέσω αγωγών μικρών και μεγάλων οδηγούν το νερό στις πηγές. Όπως είναι φανερό, αν για κάποιο λόγο καταστραφεί μια δολίνη η φράξει η ακόμα χειρότερα, καταστραφούν πολλές , θα πάψει να υπάρχει αυτή η τροφοδοσία στις πηγές, και το νερό θα κυλάει στις πλαγιές του βουνού και με ταχύτητα θα καταλήγει στη θάλασσα! Πως μπορεί να καταστραφεί μία δολίνη; Εκτός από την φύση(σε διάρκεια εκατοντάδων η χιλιάδων ετών) μπορεί να την καταστρέψει και η ανθρώπινη δραστηριότητα(σε διάρκεια λίγων ημερών η μηνών). 

Η κατασκευή και εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε τέτοια πεδία (Καρστικά) καταστρέφει δεκάδες δολίνες, με την κατασκευή οδικού δικτύου χιλιομέτρων, πλαταιών έδρασης των ανεμογεννητριών, κατασκευή δικτύου διανομής, δημιουργία εργοταξίων, δημιουργία εργοστασίου διανομής, τρακτερόδρομοι κ.α. Το παραπάνω σκίτσο δεν είναι ένα γενικό σκίτσο, δεν συμβαίνει αυτό δηλαδή σε κάθε βουνό, είναι το σκίτσο του Μαυροβουνίου, ενός βουνού στην Κεντρική Εύβοια τμήμα των αρχαίων Κοτύλαιων, η ονομασία του βουνού προέρχεται από την λέξη κοτύλη που το σχήμα της μας παραπέμπει σε βύθισμα, τα Κοτύλαια δηλαδή είναι τα βουνά με τα πολλά βυθίσματα-Δολίνες. 

Στο Μαυροβούνι υπάρχουν πάνω από 142 δολίνες και γενικά σε όλα τα Κοτύλαια πάνω από 750, χωρίς να είναι απίθανο να πλησιάζουν τις 1000! Πίσω από το Μαυροβούνι διακρίνονται το Ξηροβούνι (αριστερά) και η Σκοτεινή (δεξιά), τμήματα και αυτά των αρχαίων Κοτύλαιων με εκατοντάδες δολίνες το κάθε ένα. Κάτω αριστερά, η βρύση είναι η πηγή Κολέθρα του Αι Βλάση, μια καρστική πηγή, που τυγχάνει να είναι η μεγαλύτερη λιμνοπηγή της Εύβοιας η οποία υδρεύει και αρδεύει δεκάδες χωριά και κατοίκους της Κεντρικής Εύβοιας. Εδώ σταματάω την περιγραφή και προτείνω να ρίξετε μια προσεκτική ματιά στη δεξιά εικόνα...στο μέλλον της περιοχής! 

Θ.Θ

-----

Αιολικός σταθμός επικίνδυνος για τους γύρω οικισμούς

15.09.23, Τάσος Σαραντής, από το https://www.efsyn.gr/periballon/oikologika/404134_aiolikos-stathmos-epikindynos-gia-toys-gyro-oikismoys

 

Παντελώς ακατάλληλες για τέσσερις κοντινούς οικισμούς κρίνονται από αυτοψία γεωλόγων οι επτά ανεμογεννήτριες που αδειοδοτήθηκαν και πρόκειται να εγκατασταθούν στο Μελισσοβούνι Ερυμάνθου στη βόρεια Πελοπόννησο. ● Στις 20 Σεπτεμβρίου εκδικάζεται προσφυγή πολιτών και φορέων στο ΣτΕ εναντίον της κατασκευής τους.

Eπικίνδυνη και ακατάλληλη για τους κοντινούς οικισμούς και την περιοχή κρίνει αυτοψία γεωλόγων την κατασκευή του αιολικού σταθμού στο Μελισσοβούνι Ερυμάνθου στη βόρεια Πελοπόννησο. Η αυτοψία στην περιοχή του έργου πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για τη δημιουργία αιολικού σταθμού και τα συμπεράσματά της περιλαμβάνονται στη σχετική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ.

Η αυτοψία αφορά την εγκατάσταση και λειτουργία του αιολικού σταθμού της εταιρείας VOLTERA, αποτελούμενου από 7 ανεμογεννήτριες με διάμετρο ρότορα 115,71 μέτρα και ύψος πυλώνα 92 μέτρα, καθώς και τα συνοδά έργα που περιλαμβάνουν τη δημιουργία πλατωμάτων και εκσκαφές των θεμελίων των ανεμογεννητριών, δρόμους πρόσβασης συνολικού μήκους 16,24 χλμ, την εσωτερική οδοποιία, το δίκτυο μέσης τάσης και την ανέγερση και σύνδεση νέου υποσταθμού.

Οπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της αυτοψίας, που πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Γεώργιο Ηλιόπουλο και από τη γεωλόγο του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) του ΥΠΕΝ, Μαρία Τσώνη: «Στην περιοχή επικρατεί έντονη τεκτονική δραστηριότητα και υψηλή γεωποικιλότητα. Η τεκτονική δραστηριότητα εντοπίζεται στην παρουσία σημαντικής επώθησης (σημ. μεγάλο ανάστροφο ρήγμα όπου το πέτρωμα και στις δύο του πλευρές συμπιέζεται ισχυρά) και ενός ακόμη ρήγματος οριζόντιας μετάπτωσης (σημ. τα πετρώματα κατά μήκος του ρήγματος ολισθαίνουν το ένα ως προς το άλλο οριζόντια). Τα πετρώματα που επικρατούν στην περιοχή είναι κυρίως λεπτοπλακώδεις έως μεσοπλακώδεις ασβεστόλιθοι και ερυθροί πηλίτες. Λόγω της επώθησης, τα παραπάνω πετρώματα πτυχώνονται και παράλληλα δημιουργούν μεγάλες κλίσεις 23 και 65 μοιρών».

«Μεγάλες κλίσεις»

«Οι λεπτοπλακώδεις ασβεστόλιθοι με μεγάλες κλίσεις, αλλά και οι μεγάλες κλίσεις του δυτικού πρανούς του Μελισοβουνίου σε συνδυασμό με την επέμβαση χωματουργικών εργασιών για την τοποθέτηση ανεμογεννητριών και δημιουργία οδικού δικτύου αυξάνουν τις πιθανότητες διάβρωσης του λεπτοπλακώδους ασβεστόλιθου και δημιουργίας μεγάλης μάζας συντριμμάτων.

Πιθανές βροχοπτώσεις θα μπορούσαν να τα μετακινήσουν προς την κατάντη, με αποτέλεσμα να καταπλακωθούν οι γύρω οικότοποι (κυρίως 3 οικότοποι), καθώς και να επηρεαστούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες (οικισμός Καλούσι). Επίσης, λόγω της απότομης κλίσης, είναι πολύ πιθανόν να παρατηρηθεί αποκόλληση στις επιφάνειες στρώσης των πετρωμάτων, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε βραχοπτώσεις», αναφέρεται στην αυτοψία.

Επιπλέον, στην περιοχή επικρατεί έντονη διαδικασία αποσάθρωσης και διάβρωσης πετρωμάτων από το νερό και άλλους παράγοντες και καρστικοποίηση (διαδικασία αποσάθρωσης και διάβρωσης πετρωμάτων), λόγω της μεγάλης παρουσίας ανθρακικών πετρωμάτων. Οι χωματουργικές εργασίες θα επιδράσουν αρνητικά στη φόρτιση των υπόγειων σπηλαίων και στην παροχή των τοπικών πηγών, άρα και στην υποβάθμιση των γύρω οικοτόπων», καταλήγει η αυτοψία.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο ο οικισμός Καλούσι –σε απόσταση 0,88 χιλιομέτρων από τον αιολικό σταθμό– που κινδυνεύει από βραχοπτώσεις εφόσον ξεκινήσει το έργο, αλλά και τα χωριά Κούμανι, Ελληνικό και Χρυσοπηγή που βρίσκονται σε απόσταση 0,85 χλμ., 2,34 χλμ. και 2,33 χλμ. αντίστοιχα από αυτόν. Ακόμη 14 οικισμοί στο βορειοδυτικό κομμάτι του Ερυμάνθου θα βρίσκονται σε απόσταση από 2,92 έως 5,9 χλμ. από τον σταθμό.

Πέραν της επικινδυνότητας που προκύπτει –ιδιαίτερα σε μια εποχή που βιώνουμε έντονα πλημμυρικά φαινόμενα–, το έργο εμπίπτει εντός Ειδικής Ζώνης Διατήρησης και Ζώνης Ειδικής Προστασίας του Δικτύου Natura 2000, ενώ τμήμα των προτεινόμενων ανεμογεννητριών (3 από τις 7) εμπίπτει εντός της ζώνης των κατά τα λοιπά Αδιατάρακτων Φυσικών Περιοχών της Περιοχής Ανευ Δρόμων του όρους Ερύμανθος. Εξάλλου, τμήμα της περιοχής του έργου καλύπτεται από 4 τύπους οικοτόπων (δάση ελληνικής ελάτης, ορεινά και μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους, Garrigues της ανατολικής Μεσογείου και σχηματισμοί με αρκεύθους).

