Απόφαση 165/2024 ΣτΕ (AΣΠΗΕ Κεντρικής Εύβοιας-Κοτυλαίων-Κύμης-Σέτας-Δίρφης των ΕΛΛΑΚΤΩΡΑ-Ευβ. Βορέα-EDPR-Motor Oil)

[ΕΠΠΠΟ: καλό είναι να δούμε και τις υπόλοιπες 6 αποφάσεις για να έχουμε σφαιρική εικόνα των θέσεων του Δικαστηρίου και των Αιτήσεως Ακυρώσεως][η δημοσίευση μας επαναδημοσιεύεται και στην Ευβοϊκή Γνώμη στο   Περιβάλλον    ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ: Αυτή είναι η απόφαση που καταδικάζει την Κεντρική Εύβοιας να γεμίσει ανεμογεννήτριες]

Αριθμός 165/2024

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Ε΄

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 8 Νοεμβρίου 2023, με την εξής σύνθεση: Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος, Χριστιάνα Μπολόφη, Χρήστος Παπανικολάου, Σύμβουλοι, Ελένη Μουργιά, Δημήτριος Πυργάκης, Πάρεδροι. Γραμματέας η Γεωργία Σιμάτη.

Για να δικάσει την από 21 Δεκεμβρίου 2022 αίτηση:

των: 1) Συλλόγου Δασοπροστασίας και Προστασίας Περιβάλλοντος Κύμης, 2) Εταιρείας Περιβάλλοντος Κύμης, που εδρεύουν στην Κύμη Δήμου Κύμης-Αλιβερίου, κλπ οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Δημήτριο Σουφλέρη (Α.Μ. 478 Δ.Σ. Χαλκίδας), που τον διόρισαν με πληρεξούσιο,

κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο οποίος παρέστη με την Σωτηρία Κοσμά, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,

και κατά της παρεμβαίνουσας ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΒΟΡΕΑΣ Α.Ε.», που εδρεύει στην Κηφισιά Αττικής (Ερμού 25), η οποία παρέστη με τους δικηγόρους: α) Σταμάτα Ασημακοπούλου (Α.Μ. 11517), β) Γεώργιο Δελλή (Α.Μ. 15582) και γ) Άγγελο Χασαπόπουλο (Α.Μ. 31417), που τους διόρισε με πληρεξούσιο.

Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ’ αριθ. 93864/6421/16.9.2022 απόφαση του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Χρήστου Παπανικολάου.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, και τους πληρεξουσίους της παρεμβαίνουσας εταιρείας και την αντιπρόσωπο του Υπουργού, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι

Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αίτησης έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (κωδικός πληρωμής ηλεκτρονικού παραβόλου 553184435953 0619 0089/2022).

2. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η ακύρωση της 93864/6421/16.9.2022 απόφασης του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), με την οποία εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι για την κατασκευή και λειτουργία συγκροτήματος τεσσάρων (4) αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), συνολικής ισχύος 214,2MW και των συνοδών τους έργων, που χωροθετούνται εντός της Δημοτικής Ενότητας (ΔΕ) Διρφύων του Δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων, των ΔΕ Ερέτριας και Αμαρυνθίων του Δήμου Ερέτριας και των ΔΕ Κύμης και Κονίστρων του Δήμου Κύμης-Αλιβερίου της Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) Ευβοίας.
....

6. Επειδή, εξάλλου, η αίτηση ακυρώσεως, η οποία κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας στις 21.12.2022, ασκείται από τους αμέσως ανωτέρω αιτούντες, σε κάθε περίπτωση, εμπροθέσμως, εφόσον η προσβαλλόμενη απόφαση αναρτήθηκε, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19α του ν. 4014/2011 (Α΄ 209), στις 23.9.2022 στον ειδικό δικτυακό τόπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας “aepo.ypeka.gr” (ΚΑΔΑ 704786), κατ’ αυτής δε οι εν λόγω αιτούντες άσκησαν αίτηση θεραπείας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος στις 18.10.2022 (ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/107381/ 7174/18.10.2022), η οποία διέκοψε την εξηκονθήμερη προθεσμία της αίτησης ακυρώσεως για τριάντα ημέρες, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 46 παρ. 2 του π.δ. 18/1989.

7. Επειδή, με έννομο συμφέρον και παραδεκτώς εν γένει παρεμβαίνει υπέρ του κύρους της προσβαλλόμενης απόφασης η εταιρεία με την επωνυμία «Ευβοϊκός Βορέας Ανώνυμη Εταιρεία» («Ευβοϊκός Βορέας ΑΕ»), φορέας των επίμαχων έργων.

8. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 722/2020 απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) χορηγήθηκε στην εταιρεία «ENERCOPLAN ENERGY-EPC & INVESTMENT IKE» άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό σταθμό, ισχύος 194,7 MW, αποτελούμενο από 59 ανεμογεννήτριες (εφεξής: Α/Γ) στη θέση «Λεύκα - Πυργάκια - Απάτρυπα - Κάμπλος - Ζυγός - Όλυμπος» των ΔΕ Διρφύων, Αμαρυνθίων και Ερέτριας των Δήμων Διρφύων - Μεσσαπίων και Ερέτριας της ΠΕ Εύβοιας, ενώ με την 723/2020 απόφαση της ΡΑΕ χορηγήθηκε στην ίδια εταιρεία άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό σταθμό, ισχύος 33 MW, αποτελούμενο από 10 Α/Γ στη θέση «Σκώλος - Παλιόπυργος - Αρκουδότρυπα - Γερωέλατος - Μανικαϊκή Ράχη - Μακρυχώρι» των ΔΕ Κονίστρων και Κύμης του Δήμου Κύμης - Αλιβερίου της ΠΕ Εύβοιας. Κατόπιν αιτήσεως της ανωτέρω εταιρείας, εκδόθηκε η 0219/2020 βεβαίωση παραγωγού ειδικού έργου σε αντικατάσταση των ανωτέρω αδειών παραγωγής, ώστε να δημιουργηθεί ένας ενιαίος αιολικός σταθμός, αποτελούμενος από 69 Α/Γ, ισχύος 227,7 MW στις παραπάνω θέσεις, η οποία, ακολούθως, τροποποιήθηκε με την 334/2021 απόφαση του Προέδρου της ΡΑΕ, ως προς: α) την αλλαγή του αριθμού και τύπου των Α/Γ του αιολικού σταθμού (από 69 Α/Γ ισχύος 3,3 MW εκάστη με διάμετρο πτερωτής 112 μ. σε 41 Α/Γ ισχύος 4,2 MW εκάστη διαμέτρου πτερωτής 136 μ. και 27 Α/Γ ισχύος 4,2 MW εκάστη διαμέτρου πτερωτής 150 μ.), β) την αύξηση της ισχύος παραγωγής από 227,7 MW σε 285,6 MW, καθώς και γ) την τροποποίηση των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης. Με την 1088/2021 απόφαση του Προέδρου της ΡΑΕ η προαναφερθείσα βεβαίωση τροποποιήθηκε ως προς την αλλαγή της επωνυμίας της δικαιούχου εταιρείας, λόγω μετατροπής της νομικής μορφής της εταιρείας «ENERCOPLAN ENERGY-EPC & INVESTMENT IKE» σε ανώνυμη εταιρεία με νέα επωνυμία «ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΒΟΡΕΑΣ Α.Ε.» (παρεμβαίνουσα). Το έργο εντάσσεται στο επενδυτικό σχέδιο «ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΕΥΒΟΙΑΣ ΙΣΧΥΟΣ 470,4 MW», προϋπολογισμού 489 εκατομμυρίων ευρώ, των επενδυτικών φορέων «ΕΛΛΑΚΤΩΡ ΑΕ» [ήδη «ΑΝΕΜΟΣ RES ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ AE»] και «EDP RENEWABLES EUROPE SL», μοναδικών εταίρων του φορέα του επίδικου έργου. Ειδικότερα, με την 62/19.2.2021 απόφαση της Διϋπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ) το έργο εντάχθηκε στις διαδικασίες των στρατηγικών επενδύσεων του ν. 4608/2019 και του αποδόθηκε το κίνητρο της ταχείας αδειοδότησης του άρθρου 13 του νόμου αυτού. Αιτήσεις ακυρώσεως κατά της παραπάνω απόφασης της ΔΕΣΕ απορρίφθηκαν με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου ΣτΕ 47-49/2023.