Σύμφωνα, δε, με τη γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, «στην Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση του έργου δεν εξετάζονται καθόλου οι συνεργιστικές/σωρευτικές επιπτώσεις του συνόλου των αντίστοιχων υφιστάμενων, υπό κατασκευή αδειοδοτημένων έργων, καθώς και λοιπών έργων ή δραστηριοτήτων που δύναται να δράσουν κατά ανάλογο τρόπο στην περιοχή που θα εγκατασταθεί ο αιολικός σταθμός».

Επιπρόσθετα, σε ακτίνα μικρότερη των 10 χλμ. υπάρχουν 6 αιολικοί σταθμοί με άδεια παραγωγής και άδεια λειτουργίας με συνολικά 46 ανεμογεννήτριες. Για τους προαναφερόμενους λόγους, αλλά και για άλλους που αφορούν τη σπάνια και προστατευόμενη βιοποικιλότητα της περιοχής, ο ΟΦΥΠΕΚΑ γνωμοδότησε αρνητικά. Το παράδοξο είναι ότι, μέχρι στιγμής, δεν έχουν γνωμοδοτήσει για το έργο ως είθισται το Δασαρχείο Πάτρας, η Διεύθυνση Δασών Αχαΐας και η Διεύθυνση Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η τοπική κοινωνία δεν έλαβε καμία απολύτως ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές και την Τοπική Αυτοδιοίκηση για τη δημιουργία του αιολικού και τις επιπτώσεις του στην ευρύτερη περιοχή, παρά τον αγώνα και τις πιέσεις της επιτροπής αγώνα φορέων και πολιτών για τη σωτηρία του Ερυμάνθου. Ετσι, δεν δόθηκε καν η δυνατότητα στους κατοίκους και φορείς της περιοχής να ασκήσουν το δικαίωμά τους να συμμετέχουν ενεργά στη δημόσια διαβούλευση.

Δεύτερη μεθόδευση

Εντωμεταξύ, η Επιτροπή Φορέων και Πολιτών για το Σκιαδοβούνι Ερυμάνθου, η Αγωνιστική Κίνηση Πάτρας ενάντια στα Αιολικά και το Δίκτυο φορέων και πολιτών ΠελοπόννηS.O.S. καταγγέλλουν τον περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, Νεκτάριο Φαρμάκη, για νέο εμπαιγμό του σε κατοίκους και φορείς για το αιολικό στο Σκιαδοβούνι Ερυμάνθου. Κι αυτό διότι, παρά τις υποσχέσεις της, η Περιφέρεια περιορίστηκε μόνο στη στήριξη της προσφυγής κατά της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου στο ΣτΕ και όχι στη στήριξη της αίτησης αναστολής κατά της άδειας εγκατάστασης, με την οποία μπορεί άμεσα να σταματήσει η κατασκευή του.

Οπως καταγγέλλεται, πρόκειται για τη δεύτερη μεθόδευση από πλευράς της Περιφέρειας για τη διευκόλυνση του έργου, καθώς κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του αιολικού, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) 1η Απριλίου 2022, την Περιφέρεια εκπροσώπησε υπηρεσιακό στέλεχός της το οποίο, παρά την ομόφωνα αρνητική απόφαση για το έργο των συλλογικών θεσμικών οργάνων της Περιφέρειας, ψήφισε θετικά για αυτό, με αποτέλεσμα να λάβει τελικά περιβαλλοντική αδειοδότηση.

Η από κοινού προσφυγή της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών, των Δήμων Ερυμάνθου και Αρχαίας Ολυμπίας, του Αγροτοκτηνοτροφικού Συλλόγου Ερυμάνθου, πλήθους πολιτιστικών συλλόγων και αθλητικών σωματείων της περιοχής, περιβαλλοντικών οργανώσεων καθώς και κατοίκων του Ερυμάνθου για την απόρριψη της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του αιολικού στο Σκιαδοβούνι εκδικάζεται στο ΣτΕ στις 20 Σεπτέμβρη. Ωστόσο, πληροφορούμαστε ότι η εκδίκαση της υπόθεσης πρόκειται να αναβληθεί για μια ακόμη φορά.