9. Επειδή, με την ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/47940/3340/13.5.2022 αίτηση της παρεμβαίνουσας υποβλήθηκε στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ) του ΥΠΕΝ Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το έργο «Κατασκευή και λειτουργία συγκροτήματος τεσσάρων Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στη θέση “Πυργάκια” ισχύος 67,2 MW, στη θέση “Κάμπλος” ισχύος 67,2 MW, στη θέση “Όλυμπος” ισχύος 88,2 MW, και στη θέση “Γκράβες” ισχύος 63 MW και των συνοδών τους έργων στη ΔΕ Διρφύων του Δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων, στις ΔΕ Ερέτριας και Αμαρυνθίων του Δήμου Ερέτριας και στις ΔΕ Κύμης και Κονίστρων του Δήμου Κύμης-Αλιβερίου, της Π.Ε. Ευβοίας» [συνολικής ισχύος 285,6 MW]. Η ΜΠΕ για το επίμαχο έργο υπεβλήθη στις αρμόδιες αρχές για τη διατύπωση γνώμης και σε διατυπώσεις δημοσιότητας και απετέλεσε αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης. Στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής διατυπώθηκαν θετικές υπό όρους γνωμοδοτήσεις επί της συνταχθείσας μελέτης από τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ), (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 284539/4.7.2022), τη Γενική Διεύθυνση Αερομεταφορών της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 19159/19.7.2022), το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) - το οποίο, όμως, γνωμοδότησε αρνητικά για την εγκατάσταση των Α/Γ Κ8-15 του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» και των Α/Γ Ο18-21 στη θέση «Όλυμπος», διότι επηρεάζονται αμυντικά συστήματα των ενόπλων δυνάμεων - (έγγραφο με αριθ. πρωτ. Φ.114.1/958/434638/ Σ.5044/22.7.2022), το Τμήμα Αρχαιοτήτων των Προϊστορικών και Ιστορικών Περιόδων της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας του ΥΠΠΟΑ (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 226547/22.7.2022), τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 874/136722/25.7.2022), τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 3624/109157/3.8.2022), τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 16437/18.8.2022), τη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 49811/1394/ 26.8.2022), το Δασαρχείο Αλιβερίου (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 287632/31.8.2022) καθώς και τη Διεύθυνση Προστασίας Δασών της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 92082/5412/13.9.2022). Εν μέρει αρνητικά γνωμοδότησε η Διεύθυνση Δασών Ν. Ευβοίας, αφενός για τις Α/Γ P10, Ρ11, Ρ14-P16 του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια», διότι αναπτύσσονται εντός του αισθητικού δάσους Στενής και της συστάδας 6γ του δημοσίου δάσους Στροπώνων που έχει κηρυχθεί ως απολύτως προστατευτική και αφετέρου για τις Α/Γ P7-Ρ9 του ίδιου ΑΣΠΗΕ, μέχρι τη σύνταξη της χαρτογράφησης των οικοσυστημάτων, διότι η χωροθέτησή τους είναι ασύμβατη με την οπτική του τοπίου, τη βιοποικιλότητα και με τις παρεχόμενες οικοσυστημικές υπηρεσίες της ευρύτερης περιοχής (περιηγητικά, αναρριχητικά μονοπάτια, ορεινό καταφύγιο κ.λπ.) - (έγγραφο με αριθμ. πρωτ. 289369/1.9.2022). Το Δασαρχείο Χαλκίδας δήλωσε αδυναμία γνωμοδότησης επί της ΜΠΕ «λόγω ουσιωδών ελλείψεων» και «λόγω της ιδιαιτερότητας του οικοσυστήματος των κινδυνευόντων ειδών και των περιοχών Ειδικής Προστασίας» (έγγραφο με αριθ. πρωτ. 287574/31.8.2022). Αρνητικά γνωμοδότησε το Περιφερειακό Συμβούλιο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (απόφαση 109/2022). Υπεβλήθησαν δε παρατηρήσεις από το ενδιαφερόμενο κοινό. Ακολούθως, η παρεμβαίνουσα υπέβαλε: α) συμπληρωματικά στοιχεία στο πλαίσιο επεξεργασίας των θεμάτων που αναδείχθηκαν από το ενδιαφερόμενο κοινό κατά τη δημόσια διαβούλευση (έγγραφο με αριθμ. πρωτ. 004568/5.9.2022), β) διευκρινιστικά στοιχεία, σε συνέχεια του προαναφερθέντος 287574/31.8.2022 εγγράφου του Δασαρχείου Χαλκίδας (έγγραφο με αριθμ. πρωτ. 004582/9.9.2022), καθώς και γ) συμπληρωματικά στοιχεία, σε συνέχεια του προαναφερθέντος εγγράφου του Τμήματος Αρχαιοτήτων των Προϊστορικών και Ιστορικών Περιόδων της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας του ΥΠΠΟΑ (έγγραφο με αριθμ. πρωτ. 004583/12.9.2022). Κατόπιν τούτων, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, με την οποία κρίθηκε (βλ. στοιχείο 97 του προοιμίου) ότι από τις εξήντα οκτώ (68) προτεινόμενες Α/Γ δεν είναι δυνατή η χορήγηση περιβαλλοντικής έγκρισης για δεκαεπτά (17) Α/Γ, καθώς και για τα σχετικά συνοδά τους έργα και συγκεκριμένα: α) για πέντε (5) Α/Γ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια» (Α/Γ Ρ10-Ρ11, Ρ14-Ρ16), σε συνέχεια του προαναφερθέντος 92082/5412/13.9.2022 εγγράφου της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών του ΥΠΕΝ και β) για οκτώ (8) Α/Γ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» (Α/Γ K8-K15) και τέσσερις (4) Α/Γ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος» (Α/Γ Ο18-Ο21), σε συνέχεια του Φ.114.1/958/434638/Σ.5044/22.7.2022 εγγράφου του ΓΕΕΘΑ. Το έργο, όπως εγκρίθηκε τελικώς, αφορά στην κατασκευή ενός συγκροτήματος τεσσάρων (4) ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 214,2 MW (αντί 285,6 MW, όπως είχε αρχικώς σχεδιαστεί), αποτελούμενο από πενήντα μία (51) Α/Γ [28 Α/Γ τύπου VESTAS V136, με διάμετρο D=136μ., ύψος πύργου 82μ. και ισχύς 4,2 MW και 23 Α/Γ τύπου VESTAS V150, με διάμετρο D=150μ., ύψος πύργου 105μ. και ισχύς 4,2 MW], χωροθετούμενες σε Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας-ΠΑΠ (ΔΕ Διρφύων του Δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων και ΔΕ Κύμης του Δήμου Κύμης-Αλιβερίου) και Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας-ΠΑΚ (ΔΕ Αμαρυνθίων και Ερέτριας του Δήμου Ερέτριας και ΔΕ Κονίστρων του Δήμου Κύμης-Αλιβερίου). Ειδικότερα: α) ενός ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια» της ΔΕ Διρφύων του Δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων (ΠΑΠ) με 11 Α/Γ (Ρ1-Ρ9, Ρ12-Ρ13), τύπου VESTAS V136 (συν. ισχύος 46,2 MW), σε υψόμετρο από 950 έως 1100 μέτρα, β) ενός ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» της ΔΕ Διρφύων του Δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων (ΠΑΠ) και της ΔΕ Αμαρυνθίων του Δήμου Ερέτριας (ΠΑΚ) με 8 Α/Γ, εκ των οποίων 6 Α/Γ (Κ1-Κ6), τύπου VESTAS V150 και 2 Α/Γ (K7 και Κ16), τύπου VESTAS V136 (συν. ισχύος 33,6 MW), σε υψόμετρο από 700 έως 110 μέτρα [700-800μ. οι Α/Γ Κ1-Κ6, 1100μ. η Α/Γ Κ7 και 870μ. η Α/Γ Κ16], γ) ενός ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος» των ΔΕ Ερέτριας και Αμαρυνθίων του Δήμου Ερέτριας (ΠΑΚ) και της ΔΕ Διρφύων του Δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων (ΠΑΠ), με 17 Α/Γ (Ο1-Ο17), τύπου VESTAS V150 (συν. ισχύος 71,4 MW), σε υψόμετρο από 800 έως 1200 μέτρα και δ) ενός ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» των ΔΕ Κύμης (ΠΑΠ) και Κονίστρων (ΠΑΚ) του Δήμου Κύμης-Αλιβερίου, με 15 Α/Γ (G1-G15), τύπου VESTAS V136 (συν. ισχύος 63 MW), σε υψόμετρο από 900 έως 1160 μέτρα [900-950μ. οι Α/Γ G1-G10 και 1060-1160μ. οι Α/Γ G11-G15]. Το έργο αφορά επίσης στην κατασκευή και των συνοδών έργων πρόσβασης και ηλεκτρικής διασύνδεσης, που χωροθετούνται εντός των διοικητικών ορίων των παραπάνω ΔΕ και συνίστανται: α) σε έργα οδοποιίας, συνολικού μήκους, όπως προκύπτει από τη ΜΠΕ (δηλαδή πριν την αφαίρεση των ανωτέρω 17 Α/Γ και των σχετικών συνοδών τους έργων), 108,25 χλμ., εκ των οποίων 59,04 χλμ. αφορούν νέες διανοίξεις, 49,2 χλμ. βελτιώσεις υφιστάμενων οδών και 4,9 χλμ. σε σημειακές επεμβάσεις επί των υφιστάμενων επαρχιακών οδών για την πρόσβαση στους ΑΣΠΗΕ, β) στην εγκατάσταση τεσσάρων (4) προκατασκευασμένων οικίσκων ελέγχου (οικίσκων ζεύξης), εμβαδού 30,5 τ.μ. και, συγκεκριμένα, ενός οικίσκου ζεύξης στον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια», δύο στον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» και ενός στον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες», γ) στην κατασκευή εσωτερικού υπόγειου δικτύου μέσης τάσης (ΜΤ) μεταφοράς της παραγόμενης ενέργειας από τις Α/Γ των παραπάνω ΑΣΠΗΕ στις θέσεις «Πυργάκια», «Κάμπλος» και «Γκράβες» στους παραπάνω οικίσκους ελέγχου και διασυνδετικού υπόγειου δικτύου μεταφοράς από τους εν λόγω οικίσκους ελέγχου και τις Α/Γ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος» στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) στη θέση «Κάτω Γέροντας». Τμήμα του έργου εμπίπτει: α) Εντός της Ζώνης Ειδικής Διατήρησης (ΕΖΔ) με κωδικό GR2420002 και ονομασία «Δίρφυς: Δάσος Στενής-Δέλφι». Συγκεκριμένα, εντός της εν λόγω ΕΖΔ εμπίπτουν τμήμα της πλατείας της Α/Γ Ρ9 και τμήματα της όδευσης της υπόγειας γραμμής Μ.Τ. του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια», καθώς και τμήματα του συνοδού έργου της οδοποιίας. β) Εντός της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) με κωδικό GR 2420011 και ονομασία «Όρη Κεντρικής Εύβοιας, παράκτια ζώνη και νησίδες». Συγκεκριμένα, εντός της εν λόγω ΖΕΠ εμπίπτουν οι θέσεις εγκατάστασης και οι πλατείες των Α/Γ, οι οικίσκοι ελέγχου, καθώς και σημαντικό τμήμα των υπόγειων γραμμών μεταφοράς ΜΤ των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις «Πυργάκια» και «Γκράβες», η θέση εγκατάστασης και η πλατεία της Α/Γ Κ7, o ένας εκ των δύο οικίσκων ελέγχου, καθώς και μικρό τμήμα της όδευσης της υπόγειας γραμμής μεταφοράς ΜΤ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» και σημαντικό τμήμα της κατάληψης του κοινού έργου οδοποιίας. γ) Εντός της Σημαντικής περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) με κωδικό GR111 και ονομασία «Όρη Κεντρικής Ευβοίας». Συγκεκριμένα, εντός της εν λόγω ΣΠΠ εμπίπτουν οι θέσεις εγκατάστασης και οι πλατείες των Α/Γ, οι οικίσκοι ελέγχου, καθώς και σημαντικό τμήμα των υπόγειων γραμμών μεταφοράς ΜΤ των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις «Πυργάκια» και «Γκράβες», οι θέσεις εγκατάστασης και οι πλατείες των Α/Γ K2-K7, o ένας εκ των δύο οικίσκων ελέγχου, καθώς και σημαντικό τμήμα των υπόγειων γραμμών μεταφοράς ΜΤ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» και σχεδόν το σύνολο του κοινού έργου οδοποιίας. δ) Εντός του αισθητικού δάσους Στενής Ευβοίας και συγκεκριμένα, τμήμα της οδοποιίας των μελετώμενων ΑΣΠΗΕ (βελτίωση υφιστάμενης οδοποιίας). ε) Εντός του Καταφυγίου Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) με κωδικό Κ630 [εντός του εν λόγω ΚΑΖ εμπίπτουν οι θέσεις εγκατάστασης και οι πλατείες των Α/Γ G11 έως G15 και τμήμα της υπόγειας γραμμής μεταφοράς ΜΤ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες», καθώς και τμήμα της οδοποιίας], καθώς και του ΚΑΖ με κωδικό Κ351 (τμήμα του κοινού έργου οδοποιίας). στ) Εντός του βιοτόπου Corine με κωδικό Α00010054 και ονομασία «Όρη Δίρφη, Σκοτινή, Ορτάρι, Ξεροβούνι, Μαυροβούνι και περιοχή Κύμης» [συγκεκριμένα, εντός του ανωτέρω βιοτόπου εμπίπτουν το σύνολο των Α/Γ και πλατειών, των οικίσκων ελέγχου και του μεγαλύτερου μέρους της όδευσης της υπόγειας γραμμής μεταφοράς ΜΤ των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις «Πυργάκια», «Κάμπλος» και «Γκράβες», καθώς και το σύνολο του κοινού έργου οδοποιίας]. Επιπλέον, σύμφωνα με τον δημοσιευμένο χάρτη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, το ανατολικό κυρίως τμήμα των παραπάνω ΖΕΠ και ΣΠΠ φαίνεται να σχετίζεται χωρικά με διάδρομο μετανάστευσης. Η ΜΠΕ συνοδεύεται από τεύχη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (EOA) για τα προστατευτέα στοιχεία της ΖΕΠ GR2420011, της ΣΠΠ GR111 και της ΕΖΔ GR2420002. Περαιτέρω, τμήμα του επίμαχου έργου εμπίπτει εντός της περιοχής ΠΕΠ1 «Ζώνη Οικοανάπτυξης» του Σχεδίου Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) της ΔΕ Διρφύων. Συγκεκριμένα, εντός της εν λόγω ΠΕΠ1 εμπίπτουν: i. οι θέσεις εγκατάστασης και οι πλατείες των Α/Γ Ρ7-Ρ9 και P12-P13, ο οικίσκος ελέγχου και τμήμα της υπόγειας γραμμής μεταφοράς ΜΤ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια», ii. οι θέσεις εγκατάστασης και οι πλατείες των Α/Γ Κ1 έως Κ7, ο οικίσκος ελέγχου και τμήμα της υπόγειας γραμμής μεταφοράς ΜΤ του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» και iii. τμήμα του κοινού συνοδού έργου οδοποιίας]. Τμήμα του έργου εμπίπτει και εντός της περιοχής ΠΕΠ 6, «Περιοχή Προστασίας περιοχών με μεγαλύτερο από 600μ. υψόμετρο», του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) της ΔΕ Κύμης [εντός της εν λόγω ΠΕΠ 6 εμπίπτουν οι θέσεις εγκατάστασης και οι πλατείες των Α/Γ G1 έως G6 του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» και τμήμα του κοινού συνοδού έργου οδοποιίας]. Η προσβαλλόμενη απόφαση αναρτήθηκε, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19α του ν. 4014/2011 (Α΄ 209), την 23.9.2022 (ΚΑΔΑ 704786) στον ειδικό δικτυακό τόπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας “aepo.ypeka.gr”. Τέλος, με την 1140/2022 απόφαση του Προέδρου της ΡΑΕ τροποποιήθηκε η προαναφερθείσα 0219/2020 βεβαίωση παραγωγού ειδικού έργου, προκειμένου η βεβαίωση αυτή να προσαρμοστεί στην προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ, ως προς: α) τη μεταβολή του αριθμού των A/Γ του αιολικού σταθμού από 68 Α/Γ (εκ των οποίων 41 Α/Γ, ισχύος 4,2 MW εκάστη, με διάμετρο πτερωτής 136 μ. και 27 Α/Γ, ισχύος 4,2 MW εκάστη, με διάμετρο πτερωτής 150 μ.) σε πενήντα μία 51 Α/Γ (εκ των οποίων 28 Α/Γ, ισχύος 4,2 MW εκάστη, με διάμετρο πτερωτής 136 μ. και 23 Α/Γ, ισχύος 4,2 MW εκάστη, με διάμετρο πτερωτής 150 μ.), β) τη μείωση της εγκατεστημένης και μέγιστης ισχύος από 285,6 MW σε 214,2 MW, καθώς και γ) τη μείωση των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης.

10. Επειδή, με την αίτηση ακυρώσεως προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ παραβιάζει την οδηγία 2001/42 και την κυα 107017/2006 (Β΄ 1225), διότι εκδόθηκε στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου «ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ ΕΥΒΟΙΑΣ ΙΣΧΥΟΣ 470,4 MW», το οποίο εντάχθηκε στις διαδικασίες των στρατηγικών επενδύσεων του ν. 4608/2019 με την 62/2021 απόφαση της Διϋπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων χωρίς να έχει προηγηθεί εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Οι αιτούντες ισχυρίζονται, ειδικότερα, ότι σε περίπτωση που εγκαθίστανται πολλοί ΑΣΠΗΕ στην ίδια περιοχή και μάλιστα σε περιοχή Natura και στο τελευταίο εναπομείναν μεγάλο φυσικό δασικό οικοσύστημα της Εύβοιας, όπως εν προκειμένω, πρέπει να προηγηθεί η εκπόνηση ΣΜΠΕ που θα εξετάσει το σύνολο των υφιστάμενων και σχεδιαζόμενων αιολικών εγκαταστάσεων, καθώς και τις επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και στη βιοποικιλότητα της περιοχής. Επιπλέον ισχυρίζονται ότι αν σε μία περιοχή, όπως εν προκειμένω, συντρέχουν περισσότερες της μίας προστατευτικές κατά την κείμενη νομοθεσία περιπτώσεις, η Διοίκηση, λαμβάνοντας υπόψη συνολικά την ανάγκη προστασίας της περιοχής αυτής, δύναται να απαγορεύσει την εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ, ακόμη και αν οι επιπτώσεις από κάθε περίπτωση μεμονωμένης εγκατάστασης δεν είναι εντελώς απαγορευτικές. Συναφώς προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι ακυρωτέα, διότι προέβη σε ανεπαρκή εκτίμηση των συνεργιστικών-σωρευτικών επιπτώσεων. Και τούτο διότι, ενώ για την εκτίμηση των συνεργιστικών-σωρευτικών επιπτώσεων πρέπει, κατά την 170225/2014 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής για το περιεχόμενο των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης, να λαμβάνονται υπόψη τα έργα με άδεια παραγωγής (βεβαίωση παραγωγού) ή τα έργα που έχουν προταθεί, στη ΜΠΕ δεν αναφέρεται ότι εκτός των μελετώμενων έργων υπάρχει πλήθος έργων που είναι υπό αδειοδότηση. Κατά συνέπεια, η μελέτη δεν προέβη σε εκτίμηση του σωρευτικού αποτελέσματος τόσο των υφιστάμενων όσο και των μελλοντικών μετά μεγάλης πιθανότητας έργων που είναι ήδη αδειοδοτημένα ή βρίσκονται στο στάδιο της αξιολόγησης.

11. Επειδή, με την οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27.6.2001 «σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» (L197), εισάγεται διαδικασία εκτιμήσεως εκ των προτέρων των επιπτώσεων που έχουν στο περιβάλλον σχέδια και προγράμματα, στο πλαίσιο υλοποίησης των οποίων εκτελούνται, κατά κανόνα, περισσότερα έργα που υπόκεινται στην οικεία διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ως έργα. Σύμφωνα με το άρθρο 2 της οδηγίας αυτής «... α) ως “σχέδια και προγράμματα” νοούνται τα σχέδια και προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συγχρηματο-δοτούνται από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, καθώς και οι τροποποιήσεις τους: - που εκπονούνται ή και εγκρίνονται από μια αρχή σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο ή που εκπονούνται από μια αρχή προκειμένου να εγκριθούν, μέσω νομοθετικής διαδικασίας, από το Κοινοβούλιο ή την Κυβέρνηση, και που απαιτούνται βάσει νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων, β) ως “εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων” νοείται η εκπόνηση περιβαλλοντικής μελέτης, η διεξαγωγή διαβουλεύσεων, η συνεκτίμηση της περιβαλλοντικής μελέτης και των αποτελεσμάτων των διαβουλεύσεων κατά τη λήψη αποφάσεων καθώς και η παροχή πληροφοριών σχετικά με την απόφαση, σύμφωνα με τα άρθρα 4 έως 9, γ) ως “περιβαλλοντική μελέτη” νοείται το τμήμα του συνόλου των εγγράφων του σχεδίου ή προγράμματος, το οποίο περιέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται βάσει του άρθρου 5 και του παραρτήματος Ι, δ) ως “κοινό” νοούνται ένα ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα και, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία ή πρακτική, οι ενώσεις, οργανώσεις ή ομάδες τους». Περαιτέρω, το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας εξειδικεύεται στο άρθρο 3, ορίζονται δε ως υποκείμενα σε αυτήν τα σχέδια και προγράμματα, τα οποία εκπονούνται (παρ. 2) «για τη γεωργία ... ενέργεια, βιομηχανία, μεταφορές … χωροταξία ή χρήση του εδάφους και τα οποία καθορίζουν το πλαίσιο για μελλοντικές άδειες έργων που απαριθμούνται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ ...». Η προαναφερόμενη οδηγία μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με την ΚΥΑ 107017/28.8.2006 (Β΄ 1225). Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 περ. α΄ της εν λόγω ΚΥΑ, σε συνδυασμό και με το Παράρτημα Ι του άρθρου 11, επιβάλλεται υποχρέωση διενέργειας «στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης» για τις περιπτώσεις σχεδίων και προγραμμάτων, που ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον και αφορούν, μεταξύ άλλων, στην ενέργεια, και τα οποία καθορίζουν το πλαίσιο για την έκδοση αδειών για έργα και δραστηριότητες της πρώτης κατηγορίας, υποκατηγοριών 1 και 2, του Παραρτήματος Ι (πίνακες 1-10) της ΚΥΑ 15393/2332/2002 (Β΄ 1022). Όπως έχει κριθεί (ΣτΕ Ολομ. 1305/2019), ενόψει του σκοπού της ως άνω οδηγίας, που συνίσταται στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας, οι διατάξεις που οριοθετούν το πεδίο εφαρμογής της χρήζουν διασταλτικής ερμηνείας (ΔΕΕ 7 Ιουνίου 2018, Raoul Thybaut κλπ κατά Region Wallone, C-160/17 σκ. 40, 27 Οκτωβρίου 2016, D’Oultremont κ.λπ., C-290/15, σκέψη 40, 10 Σεπτεμβρίου 2015, Δήμος Κρωπίας Αττικής, C-473/14, σκέψη 50). Οποιαδήποτε εξαίρεση από τις εν λόγω διατάξεις ή περιορισμός τους πρέπει, κατά συνέπεια, να ερμηνεύεται στενώς. Κατά την έννοια, εξάλλου, του άρθρου 2 στ. αʹ της οδηγίας, ως «σχέδια και προγράμματα» υπαγόμενα στο πεδίο εφαρμογής της νοούνται εκείνα που έχουν εκπονηθεί ή εγκριθεί από μια αρχή σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο προκειμένου να εγκριθούν μέσω νομοθετικής διαδικασίας από το Κοινοβούλιο ή την Κυβέρνηση και απαιτούνται βάσει νομοθετικών, κανονιστικών ή διοικητικών διατάξεων, δηλαδή η έγκρισή τους στηρίζεται σε εθνικές νομοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις, οι οποίες καθορίζουν τις αρμόδιες για την έγκριση των εν λόγω σχεδίων και προγραμμάτων αρχές, καθώς και τη διαδικασία εκπονήσεώς τους (ΔΕΕ Raoul Thybaut κλπ κατά Region Wallone, σκ. 42-43, 22.3.2012, Inter-Environnement Bruxelles κ.λπ., C-567/10, σκ. 31), και, περαιτέρω (άρθρο 3 παρ. 2 στ. α΄), εκπονήθηκαν για ορισμένους τομείς, όπως η ενέργεια, και καθορίζουν το πλαίσιο για δυνητικές στο μέλλον άδειες έργων που απαριθμούνται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ της οδηγίας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων (βλ. ΔΕΕ προαναφερόμενη απόφαση Raoul Thybaut κλπ κατά Region Wallone, σκ. 46, 17 Ιουνίου 2010, Terre wallonne και Inter-Environnement Wallonie, C-105/09 και C-110/09, σκέψη 43). Ως προς το τελευταίο αυτό ζήτημα, αν, δηλαδή, ένα σχέδιο ή πρόγραμμα καθορίζει το πλαίσιο για μελλοντικές άδειες έργων, έχει κριθεί ότι τέτοιο σχέδιο ή πρόγραμμα, υπαγόμενο στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, είναι κάθε πράξη η οποία καθορίζει, θεσπίζοντας κανόνες και διαδικασίες ελέγχου που έχουν εφαρμογή στον οικείο τομέα, ένα σημαντικό σύνολο κριτηρίων και προϋποθέσεων για την αδειοδότηση και την εκτέλεση ενός ή περισσοτέρων έργων ικανών να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον (βλ. ΔΕΕ προαναφερθείσες αποφάσεις Raoul Thybaut κλπ κατά Region Wallone, σκ. 54, D’Oultremont κ.λπ., σκ. 49, πρβλ επίσης ΔΕΕ απόφαση της 11 Σεπτεμβρίου 2012, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας κ.λπ., C-43/10, σκ. 95, καθώς και προαναφερθείσα απόφαση Inter-Environnement Bruxelles, σκ. 30).

12. Επειδή, ο ως άνω λόγος ακυρώσεως, καθ’ ό μέρος πλήττει τη νομιμότητα της ανωτέρω απόφασης περί υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου στις διαδικασίες των στρατηγικών επενδύσεων, το κύρος της οποίας, ως ατομικής διοικητικής πράξεως που δεν προσβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, δεν μπορεί να ελεγχθεί παρεμπιπτόντως στο πλαίσιο της παρούσας δίκης, προβάλλεται απαραδέκτως. Εξάλλου, κατά της ανωτέρω πράξεως ο αιτών δήμος άσκησε αυτοτελή αίτηση ακυρώσεως, η οποία απορρίφθηκε με την 49/2023 απόφαση του Δικαστηρίου, με την οποία ως προς το τιθέμενο με τον εξεταζόμενο λόγο ζήτημα κρίθηκε ότι μόνη η υπαγωγή της επένδυσης στις διατάξεις του νόμου των στρατηγικών επενδύσεων δεν μπορεί να θεωρηθεί ως σχέδιο ή πρόγραμμα κατά την έννοια της οδηγίας 2001/42/ΕΚ, εφόσον στο στάδιο αυτό δεν έχουν οριστικοποιηθεί κατά τρόπο δεσμευτικό για τα επόμενα στάδια αδειοδότησης τα χαρακτηριστικά και οι θέσεις των έργων που περιλαμβάνει η επένδυση, ώστε να είναι δυνατή η πλήρης και αποτελεσματική, από την άποψη των αρχών της πρόληψης και της προφύλαξης, περιβαλλοντική αξιολόγηση αυτών (σκ. 16). Περαιτέρω, υπό την εκδοχή ότι ο λόγος αυτός έχει την έννοια ότι η περιβαλλοντική έγκριση των τεσσάρων (4) αιολικών πάρκων έπρεπε να υποβληθεί σε στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι το επίμαχο αιολικό συγκρότημα δεν αποτελεί «σχέδιο» ή «πρόγραμμα», κατά το άρθρο 3 της οδηγίας 2001/42/ΕΚ και το άρθρο 3 της κυα 107017/2006 (Β΄ 1225), αλλά «έργο», κατά το άρθρο 1 παρ. 2 περ. α΄ της οδηγίας 2011/92/ΕΕ, που υπόκειται στην κοινή διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, η οποία στην εσωτερική έννομη τάξη ρυθμίζεται από τον ν. 4014/2011, Α΄ 209, καθόσον αφορά στην κατασκευή συγκεκριμένων αιολικών πάρκων και των συνοδών τους έργων, τα οποία περιγράφονται αναλυτικά και με λεπτομέρεια στην περιβαλλοντική μελέτη (έκταση και θέσεις εγκατάστασης των έργων και συγκεκριμένα, θέσεις χωροθέτησης, αριθμός, τύπος και ισχύς Α/Γ, έκταση και θέσεις επέμβασης συνοδών έργων) και όχι σχέδιο που καθορίζει το πλαίσιο για μελλοντικές άδειες έργων. Εξάλλου, το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ (ΕΠΧΣΑΑ για τις ΑΠΕ), στο οποίο στηρίζεται το επίμαχο έργο, έχει υπαχθεί σε στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση. Σε κάθε περίπτωση, εν προκειμένω, έχουν αξιολογηθεί οι αθροιστικές και σωρευτικές επιπτώσεις του επίδικου αιολικού συγκροτήματος. Ειδικότερα, για το επίμαχο αιολικό συγκρότημα εκπονήθηκε η ΜΠΕ μηνός Νοεμβρίου 2021 με αντικείμενο την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που απορρέουν από την κατασκευή και λειτουργία του, η οποία υπεβλήθη στις αρμόδιες αρχές για τη διατύπωση γνώμης και σε διατυπώσεις δημοσιότητας και απετέλεσε αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης. Στο κεφάλαιο 4.4. («Συσχέτιση του έργου με άλλα έργα») της ΜΠΕ παρατίθενται αναλυτικά οι ΑΣΠΗΕ (θέση εγκατάστασης, ισχύς, φορέας, αδειοδοτικό στάδιο, απόσταση από την πλησιέστερη Α/Γ του επίδικου έργου) που απαντούν σε απόσταση 10χλμ. από τη θέση των γηπέδων εγκατάστασης των επίμαχων ΑΣΠΗΕ και συνοδεύεται η παρουσίαση αυτή από εικόνα της χωροθέτησης και διασποράς των επίδικων και των αδειοδοτημένων αιολικών εγκαταστάσεων (Εικόνα 4-1: Συναφή έργα στην ευρύτερη περιοχή χωροθέτησης των μελετώμενων ΑΣΠΗΕ, σελ. 138-139). Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, στην ευρύτερη περιοχή απαντούν επτά (7) ΑΣΠΗΕ, εκ των οποίων δύο (2) διαθέτουν άδεια λειτουργίας και πέντε (5) άδεια παραγωγής (είναι, δηλαδή, υπό σχεδιασμό). Οι αιολικοί σταθμοί με άδεια λειτουργίας εντοπίζονται σε απόσταση 7,8-8,8 χλμ. νοτιοανατολικά από την Α/Γ Ο5 του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος», ενώ οι σταθμοί με άδεια παραγωγής σε αποστάσεις 3-7,3χλμ. από τους επίμαχους ΑΣΠΗΕ. Επιπλέον, σύμφωνα με τη μελέτη, πέραν των δύο (2) κατασκευασμένων ΑΣΠΗΕ, κανένας εκ των λοιπών ΑΣΠΗΕ δεν διαθέτει περιβαλλοντικούς όρους, ούτε υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για το αν τα συγκεκριμένα έργα τελούν υπό περιβαλλοντική αδειοδότηση και συμπεραίνεται ότι «είναι δύσκολο να αξιολογηθεί η συνεργιστική επίπτωση αυτών αναφορικά με τα μελετώμενα έργα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για το κατά πόσο είναι τελικός ο σχεδιασμός που αποτυπώνεται στο γεωπληροφοριακό χάρτη της ΡΑΕ». Επιπλέον στη μελέτη γίνεται δεκτό ότι η χωροθέτηση έργων συναφούς τεχνολογίας σε κοντινές αποστάσεις έχει θετικό πρόσημο, διότι μειώνονται οι απαιτούμενες υποδομές ώστε να εξυπηρετούν ένα σύνολο γειτνιαζόντων έργων, θέτοντας ταυτόχρονα τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη μετέπειτα εγκατάσταση νέων έργων με μειωμένο περιβαλλοντικό κόστος, ενώ οι συνοδές υποδομές (οδοποιία, Υ/Σ, δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας κ.λπ.) αναβαθμίζουν τα υφιστάμενα δίκτυα (σελ. 140). Περαιτέρω, στο Κεφάλαιο 8 («Υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος») της μελέτης γίνεται καταγραφή των οικολογικών χαρακτηριστικών, των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας, πανίδας και ορνιθοπανίδας της περιοχής του έργου, των περιοχών του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών, καθώς και του χαρακτήρα των εκτάσεων εντός των οποίων χωροθετούνται οι επίδικοι ΑΣΠΗΕ (γεωργικές καλλιέργειες, δάση, δασικές, αναδασωτέες εκτάσεις). Στο κεφάλαιο 9 της ΜΠΕ («Εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων») αναλύονται διεξοδικώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του επίδικου αιολικού συγκροτήματος. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι δεν αναμένονται συνεργιστικές επιπτώσεις αναφορικά με την προσωρινή και περιορισμένη ασθενή επιβάρυνση του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος κατά τη φάση κατασκευής, ούτε στα τοπιολογικά χαρακτηριστικά κατά τη λειτουργία του έργου, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν συναφή έργα στη ζώνη επιρροής του, αλλά και λόγω της αραιής χωροθέτησης των Α/Γ (σελ. 547 και 551). Γίνεται, επίσης, δεκτό ότι δεν αναμένονται σωρευτικές επιπτώσεις του επίμαχου έργου και γειτονικών ΑΣΠΗΕ στη χλωρίδα της περιοχής, διότι ο μόνος υφιστάμενος ΑΣΠΗΕ στην ευρύτερη περιοχή βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση (περίπου 8 χλμ.). Εξάλλου, στην ΕΟΑ για την ΕΖΔ GR2420002 (βλ. ιδίως κεφάλαια 2.2, 4.3. και 4.5) και στην ΕΟΑ για την ΖΕΠ GR2420011 (βλ. κεφάλαια 4.3.4, 5.3 και 5.5) εκτιμώνται αναλυτικά οι σωρευτικές και συνεργιστικές επιπτώσεις του επίμαχου έργου (κύριο, συνοδά και άλλα έργα) και εκτιμάται ότι δεν επηρεάζεται η ακεραιότητα των εν λόγω προστατευόμενων περιοχών ούτε η συνοχή του δικτύου Natura 2000. Συγκεκριμένα, στην ΕΟΑ για την ΖΕΠ GR2420011 για την αξιολόγηση των επιπτώσεων στην ορνιθοπανίδα λαμβάνονται υπόψη: α) οι αποστάσεις μεταξύ των επιμέρους Α/Γ του ΑΣΠΗΕ στις θέσεις «Πυργάκια» και «Κάμπλος» (350-450μ. και μεγαλύτερη), μεταξύ των επιμέρους πολυγώνων των ΑΣΠΗΕ στις παραπάνω θέσεις (1.700-2.000μ. στη θέση «Πυργάκια» και 2.300μ. στη θέση «Κάμπλος») αλλά και μεταξύ των ΑΣΠΗΕ αυτών (1.400 μ.), β) η απόσταση των πολυγώνων του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» από τους άλλους δύο (2) ΑΣΠΗΕ (άνω των 10 χλμ.) και η απόσταση των επιμέρους Α/Γ του εν λόγω ΑΣΠΗΕ (350-450μ. και μεγαλύτερη), γ) ότι εντός της περιοχής ελέγχου (2 χλμ. από τις Α/Γ) δεν εντοπίζονται άλλοι ΑΣΠΗΕ ή άλλες μορφές ΑΠΕ στην ίδια φάση αδειοδότησης (ή πιο προχωρημένη), δ) ότι εντός της περιοχής ελέγχου υπάρχει αραιό δίκτυο δασικών δρόμων, ε) ότι σε εγγύτητα με το έργο οι δραστηριότητες είναι σε γενικές γραμμές ήπιες και ως εκ τούτου δεν προκύπτουν αξιόλογες συνεργιστικές επιδράσεις, στ) οι αποστάσεις δημόσιων μεταλλευτικών χώρων εξόρυξης ενεργειακών ορυκτών (1,8 χλμ. βόρεια από τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια») και μεταλλευτικών ορυκτών (1,2 χλμ. ανατολικά και 1,7 χλμ. νοτιοδυτικά από τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες»), καθώς και παραχωρήσεων μεταλλείων για μεταλλευτικά ορυκτά (1 χλμ. δυτικά από τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες»). Για την αξιολόγηση δε των επιπτώσεων στα είδη, για τα οποία, σύμφωνα με την εν λόγω ΕΟΑ, θα μπορούσαν να προκύψουν αξιόλογες επιπτώσεις (φρυγανοτσίχλονο, φιδαετός, μπούφος, σφηκιάρης, μαυροπετρίτης, δενδροσταρήθρα, πετροπέδρικα, γυδοβύζι), λόγω της οικολογικής τους ευαισθησίας και της πιο τακτικής τους παρουσίας πλησίον των θέσεων των Α/Γ κατά τις καταγραφές πεδίου, εξετάστηκαν αθροιστικώς οι συνέπειες του επίμαχου έργου. Ειδικότερα, όσον αφορά τις επιπτώσεις από προσκρούσεις, στην ειδική οικολογική αξιολόγηση γίνεται δεκτό ότι από το σύνολο του έργου αναμένονται αμελητέας σημαντικότητας επιπτώσεις για το φρυγανοτσίχλονο και την πετροπέρδικα, χαμηλής σημαντικότητας επιπτώσεις για τον μαυροπετρίτη, το σφηκιάρη, τη δενδροσταρήθρα και το γιδοβύζι, χαμηλής έως μέτριας σημαντικότητας επιπτώσεις για τον μπούφο που χρήζουν παρακολούθησης κατά τη φάση λειτουργίας και τουλάχιστον μέτριας σημαντικότητας για τον φιδαετό που χρήζουν μέτρων μετριασμού (σελ. 103-105). Όσον αφορά στην άμεση απώλεια ενδιαιτήματων ελήφθη υπόψη η παρουσία των παραπάνω ειδών σε σχέση με τη θέση εγκατάστασης όλων των Α/Γ που εμπίπτουν στην περιοχή ελέγχου, καθώς και η μόνιμη απώλεια έκτασης ενδιαιτημάτων από τις πλατείες των Α/Γ και το συνοδό έργο της οδοποιίας, αλλά και από λατομικές/μεταλλευτικές δραστηριότητες και εκτιμάται ότι η άμεση απώλεια ενδιαιτήματος τροφοληψίας για όλα τα είδη είναι αμελητέας σημαντικότητας (σελ. 106). Επιπλέον γίνεται δεκτό ότι αναμένονται έως αμελητέας σημαντικότητας επιπτώσεις φραγμών ανάσχεσης κατά τη διάρκεια λειτουργίας του έργου, διότι το μέγεθος των έργων δεν σχετίζεται με σημαντικές εκτροπές της πορείας διερχόμενων ειδών, υπάρχουν μεγάλα διάκενα μεταξύ των Α/Γ, η διάταξη των έργων δεν δημιουργεί επάλληλους φραγμούς μεγάλης κλίμακας, ενώ κατά τις καταγραφές πεδίου δεν παρατηρήθηκαν εκτενείς/συστηματικές διελεύσεις (από ή προς κάποια περιοχή) πάνω από την περιοχή εγκατάστασης από κάποιο είδος (σελ. 108). Τέλος, στην ειδική οικολογική αξιολόγηση αναφέρεται ότι τα ανωτέρω είδη που δύναται να επηρεάζονται από το έργο βρίσκονται σε καλή κατάσταση διατήρησης στη ΖΕΠ (για όλα αναφέρεται στο ΤΕΔ καλός ή εξαίρετος βαθμός διατήρησης του ενδιαιτήματος) και δεν φαίνεται να πιέζονται σε σημαντικό βαθμό από τις υφιστάμενες επιδράσεις που αναφέρονται στο ΤΕΔ της ΖΕΠ (αποψίλωση δασών, απουσία βόσκησης, πυρκαγιές, χρήση αγροχημικών, παραγωγή αιολικής ενέργειας, κυνήγι) και συμπεραίνεται ότι με την κατασκευή του επίμαχου έργου, και συνεργιστικά με την επίδραση από τις πιέσεις/απειλές στη ΖΕΠ, δεν προκύπτει διαφοροποίηση στην κατάσταση διατήρησης των προστατευτέων αντικειμένων αυτής (σελ. 116). Περαιτέρω, στην «Έκθεση συμβατότητας του έργου με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Α.Π.Ε.» (παράρτημα Ι της ΜΠΕ) περιλαμβάνεται αναλυτική εξέταση της συμβατότητας του έργου με τις θεσμοθετημένες δεσμεύσεις της περιοχής χωροθέτησης και ιδίως από ζώνες ή εγκαταστάσεις παραγωγικών δραστηριοτήτων (όπως μονάδες εσταυλισμένης κτηνοτροφίας, λατομικές, μεταλλευτικές ζώνες, δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα και τουριστικά καταλύματα) και αναφέρεται ότι ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός τυπικών Α/Γ στις Δ.Ε. Διρφύων, Αμαρυνθίων, Ερέτριας, Κύμης και Κονίστρων [πρωτοβάθμιοι Ο.Τ.Α. κατά τον χρόνο δημοσίευσης του ΕΠΧΣΑΑ/ΑΠΕ, σύμφωνα με το άρθρο 1 στοιχ. 12 υποστ. 12.7 και 12.14, αντιστοίχως, του ν. 2539/1997 (Α΄ 244), το οποίο ίσχυε μέχρι 31.12.2010, σύμφωνα με τα άρθρα 285-286 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87)] ανέρχεται σε 358,74 - 72,85 - 39,32 - 175,93 - 83,68 τυπικές Α/Γ, αντιστοίχως, ενώ ο αριθμός των ισοδύναμων τυπικών Α/Γ με άδεια παραγωγού, συμπεριλαμβανομένων των επίμαχων ΑΣΠΗΕ, ανήρχετο σε 73,51 - 17,39 - 10,59 - 9,6 - 14,40 τυπικές Α/Γ, αντιστοίχως και, ως εκ τούτου, στις εν λόγω ΔΕ δεν υπάρχει υπέρβαση της μέγιστης επιτρεπόμενης πυκνότητας αιολικών εγκαταστάσεων και υπάρχει μεγάλος διαθέσιμος αριθμός τυπικών Α/Γ προς κάλυψη, αφού το ποσοστό Α/Γ με άδεια παραγωγής στις ΔΕ χωροθέτησης του έργου, συμπεριλαμβανομένων των Α/Γ αυτού, δεν ξεπερνά το 50% σε καμία από αυτές. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, οι ως άνω λόγοι ακυρώσεως πρέπει, στο σύνολό τους, να απορριφθούν.

13. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ αντίκειται στο άρθρο 6 παρ. 3 της οδηγίας 92/43/ΕΚ, διότι η εξέταση των αθροιστικών - συνεργιστικών επιπτώσεων του επίμαχου έργου με τη ΜΠΕ και την ΕΟΑ ήταν ανεπαρκής ως προς την ορνιθοπανίδα. Ειδικότερα, οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου του 2021 έχει παρατηρηθεί μεγάλη συγκέντρωση ακόμη και σπάνιων μεγάλων αρπακτικών πτηνών, όπως οι γυπαετοί, στην περιοχή εγκατάστασης των ΑΣΠΗΕ και ότι δεδομένης της ιδιαίτερης ευαισθησίας των αρπακτικών πτηνών στην εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ, το επίμαχο έργο που αποτελείται από δεκάδες Α/Γ αναμένεται να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς των αρπακτικών πουλιών που εντοπίζονται στην ΖΕΠ GR 2420011 (αναπαραγόμενα ή μεταναστευτικά είδη, όπως χρυσογέρακο, φρυγανοτσίχλονο, υδροβάτης, χρυσαετός, σπιζαετός, σφηκιάρης, φιδαετός, αετογερακίνα, πετρίτης και μαυροπετρίτης), εντός της οποίας χωροθετείται ο ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» και να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την ακεραιότητα της εν λόγω ΖΕΠ, η οποία μάλιστα βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά της Εύβοιας που έχει αναγνωριστεί ως σημαντικός μεταναστευτικός διάδρομος για τα μεγάλα αρπακτικά. Περαιτέρω, ισχυρίζονται ότι ελήφθησαν υπόψη λανθασμένα στοιχεία για την ορνιθοπανίδα, διότι αφενός μεν η ΜΠΕ εσφαλμένα αναφέρεται σε ανυπαρξία ορνίων και σπιζαετών στην περιοχή, ενώ μετά την πυρκαγιά της βόρειας Εύβοιας έχει εμφανισθεί ζεύγος ορνίων στην περιοχή καθώς και ζεύγος σπιζαετών στο στάδιο της αναπαραγωγής στην περιοχή των Μανικίων και, κατά συνέπεια, η ΕΟΑ δεν προβαίνει σε δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων από την εγκατάσταση του έργου στα όρνια και τους σπιζαετούς, αφετέρου δε η ΜΠΕ αγνοεί συγκεκριμένες θέσεις καταγραφής των εξής προστατευόμενων ειδών: του χρυσαετού, του γύπα ή όρνιου, του φιδαετού και του σφηκιάρη. Επιπλέον, οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι το επίμαχο έργο δεν έπρεπε να εγκριθεί λόγω της παράλειψης εκπόνησης ειδικού σχεδίου διαχείρισης για τις επηρεαζόμενες περιοχές του δικτύου Natura.

14. Επειδή, στην ΕΟΑ για τη ΖΕΠ GR2420011 και τη ΣΠΠ GR111, που συνοδεύει τη ΜΠΕ του επίμαχου έργου παρουσιάζονται, αναλύονται και αξιολογούνται τα δεδομένα που συνελέγησαν κατά την έρευνα πεδίου στην περιοχή (ορνιθολογικές καταγραφές) κατά την περίοδο 9/2020 έως 9/2021. Ακόμη, εκτιμώνται οι ενδεχόμενες επιπτώσεις από τη χωροθέτηση του έργου στα σημαντικά είδη της περιοχής μελέτης, στους στόχους διατήρησης και στην ακεραιότητα της ΖΕΠ (βλ. Κεφάλαιο 5 «Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων - Ανάλυση και Αξιολόγηση»), ενώ στο Κεφάλαιο 6 παρατίθενται μέτρα/προτεινόμενοι όροι που σχετίζονται με το μετριασμό των επιπτώσεων και την παρακολούθηση αυτών. Ειδικότερα, αξιολογήθηκαν εκτενώς τα είδη για τα οποία θα μπορούσαν να προκύψουν αξιόλογες επιπτώσεις από το επίμαχο έργο (φρυγανοτσίχλονο, φιδαετός, μπούφος, σφηκιάρης, μαυροπετρίτης, δενδροσταρήθρα, πετροπέδρικα, γυδοβύζι), ενώ δεν έγινε περαιτέρω αξιολόγηση για τα είδη: α) χρυσογέρακο, με την αιτιολογία ότι δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις από το έργο, καθόσον από τις καταγραφές πεδίου από σημεία θέας (358 ώρες καταγραφών) παρατηρήθηκε μόνο σε δύο (2) περιπτώσεις στον ΑΣΠΗΕ στην θέση «Πυργάκια», ενώ δεν εντοπίστηκε φώλιασμα σε εγγύτητα με τον εν λόγω ΑΣΠΗΕ και το εν λόγω είδος δεν εμφανίζει υψηλή ευαισθησία σε επιπτώσεις προσκρούσεων, β) κοινός υδροβάτης, με την αιτιολογία ότι δεν σχετίζεται με το κρινόμενο έργο, καθόσον παρατηρείται μόνο στο θαλάσσιο χώρο και δεν παρατηρήθηκε κατά τις καταγραφές πεδίου, γ) αετογερακίνα, διότι δεν παρατηρήθηκε καθόλου και έγινε δεκτό ότι η παρουσία του στη ΖΕΠ δεν σχετίζεται με ενδιαιτήματα της περιοχής ελέγχου, δ) χρυσαετός, διότι δεν παρατηρήθηκε καθόλου το 2020/2021 και εκτιμάται ότι δεν διατηρεί πληθυσμούς που σχετίζονται με την περιοχή ελέγχου, ε) σπιζαετός, διότι παρατηρήθηκε μόνο σε μία (1) περίπτωση τον Σεπτέμβριο του 2021 εκτός αναπαραγωγικής περιόδου σε πολύ μεγάλο ύψος στο νότιο τμήμα του πολυγώνου του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος», δραστηριότητα δε αυτού και ενδείξεις φωλιάσματος δεν εντοπίστηκαν κατά την έρευνα για σημαντικά ενδιαιτήματα στην περιοχή μελέτης, ενώ οι γνωστές περιοχές φωλιάσματος για το είδος αυτό εντοπίζονται σε αρκετά μεγάλη απόσταση από τις Α/Γ (άνω των 3,5 χλμ.), στ) όρνιο, διότι δεν παρατηρήθηκε καθόλου, ενώ η κτηνοτροφική δραστηριότητα στην περιοχή δεν είναι πολύ ανεπτυγμένη και δεν αναμένεται ούτε περιστασιακή παρουσία του είδους αυτού, ζ) πετρίτης, διότι παρατηρήθηκε σε δύο (2) μόλις περιπτώσεις στο σύνολο των καταγραφών από σημεία θέας (358 ώρες καταγραφών) και τυχαία σε τρεις (3) ακόμη περιπτώσεις στους ΑΣΠΗΕ στις θέσεις «Πυργάκια» και «Γκράβες», ως επί το πλείστον εκτός της ζώνης Α (άνω των 250μ. από τη γραμμή ανάπτυξης του έργου) και η) αετόμαχο, διότι παρατηρήθηκε κατά τη φθινοπωρινή μετανάστευση με πολύ χαμηλή παρουσία πλησίον των Α/Γ (σελ. 75-76). Περαιτέρω, στην εν λόγω ΕΟΑ σημειώνεται ότι το ανατολικό κυρίως τμήμα της περιοχής μελέτης φαίνεται μεν να σχετίζεται με διάδρομο μετανάστευσης, σύμφωνα με το δημοσιευμένο χάρτη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, πλην, βάσει των καταγραφών πεδίου και της εικόνας του Τυποποιημένου Εντύπου Δεδομένων (ΤΕΔ) για την εν λόγω ΖΕΠ, η μεταναστευτική δραστηριότητα στην περιοχή του επίμαχου έργου δεν φαίνεται να είναι τέτοια ώστε να πληροί τα κριτήρια για να χαρακτηρισθεί ως σημαντικό μεταναστευτικό πέρασμα ενόψει του όχι ιδιαίτερα σημαντικού αριθμού των διερχόμενων ατόμων κατά τη φθινοπωρινή ή εαρινή μετανάστευση (βλ. σελ. 40 και 64). Επιπλέον στην ΕΟΑ αξιολογούνται αναλυτικά οι επιπτώσεις του επίμαχου έργου στα παραπάνω είδη της ορνιθοπανίδας που παρατηρήθηκαν ή θα μπορούσαν να παρατηρηθούν στην περιοχή (βλ. κεφάλαιο 5.3 σελ. 102-110). Εξάλλου, σε συμμόρφωση με το 16437/18.8.2022 έγγραφο του ΟΦΥΠΕΚΑ και το κεφάλαιο 6 της ΕΟΑ, στην προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ περιελήφθησαν, ως μέτρα αντιμετώπισης ενδεχομένων επιπτώσεων από το έργο στην ορνιθοπανίδα, οι εξής όροι (βλ. ΠΟ 5.2.9.7.1 και 5.3.10.1-5.3.10.6): α) Αποφυγή (για το τμήμα του έργου εντός των ορίων της ΖΕΠ και της ΣΠΠΕ) υλοποίησης οχλουσών εργασιών κατασκευής σε ευαίσθητες για την ορνιθοπανίδα χρονικές περιόδους/περίοδος αναπαραγωγής (από 1/3 ως 30/6). Ειδικότερα και συγκεκριμένα για τις θέσεις κατασκευής που εντοπίζονται σε ακτίνα 600μ. από φωλιές Μπούφου, το εν λόγω διάστημα να είναι 1/2 ως 30/7. β) Εγκατάσταση συστήματος αποτροπής προσκρούσεων σε 7 Α/Γ των ΑΣΠΗΕ στις θέσεις «Πυργάκια», «Κάμπλος» και «Γκράβες» (συγκεκριμένα στις Α/Γ Κ03, P04, P06, P07, P08, G03, G06). Το σύστημα θα περιλαμβάνει οπτική αναγνώριση πτήσεων (ανίχνευση) σε πραγματικό χρόνο, ενεργοποίηση μέσων προειδοποίησης/αποτροπής (ηχητικών) και αυτόματη ρύθμιση λειτουργίας Α/Γ (με περιοδική επιβράδυνση των δρομέων ή και παύση) όταν αυτό απαιτείται, και θα καλύπτει σε κάθε περίπτωση τo φιδαετό. γ) Σε ό,τι αφορά στις Α/Γ εντός της ΖΕΠ/ΣΠΠΕ προβλέπεται υποχρέωση για τακτικό έλεγχο του χώρου του σταθµού (εβδομαδιαίου ή και συχνότερου κατά περίπτωση) και απομάκρυνση των νεκρών ζώων (κτηνοτροφικών κυρίως), η παρουσία των οποίων θα μπορούσε να προσελκύσει πτωµατοφάγα αρπακτικά πτηνά. δ) Εφαρμογή προγράμματος παρακολούθησης της δραστηριότητας ορνιθοπανίδας και της αποτελεσματικότητας των σχετικών όρων. ε) Να εξεταστεί η δυνατότητα τοποθέτησης μπαρών περιορισμού πρόσβασης μη εξουσιοδοτημένων οχημάτων (σε συνεργασία με το Δασαρχείο, και με τη σύμφωνη γνώμη άλλων αρμόδιων Υπηρεσιών), στα τμήματα της νέας οδοποιίας των ΑΣΠΗΕ. στ) Ελαχιστοποίηση του νυκτερινού φωτισμού του έργου (πέραν της σήμανσης των Α/Γ) και περιορισμός στον απολύτως αναγκαίο για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και για την επισήμανση κινδύνων για την ασφάλεια του κοινού, ώστε να περιορίζονται οι επιπτώσεις στην πανίδα και ορνιθοπανίδα της περιοχής. Χρήση φωτισμού που δεν προσελκύει έντομα, ώστε να μην προσελκύονται νυχτερίδες. ζ) Η κίνηση των οχημάτων (κατά τη φάση κατασκευής και λειτουργίας), στο τμήμα της οδοποιίας πρόσβασης θα πρέπει να γίνεται με προσοχή (για τυχόν διελεύσεις ζώων) και με χαμηλή ταχύτητα ως 30km/h. Τα οχήματα που θα επισκέπτονται την περιοχή του ΑΣΠΗΕ για τις εργασίες συντήρησης, θα πρέπει να κινούνται μόνο εντός δρόμων. Εξάλλου, κατά την έννοια των διατάξεων της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, δεν απαγορεύεται καταρχήν η έγκριση σχεδίου, όπως είναι, σε περιοχή του δικτύου Natura 2000 (ΤΚΣ ή ΕΖΔ ή και ΖΕΠ), για την οποία δεν έχει εκπονηθεί σχέδιο διαχείρισης ή δεν έχουν ληφθεί θετικά μέτρα για την προστασία των περιλαμβανομένων σε αυτήν φυσικών οικοτόπων και ειδών, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που θεσπίζονται από το άρθρο 6 παρ. 3 της οδηγίας, δηλαδή εφόσον διαπιστωθεί, κατόπιν της δέουσας εκτίμησης και πέραν πάσης εύλογης αμφιβολίας, ότι διασφαλίζεται ότι το συγκεκριμένο σχέδιο έχει σχεδιασθεί κατά τρόπο ώστε να μην παραβλάπτεται η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής. Τέτοια απαγόρευση δεν προκύπτει ούτε από τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας που προβλέπουν τον καθορισμό στόχων διατήρησης και την κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000 (άρθρο 8 παρ. 1 του ν. 3937/2011, A΄ 60 και άρθρα 19 και 21 του ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκαν με τα άρθρα 46 και 47 του ν. 4685/2020, A` 92) (πρβλ. ΣτΕ Ολομ. 1705/2017, ΣτΕ 2598/2021, 2242/2020). Υπό τα δεδομένα αυτά, ο λόγος ακυρώσεως ότι, κατά παράβαση των διατάξεων άρθρου 6 παρ. 3 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, δεν προσδιορίζονται στην ΜΠΕ και την ΕΟΑ οι επιπτώσεις της εγκατάστασης και λειτουργίας του ένδικου αιολικού συγκροτήματος στην ορνιθοπανίδα της ΖΕΠ «Όρη Κεντρικής Εύβοιας, Παράκτια ζώνη και νησίδες», εντός της οποίας εγκρίνεται η εγκατάσταση των ΑΣΠΗΕ, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

15. Επειδή, εξάλλου, ως προς τον ειδικότερο ισχυρισμό ότι μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου του 2021 στην περιοχή εγκατάστασης των ΑΣΠΗΕ έχει παρατηρηθεί μεγάλη συγκέντρωση ακόμη και σπάνιων μεγάλων αρπακτικών πτηνών, όπως οι γυπαετοί, στο υπ’ αριθ. 107381/7174/18.11.2022 έγγραφο της ΔΙΠΑ του ΥΠΕΝ, το οποίο συντάχθηκε επί της αιτήσεως θεραπείας που υπέβαλαν ορισμένοι εκ των αιτούντων, αναφέρεται ότι «το θέμα διερευνάται επιστημονικά, χωρίς έως τώρα να προκύπτουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τέτοιες μετατοπίσεις. Επιπλέον με βάση πρόσφατα στοιχεία παρακολούθησης, τα οποία έχει θέσει η υπόψη της Υπηρεσίας η «ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΒΟΡΕΑΣ ΑΕ» [παρεμβαίνουσα], συνεχίζεται η καταγραφή και αξιολόγηση των κινήσεων της προστατευόμενης ορνιθοπανίδας στην περιοχή του αιολικού συγκροτήματος, και μετά την ολοκλήρωση της εκπόνησης της ΕΟΑ, προκειμένου οι μετρήσεις αυτές να αξιοποιηθούν στην εφαρμογή Προγράμματος Παρακολούθησης που προβλέπεται με τον περιβαλλοντικό όρο 5.3.10.3 της ΑΕΠΟ και αφορά στη δραστηριότητα της ορνιθοπανίδας κατά τη φάση της κατασκευής του έργου. Από τα κατατεθέντα μετρητικά στοιχεία δεν παρατηρείται πρόσφατη αξιόλογη μεταβολή στη μελετώμενη περιοχή ως προς τη δραστηριότητα των προστατευόμενων ειδών της άγριας ορνιθοπανίδας». Κατά συνέπεια, αβασίμως προβάλλεται ο ως άνω ισχυρισμός, διότι, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία, δεν παρατηρείται αξιόλογη μεταβολή όσον αφορά στην ορνιθοπανίδα στην περιοχή εγκατάστασης των επίμαχων αιολικών πάρκων, η κρίση δε αυτή της Διοίκησης παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη, δεδομένου ότι δεν αμφισβητείται με ειδικότερους και συγκεκριμένους ισχυρισμούς, ούτε γίνεται επίκληση άλλων, συγκεκριμένων, αντίθετων αποδεικτικών στοιχείων.

16. Επειδή, περαιτέρω, ως προς τον ειδικότερο ισχυρισμό ότι στην ως άνω ειδική οικολογική αξιολόγηση ελήφθησαν υπόψη λανθασμένα στοιχεία για την ορνιθοπανίδα, διότι η ΜΠΕ εσφαλμένα αναφέρεται σε ανυπαρξία ορνίων και σπιζαετών στην περιοχή, ενώ μετά την πυρκαγιά της βόρειας Εύβοιας έχει εμφανισθεί ζεύγος ορνίων στην περιοχή καθώς και ζεύγος σπιζαετών στο στάδιο της αναπαραγωγής στην περιοχή των Μανικίων και, κατά συνέπεια, η ΕΟΑ δεν προβαίνει σε δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων από την εγκατάσταση του έργου στα όρνια και τους σπιζαετούς και ότι η ΕΟΑ αγνοεί δύο (2) συγκεκριμένες θέσεις καταγραφής του όρνιου στις περιοχές Ορτάρι (13.9.2021) και Καραβάκια (8.10.2021) και συγκεκριμένες θέσεις του χρυσαετού, είναι λεκτέα τα εξής: Όσον αφορά στο Όρνιο στην ειδική οικολογική αξιολόγηση αναφέρεται ότι, σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης για τα πτωματοφάγα, στην περιοχή Μανίκια, νότια του πολυγώνου του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες», σε απόσταση περίπου 3,5 χλμ. (στο νότιο τμήμα της ΖΕΠ), υπήρχε παλιά αποικία Όρνιου έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990 (σελ. 18, 35, 38, 76), ότι, σύμφωνα με το τυποποιημένο έντυπο δεδομένων (ΤΕΔ) για την εν λόγω ΖΕΠ, η αποικία του όρνιου έχει εγκαταλειφθεί (σελ. 31) και ότι το όρνιο εξαφανίστηκε από αναπαραγόμενο είδος της ΖΕΠ στα τέλη της δεκαετίας του 1980, με τελευταία γνωστή παρατήρηση ενός νεαρού ατόμου το 1990. Περαιτέρω αναφέρεται ότι λόγω της αποικίας των Όρνιων αξιολογήθηκε η περιοχή ως σημαντική για την ορνιθοπανίδα, ήδη από το 1980, όμως το είδος πλέον περνά από την περιοχή μόνο κατά τις μετακινήσεις νεαρών ατόμων από βορειότερες αποικίες (σελ. 35) και ότι στο πλαίσιο των καταγραφών πεδίου του 2020/2021 δεν παρατηρήθηκε καθόλου το όρνιο στην περιοχή έρευνας (σελ. 65, 76). Επιπλέον, στο ως άνω υπ’ αριθ. 107381/7174/18.11.2022 έγγραφο της ΔΙΠΑ του ΥΠΕΝ αναφέρεται ότι «τόσο κατά τις καταγραφές για την ΕΟΑ 2020/2021 όσο και κατά το έτος 2022 δεν παρατηρήθηκε Όρνιο στην περιοχή έρευνας» (σελ. 2). Περαιτέρω, όσον αφορά στον Σπιζαετό («Aquila fasciata») στην ειδική οικολογική αξιολόγηση αναφέρεται ότι, σύμφωνα με το ΤΕΔ για τη ΖΕΠ GR2420011, στην εν λόγω ΖΕΠ αναπαράγονται πληθυσμοί σημαντικών αρπακτικών, όπως ο σπιζαετός (σελ. 31) και ο αναπαραγόμενος πληθυσμός του σπιζαετού στη ΖΕΠ εκτιμάται σε 1-2 ζευγάρια (σελ. 36). Επιπλέον στην ειδική οικολογική αξιολόγηση αναφέρεται ότι, σύμφωνα με το υπόμνημα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας για τον Προσδιορισμό και τη χαρτογράφηση των ορνιθολογικά ευαίσθητων στα αιολικά πάρκα περιοχών της Ελλάδας μηνός Ιανουαρίου 2010, στην ευρύτερη περιοχή είχαν εντοπιστεί θέσεις φωλεοποίησης σημαντικών αρπακτικών και, πιο συγκεκριμένα, πιθανή περιοχή φωλιάσματος παρουσιάζεται σε απόσταση περίπου 5 χλμ. δυτικά του πολυγώνου του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια» καθώς και στην περιοχή Μανίκια σε απόσταση 3,5χλμ. νότια των Α/Γ του πολυγώνου του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» που πιθανόν πρόκειται για φωλιές Σπιζαετού (σελ. 40), ότι με βάση και την έρευνα πεδίου δεν φαίνεται οι συγκεκριμένες θέσεις φωλιάσματος να είναι ενεργές ως σήμερα, δεδομένου ότι και κατά τις δειγματοληψίες που είχαν διενεργηθεί κατά το 2014-2015 για το πρόγραμμα της Εποπτείας και Αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης ειδών ορνιθοπανίδας στην Ελλάδα (Σύμπραξη γραφείων μελετών «Φ. Φασούλας-Ν. Μάντζιος Ε.Ε, Ροδούλα Κωνσταντινίδου του Γεωργίου, Αθ. Τζακόπουλος & ΣΙΑ Ε.Ε.»), σε 123 δειγματοληπτικούς σταθμούς εντός των ορίων της ΖΕΠ δεν εντοπίστηκε παρουσία του σπιζαετού (σελ. 40) και ότι κατά την έρευνα πεδίου ο σπιζαετός «παρατηρήθηκε μόνο τον 9/2021 (εκτός αναπαραγωγικής περιόδου) σε 1 περίπτωση σε πολύ μεγάλο ύψος στο νότιο τμήμα του πολυγώνου ΚΑΜΠΛΟΣ, σε πτήση προς τα ΝΑ ..., ενώ δραστηριότητα αυτών ή ενδείξεις φωλιάσματος δεν εντοπίστηκαν ούτε κατά την έρευνα για σημαντικά ενδιαιτήματα στην περιοχή μελέτης» (σελ. 75-76). Επιπλέον όσον αφορά στην προβαλλόμενη από τους αιτούντες εμφάνιση ζεύγους Σπιζαετών στην περιοχή των Μανικίων, στο ανωτέρω υπ’ αριθ. 107381/7174/18.11.2022 έγγραφο της ΔΙΠΑ του ΥΠΕΝ αναφέρεται ότι «Από τις πρόσφατες καταγραφές της ορνιθοπανίδας συμπεραίνεται ότι δεν παρατηρήθηκε ούτε το 2022 ο Σπιζαετός σε πτήση στην περιοχή έρευνας (εντοπίζεται φώλιασμα σε βραχώνα στα νότια και σε απόσταση 6km)». Όσον αφορά στον χρυσαετό στην ΕΟΑ αναφέρεται ότι, σύμφωνα με το ΤΕΔ της επίμαχης ΖΕΠ, ο χρυσαετός δεν παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή (σελ. 31), ότι στο Ξηροβούνι υπήρχε ως το 2000 ένα ζευγάρι Χρυσαετών και παλιότερα και στον ορεινό όγκο της Δίρφης, ενώ κατά την έρευνα πεδίου του 2009 δεν είχε καταγραφεί το είδος (σελ. 35), ότι σύμφωνα με το προαναφερθέν από Ιανουαρίου 2010 υπόμνημα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας περιοχή φωλιάσματος του χρυσαετού αναφέρεται στην περιοχή του Ξηροβουνίου, μεταξύ των πολυγώνων ΚΑΜΠΛΟΣ και ΓΚΡΑΒΕΣ, σε απόσταση 4,5χλμ. δυτικά του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» (σελ. 40), ότι με βάση και την έρευνα πεδίου δεν φαίνεται οι συγκεκριμένες θέσεις φωλιάσματος να είναι ενεργές ως σήμερα, δεδομένου ότι στην αναφορά του Μπουρδάκη του έτους 2009 αναφέρεται ότι ο χρυσαετός υπήρχε στη ΖΕΠ ως το 2000 και δεν είχε παρατηρηθεί κατά το 2009, ενώ κατά τις δειγματοληψίες που είχαν διενεργηθεί κατά το 2014-2015 για το πρόγραμμα της Εποπτείας και Αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης ειδών ορνιθοπανίδας στην Ελλάδα (Σύμπραξη γραφείων μελετών «Φ. Φασούλας-Ν. Μάντζιος Ε.Ε, Ροδούλα Κωνσταντινίδου του Γεωργίου, Αθ. Τζακόπουλος & ΣΙΑ Ε.Ε.»), σε 123 δειγματοληπτικούς σταθμούς εντός των ορίων της ΖΕΠ δεν εντοπίστηκε παρουσία του χρυσαετού (σελ. 40). Κατόπιν τούτων και δεδομένου ότι το είδος οριοθέτησης Χρυσαετός δεν παρατηρήθηκε καθόλου το 2020/2021, στην ΕΟΑ εκτιμάται ότι δεν διατηρεί πληθυσμούς που σχετίζονται με την περιοχή ελέγχου (σελ. 75). Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η παρουσία του όρνιου λόγω της παλιάς του αποικίας στην περιοχή ήταν γνωστή στη Διοίκηση και απασχόλησε τον μελετητή και, επομένως, η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι, και από την άποψη αυτή νόμιμη, οι δε ουσιαστικές παραδοχές της Διοίκησης ως προς το ζήτημα αυτό απαραδέκτως αμφισβητούνται με την παρούσα αίτηση ακυρώσεως, δεδομένου, εξάλλου, ότι δεν προσδιορίζεται η αναφερόμενη στην κρινόμενη αίτηση θέση θέασης του όρνιου σε σχέση με τα επίμαχα έργα και συγκεκριμένα, η απόσταση από αυτά. Ομοίως, και η παρουσία του σπιζαετού και του χρυσαετού στη ΖΕΠ ήταν γνωστή στη Διοίκηση και απασχόλησε τον μελετητή και, επομένως, η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι, και από την άποψη αυτή νόμιμη, οι δε ουσιαστικές παραδοχές της Διοίκησης ως προς το ζήτημα αυτό απαραδέκτως αμφισβητούνται με την αίτηση ακυρώσεως. Ως εκ τούτου, οι ως άνω ισχυρισμοί πρέπει να απορριφθούν.

17. Επειδή, εξάλλου, ο ειδικότερος ισχυρισμός ότι η ΕΟΑ αγνοεί συγκεκριμένες θέσεις καταγραφής του φιδαετού και του σφηκιάρη προβάλλεται αβασίμως, δεδομένου ότι στην ΕΟΑ παρουσιάζονται αναλυτικά τα ανωτέρω είδη και η συμπεριφορά τους στο χώρο εγκατάστασης του έργου (σελ. 83-89, 91-93) και εκτιμώνται αναλυτικά οι επιπτώσεις του έργου σε αυτά (σελ. 102-110).

18. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι ακυρωτέα, διότι από την άδεια παραγωγής και από τις τροποποιητικές άδειες δεν προκύπτει με τρόπο σαφή και ξεκάθαρο η αύξηση του αριθμού των Α/Γ, οι θέσεις τους και η συνολική αύξηση του μεγέθους του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» και, επιπλέον, στους συνοδευτικούς χάρτες αποτυπωνόταν μόνο ένας ΑΣΠΗΕ στο βόρειο μέρος των Κοτυλαίων ενώ τώρα παρουσιάζονται δύο ΑΣΠΗΕ ένας προς βορρά και ένας προς νότο.

19. Επειδή, με την 722/2020 απόφαση της ΡΑΕ χορηγήθηκε στην εταιρεία «ENERCOPLAN ENERGY-EPC & INVESTMENT IKE» άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό σταθμό, ισχύος 194,7 MW, αποτελούμενο από 59 ανεμογεννήτριες στη θέση «Λεύκα - Πυργάκια - Απάτρυπα - Κάμπλος - Ζυγός - Όλυμπος» των Δ.Ε. Διρφύων, Αμαρυνθίων και Ερέτριας των δήμων Διρφύων - Μεσσαπίων και Ερέτριας της ΠΕ Εύβοιας, ενώ με την 723/2020 απόφαση της ΡΑΕ (συνεδρίαση στις 9.4.2020) χορηγήθηκε στην ίδια εταιρεία άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό σταθμό, ισχύος 33 MW, αποτελούμενο από 10 Α/Γ στη θέση «Σκώλος - Παλιόπυργος - Αρκουδότρυπα - Γερωέλατος - Μανικαϊκή Ράχη - Μακρυχώρι» των Δ.Ε. Κονίστρων και Κύμης του δήμου Κύμης - Αλιβερίου της ΠΕ Εύβοιας. Κατόπιν αιτήσεως της ανωτέρω εταιρείας, εκδόθηκε η 0219/2020 βεβαίωση παραγωγού ειδικού έργου σε αντικατάσταση των ανωτέρω αδειών παραγωγής, ώστε να δημιουργηθεί ένας ενιαίος αιολικός σταθμός, αποτελούμενος από 69 Α/Γ, ισχύος 227,7 MW στις παραπάνω θέσεις, η οποία, ακολούθως, τροποποιήθηκε με την 334/2021 απόφαση του Προέδρου της ΡΑΕ, ως προς: α) την αλλαγή του αριθμού και τύπου των Α/Γ του αιολικού σταθμού (από 69 Α/Γ ισχύος 3,3 MW εκάστη με διάμετρο πτερωτής 112 μ. σε 41 Α/Γ ισχύος 4,2 MW εκάστη διαμέτρου πτερωτής 136 μ. και 27 Α/Γ ισχύος 4,2 MW εκάστη διαμέτρου πτερωτής 150 μ.), β) την αύξηση της ισχύος παραγωγής από 227,7 MW σε 285,6 MW, καθώς και γ) την τροποποίηση των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης. Το έργο, όπως εγκρίθηκε τελικώς με την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ, αφορά στην κατασκευή ενός συγκροτήματος τεσσάρων (4) ΑΣΠΗΕ, συνολικής ισχύος 214,2 MW (αντί 285,6 MW, όπως είχε αρχικώς σχεδιαστεί), αποτελούμενο από πενήντα μία (51) Α/Γ. Τέλος, με την 1140/2022 απόφαση του Προέδρου της ΡΑΕ τροποποιήθηκε η προαναφερθείσα 0219/2020 βεβαίωση παραγωγού ειδικού έργου, προκειμένου η βεβαίωση αυτή να προσαρμοστεί στην προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ, ως προς: α) τη μεταβολή του αριθμού των A/Γ του αιολικού σταθμού από 68 Α/Γ σε 51 Α/Γ, β) τη μείωση της εγκατεστημένης και μέγιστης ισχύος από 285,6 MW σε 214,2 MW, καθώς και γ) τη μείωση των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, ο λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος, διότι από την πορεία της αδειοδότησης του έργου, στην οποία καθοριστικό ρόλο έπαιξε, ως προς τον αριθμό και τις θέσεις των Α/Γ, η εξεταζόμενη περιβαλλοντική αδειοδότηση, προκύπτει με τρόπο σαφή και ξεκάθαρο η εξέλιξη και κατάληξη των εν λόγω στοιχείων.

20. Επειδή, προβάλλεται ότι δεν ελήφθησαν υπόψη ούτε εκτιμήθηκαν δεόντως στη ΜΠΕ και στην ΑΕΠΟ του έργου τα στοιχεία που αφορούν στα δάση της περιοχής και το καθεστώς των σπάνιων και προστατευόμενων φυτών που απαντώνται στις περιοχές του έργου, ούτε δημιουργείται βεβαιότητα για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας των περιοχών εγκατάστασης των ΑΣΠΗΕ. Προβάλλεται δε ειδικότερα ότι η ΜΠΕ και η ΑΕΠΟ παραβλέπουν τη συχνότητα παρουσίας σπάνιων και προστατευόμενων φυτών στις περιοχές του έργου και συγκεκριμένα, των εξής ειδών: ίταμος (taxus bacatta), στεφανοφόρος (coronilla austriaca), σφένδαμος του Μονπελιέ (acer monspessulanum), κεφαλληνιακή ελάτη (abies cephalonica), σενέκιο της Εύβοιας (senecio eubaeus), άλλιο της δίρφυς (allium dirphianum), φριτιλάρια η ελληνική (fritillaria graeca), ασπερούλα της Εύβοιας (Asperula lutea subsp euboea), λίλιο το χαλκηδονικό (lilium chalcedonicum), βέρμπασκο το ευβοϊκό (Verbascum euboeicum), οφρύς η λεπτή (ophrys leptomera), ιμαντόγλωσσο του Γιάνκα (himantoglossum jancae), σπιρανθές το σπειροειδές (spiranthes spiralis), οφρύς των φρυγάνων (ophrys phryganae), νάρκισσος των ποιητών (narcissus poeticus), παιώνια η αρρενωπή το υποείδος η ελληνική (Paeonia mascula subsp hellenica), επιπάκτις του Γκρέουτερ (epipactis greuteri).

21. Επειδή, όπως έχει γίνει δεκτό από το Δικαστήριο ( ΣτΕ 1409/2019, 964/2018, 2475/2018, 1983/2017, 515/2016, 3164/2015 7μ.), ακόμη και οι επιτρεπόμενες από το Σύνταγμα και το νόμο επεμβάσεις σε δάσος ή δασική έκταση, όπως είναι, κατά τα ανωτέρω, η εγκατάσταση αιολικών σταθμών, πρέπει να διενεργούνται με τη μεγαλύτερη δυνατή φειδώ και αφού προηγουμένως κριθεί αιτιολογημένως ότι η ικανοποίηση των συγκεκριμένων αναγκών που επιδιώκεται με την επέμβαση, υπερτερεί της ανάγκης διαφύλαξης της δασικής βλάστησης, καθώς και ότι δεν υφίσταται τρόπος ικανοποίησης των αναγκών αυτών χωρίς αλλοίωση της μορφής εκτάσεων με δασικό χαρακτήρα (δάσους ή δασικής έκτασης). Εφόσον δε κριθεί ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, τότε οι ως άνω ανάγκες πρέπει να ικανοποιούνται με τη μικρότερη δυνατή απώλεια δασικού πλούτου». Εξάλλου, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 117 παρ. 3 του Συντάγματος, δεν αποκλείεται η θέσπιση από το νομοθέτη ρύθμισης, δια της οποίας παρέχεται η δυνατότητα, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, να εγκριθεί επέμβαση σε έκταση που έχει κηρυχθεί αναδασωτέα, ακόμη και πριν αυτή ανακτήσει τη δασική μορφή της, προκειμένου να εκτελεσθεί έργο, το οποίο αποβλέπει στην εξυπηρέτηση ανάγκης με ιδιαίτερη κοινωνική, εθνική ή οικονομική σημασία, αν η εκτέλεση του έργου στην έκταση αυτή είναι απολύτως αναγκαία και επιτακτική, στο μέτρο που η παρέλευση του απαιτούμενου για την πραγματοποίηση της αναδάσωσης χρονικού διαστήματος θα είχε ως συνέπεια τη ματαίωση του επιδιωκόμενου δημόσιου σκοπού. Στα έργα αυτά περιλαμβάνονται τα σημαντικά δημόσια έργα και έργα υποδομής, όπως αυτά των παρ. 1 και 2 του άρθρου 58, μεταξύ των οποίων οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. και τα συνοδά έργα, για τα οποία εκδίδεται σχετική έγκριση επέμβασης. Οι διατάξεις αυτές, κατά την έννοια των οποίων η επέμβαση περιορίζεται στα τμήματα μόνο της έκτασης που είναι αναγκαία για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών και των συνοδών έργων, η δε υπόλοιπη έκταση διατίθεται για την πραγματοποίηση του σκοπού της αναδάσωσης, είναι συνταγματικώς ανεκτές, κατά το μέρος που επιτρέπουν την επέμβαση αυτή, ενόψει της εξαιρετικής σημασίας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τη βιώσιμη ανάπτυξη, και ειδικότερα τη διασφάλιση της επάρκειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και κυρίως την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, που αποτελεί αντικείμενο διεθνούς δέσμευσης της χώρας και ζήτημα έντονου κοινοτικού ενδιαφέροντος, σε συνδυασμό με το χαρακτήρα της άδειας επέμβασης, η οποία, σε αντίθεση με την άρση της αναδασώσεως, δεν συνεπάγεται μεταβολή του νομικού χαρακτήρα της αναδασωτέας έκτασης, αλλά μόνο προσωρινή δυνατότητα επέμβασης για την άσκηση συγκεκριμένης δραστηριότητας, με την υποχρέωση αποκαταστάσεως του δασικού χαρακτήρα της εκτάσεως μετά την παύση λειτουργίας της δραστηριότητας, διατηρουμένου του προστατευτικού χαρακτήρα της αναδασώσεως. Ενόψει, πάντως, του εξαιρετικού χαρακτήρα της επέμβασης στις περιπτώσεις αυτές, η σχετική εγκριτική απόφαση πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς, με κριτήρια αναφερόμενα τόσο στην ιδιαίτερη σημασία του έργου, ασυνδέτως προς την επιδίωξη αποδοτικότερης για τον φορέα οικονομικής εκμεταλλεύσεως, όσο και στην αναγκαιότητα εκτέλεσής του στην αναδασωτέα έκταση πριν από την πραγματοποίηση της αναδάσωσης, με γνώμονα αφενός την ανάγκη προστασίας του δασικού οικοσυστήματος και αφετέρου την εξυπηρέτηση του δημόσιου σκοπού στον οποίο αποβλέπει το έργο (ΣτΕ Ολομ. 710/2020, 2499/2012, ΣτΕ 2579/2018 κ.ά.)».

22. Επειδή, στο ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/59396/3985/9.6.2023 έγγραφο απόψεων της ΔΙΠΑ προς το Δικαστήριο αναφέρεται ότι όπως προκύπτει από το Κεφ. 8.5.3 της ΜΠΕ, η θέση του έργου καταλαμβάνεται κυρίως από δασικού χαρακτήρα και αναδασωτέες εκτάσεις. Πιο συγκεκριμένα, στον πίνακα 8-33 της ΜΠΕ φαίνεται ότι η θέση του έργου καταλαμβάνεται κυρίως από γεωργικές εκτάσεις, σε ποσοστό 29,82%, από θαμνότοπους, σε ποσοστό 23,5% και από λιβάδια και αραιή βλάστηση, σε ποσοστό 10,94%, ενώ τα δάση ελάτης ανέρχονται σε 16,73%, τα δάση χαλεπίου πεύκης σε 13,36% και τα δάση δρυός σε 0,11%. Το δάση, επομένως, καταλαμβάνουν το μικρότερο μέρος της μελετηθείσας έκτασης. Επιπλέον, σε συνέχεια της γνωμοδότησης της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών του ΥΠΕΝ αφαιρέθηκαν από το σχεδιασμό του έργου οι Α/Γ Ρ10-Ρ11 και Ρ14-Ρ16 λόγω παραβίασης διατάξεων της δασικής νομοθεσίας. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από την επίμαχη ΜΠΕ, η περιοχή εγκατάστασης του έργου περιλαμβάνεται στον αναμορφωθέντα δασικό χάρτη της ΠΕ Ευβοίας, σύμφωνα με τον οποίο από το συνολικό εμβαδόν των 1.040.662 τ.μ. που πρόκειται να καταλάβει το κύριο και τα συνοδά του έργα, τα 750.821 τ.μ. είναι δασικές εκτάσεις, τα 269.855 τ.μ. είναι δασικές εκτάσεις που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες και τα 3.297 τ.μ. είναι μη δασικές εκτάσεις που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες. Οι κηρυγμένες ως αναδασωτέες εκτάσεις, συνεπώς, αποτελούν το 25,93% της κατάληψης του έργου. Ειδικότερα, στην περιβαλλοντική μελέτη αναφέρονται τα εξής ανά επιμέρους ΑΣΠΗΕ: α) Ως προς τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια», από τη συνολική επιφάνεια κατάληψης των 200.757 τ.μ. μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα 453 τ.μ. (δηλαδή ποσοστό 0,22%) χωροθετείται εντός αναδασωτέας έκτασης και αφορά τμήμα της οδού πρόσβασης, ενώ οι θέσεις εγκατάστασης των Α/Γ, οι πλατείες και το μεγαλύτερο τμήμα των δρόμων πρόσβασης - διασυνδέσεις χωροθετούνται εκτός αναδασωτέων δασικών εκτάσεων, β) ως προς τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος», από τη συνολική επιφάνεια κατάληψης των 233.090 τ.μ. μόνο ένα μικρό τμήμα 15.265 τμ. (δηλαδή ποσοστό του 6,54%) χωροθετείται εντός αναδασωτέας έκτασης και αφορά μικρά τμήματα των οδών πρόσβασης και διασύνδεσης και της πλατείας της Α/Γ Κ1, ενώ οι θέσεις εγκατάστασης των υπόλοιπων Α/Γ, οι πλατείες και το μεγαλύτερο τμήμα των δρόμων πρόσβασης - διασυνδέσεις χωροθετούνται εκτός αναδασωτέων δασικών εκτάσεων, γ) ως προς τον τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες», από τη συνολική επιφάνεια κατάληψης των 310.670 τ.μ. μόνο ένα μικρό τμήμα 12.057 τ.μ. (δηλαδή ποσοστό 3,88%) χωροθετείται εντός αναδασωτέας έκτασης και αφορά μικρά τμήματα των οδών πρόσβασης, ενώ οι θέσεις εγκατάστασης των Α/Γ, οι πλατείες και το μεγαλύτερο τμήμα των δρόμων πρόσβασης - διασυνδέσεις χωροθετούνται εκτός αναδασωτέων δασικών εκτάσεων και, τέλος, δ) ως προς τον τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος», από τη συνολική επιφάνεια κατάληψης των 291.033 τ.μ., τα 242.033 τ.μ. (δηλαδή ποσοστό 83,11%) χωροθετούνται εντός αναδασωτέας έκτασης και αφορούν το μεγαλύτερο τμήμα των οδών πρόσβασης - διασύνδεσης και των πλατειών των Α/Γ, ενώ εκτός αναδασωτέων δασικών εκτάσεων χωροθετούνται οι θέσεις εγκατάστασης των Α/Γ Ο9, Ο11, Ο12 και Ο15, οι πλατείες αυτών και μικρά τμήματα διασύνδεσης τους. Επιπλέον στη μελέτη αναφέρεται ότι, από τη διερεύνηση του αρχείου των αποφάσεων κήρυξης αναδασωτέων εκτάσεων, προκύπτει ότι οι αναδασωτικές εκτάσεις αποτελούν αποφάσεις έχουν εκδοθεί προ 20ετίας και πλέον έχει επέλθει η φυσική αποκατάσταση του δασικού οικοσυστήματος, καθώς οι εκτάσεις έχουν δασική μορφή αντίστοιχη με αυτή που είχαν πριν από τη δασική πυρκαγιά και πληρούνται οι προϋποθέσεις για άρση της αναδάσωσης. Ενόψει δε αυτών, συμπεραίνεται ότι οι παραπάνω εκτάσεις είναι εφικτό να δεχθούν τις προβλεπόμενες επεμβάσεις, δεδομένου ότι καμιά από αυτές τις επεμβάσεις δεν μπορεί να λειτουργήσει καταστροφικά και ανατρεπτικά στην επανεμφάνιση και περαιτέρω εγκατάσταση της δασικής βλάστησης, αφού αυτή έχει σχεδόν στο σύνολο εγκατασταθεί και το οικοσύστημα έχει επανέλθει στην αρχική του κατάσταση, ενώ οι επεμβάσεις του έργου δεν μπορούν να παρεμποδίσουν την εξέλιξή του [βλ. κεφάλαιο 6.3.5 («Συνολική εκτίμηση της επιφάνειας του εδάφους που καταλαμβάνεται, καθώς και κατανομή της κάλυψης ανά επί μέρους έργο ή χρήση», σελ. 261-264]. Εξάλλου, στο κεφάλαιο 7 («Εναλλακτικές λύσεις») της ΜΠΕ εξετάσθηκαν η μηδενική και εναλλακτικές λύσεις ως προς το σχεδιασμό του έργου και συγκεκριμένα, την οδοποιία πρόσβασης, την ηλεκτρική διασύνδεση του συγκροτήματος των ΑΣΠΗΕ και τη χωροθέτηση, την τεχνολογία και το μέγεθος των ανεμογεννητριών και επελέγη ο σχεδιασμός που απαιτεί την ελάχιστη επέμβαση σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις (σελ. 332), με γνώμονα την κατά το δυνατόν αποφυγή απομάκρυνσης εύρωστης υψηλής αλλά και σημαντικής ποιότητας δασικής βλάστησης (σελ. 565). Στο κεφάλαιο 8.5.1.2 («Χλωρίδα») της μελέτης (σελ. 400-402) γίνεται αναφορά στους τύπους βλάστησης της περιοχής μελέτης και παρατηρείται ότι η υπάρχουσα βλάστηση στις θέσεις των επεμβάσεων του έργου διαφέρει από θέση σε θέση και συγκεκριμένα: α) Για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια» [για τον οποίο με την προσβαλλόμενη πράξη δεν εγκρίθηκε η εγκατάσταση των Α/Γ Ρ10-Ρ11 και Ρ14-Ρ16] αναφέρεται ότι οι Α/Γ P1 έως P9 (και η σχετική οδοποιία) χωροθετούνται σε κορυφογραμμή δυτικά του χωριού Στρόπωνες στην οποία κυριαρχεί το βραχώδες έδαφος και η ποώδης και χασμοφυτική βλάστηση ενώ σποραδικά εμφανίζονται θάμνοι Juniperus oxycedrus και έλατα. Οι Α/Γ P11 έως P16 [εκ των οποίων αδειοδοτήθηκαν μόνο οι Ρ12 και Ρ13 στο ανατολικό μέρος του γηπέδου Γ΄ του εν λόγω ΑΣΠΗΕ] και η σχετική οδοποιία βρίσκονται σε κορυφογραμμή στα νοτιοανατολικά, στην οποία κυριαρχεί πυκνό ελατόδασος ενώ ανατολικότερα υψώνονται οι βραχώδεις εξάρσεις του Ξηροβουνίου. Νοτιοδυτικά του ΑΣΠΗΕ βρίσκεται το αισθητικό δάσος της Στενής με έλατα, πεύκα, βελανιδιές, καστανιές και πλατάνια κατά μήκος των ρεμάτων. Η οδοποιία πρόσβασης από τον οικισμό Καμπιά προς το πολύγωνο διέρχεται από περιοχές κυρίως με θαμνώδη βλάστηση. β) Για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» [για τον οποίο με την προσβαλλόμενη πράξη δεν εγκρίθηκε η εγκατάσταση των Α/Γ Κ8-Κ15] αναφέρεται ότι οι Α/Γ Κ1-Κ6 βρίσκονται σε περιοχή με φρυγανική βλάστηση ως επί το πλείστον και διάσπαρτους θάμνους (γκορτσιές, ρείκια), η βορειοδυτική πλαγιά καλύπτεται κυρίως από έλατα και κάποια πεύκα, ενώ στις ρεματιές φύονται πλατάνια. Στις θέσεις χωροθέτησης των Α/Γ Κ7-Κ16 [εκ των οποίων με την προσβαλλόμενη εγκρίθηκε η εγκατάσταση μόνο των Κ7 και Κ16] υπάρχει γυμνό βραχώδες έδαφος, θάμνοι και κατά τόπους έλατα. Πιο πυκνό είναι το ελατόδασος γύρω από την θέση της Α/Γ Κ15, στην ανατολική πλευρά των Α/Γ Κ13 ως Κ15, καθώς και στην βόρεια πλευρά των Α/Γ Κ8 ως Κ12. Στις ρεματιές φύονται πλατάνια ενώ χαμηλότερα και νότια του ΑΣΠΗΕ βρίσκεται εκτεταμένο πευκοδάσος. Ακόμη, στις πλαγιές με χαμηλότερο υψόμετρο υπάρχουν θαμνώνες με ρείκια, πουρνάρια, αγριόκεδρα και θαμνοκυπάρισσα. γ) Για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» αναφέρεται ότι στις κορυφογραμμές χωροθέτησης των Α/Γ υπάρχουν κατά κύριο λόγο έλατα και βραχώδεις σχηματισμοί (κυρίως στην κορυφογραμμή των Α/Γ G11-G15), ενώ σποραδικά εμφανίζονται θάμνοι. Χαμηλότερα υπάρχουν θαμνώνες με μακία βλάστηση που περιλαμβάνουν επίσης αγριόκεδρα και φυλλίκια καθώς και θαμνοκυπάρισσα, πουρνάρια, κουμαριές, αριές και πεύκα και στα ανατολικά απαντούν κάποιες αγροτικές εκτάσεις, κυρίως με δενδροκαλλιέργειες. Σε ό,τι αφορά στην οδοποιία πρόσβασης (από τον Καμπλό προς τις Γκράβες), στην περιοχή αυτή έχουν χαρτογραφηθεί οι κλάσεις CORINE 324 [μεταβατικές δασώδεις και θαμνώδεις εκτάσεις], 312 [δάσος κωνοφόρων], 313 [μικτό δάσος], 323 [σκληροφυλλική βλάστηση]. δ) Τέλος, για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος» [για τον οποίο με την προσβαλλόμενη πράξη δεν εγκρίθηκε η εγκατάσταση των Α/Γ Ο18-Ο21] αναφέρεται ότι στην περιοχή εγκατάστασής του η βλάστηση χαρακτηρίζεται από φρύγανα στα χαμηλότερα και ιδιαίτερα στις νότιες πλαγιές, θαμνώνες με είδη όπως το πουρνάρι, ο σχίνος, το φυλλίκι, η κουμαριά, η ψευδοκουμαριά η κοκκορεβυθιά, η γκορτσιά κ.α., καθώς επίσης πευκώνες (κυρίως στα ανατολικά και βόρεια) και έλατα στα υψηλότερα (βόρειες πλαγιές). Η περιοχή φαίνεται να έχει υποστεί παλιότερη πυρκαγιά καθώς υπάρχουν ώριμα δέντρα, συστάδες με πεύκα ή έλατα, καθώς και περιοχές με νεαρά πεύκα (σε αναγέννηση). Χαμηλότερα και γύρω από τους οικισμούς υπάρχουν καλλιέργειες κυρίως με ελιές. Η φυτοκάλυψη στις θέσεις επεμβάσεων είναι αραιή, ενώ εναλλάσσεται με άγονες εκτάσεις. Οι θέσεις των Α/Γ Ο7, Ο8, Ο10 και Ο14 γειτνιάζουν με δάσος ελάτης, ενώ σε ορισμένες θέσεις εντοπίζονται σε αραιή χωροθέτηση άτομα χαλεπίου πεύκης. Περαιτέρω, στο κεφάλαιο 8.5.3 («Δάση και δασικές εκτάσεις») αναφέρεται ότι η θέση του έργου καταλαμβάνεται κυρίως από δασικού χαρακτήρα και αναδασωτέες εκτάσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον πίνακα 8-33 («Κωδικοί Βλάστησης και Ποσοστά των κωδικών στην περιοχή μελέτης») της ΜΠΕ (σελ. 462) η θέση του έργου καταλαμβάνεται από γεωργικές εκτάσεις σε ποσοστό 29,82%, από θαμνότοπους σε ποσοστό 23,5% και από λιβάδια και αραιή βλάστηση σε ποσοστό 10,94%, ενώ τα δάση ελάτης ανέρχονται σε 16,73%, τα δάση χαλεπίου πεύκης σε 13,36% και τα δάση δρυός σε 0,11% [δηλαδή τα δάση αντιστοιχούν συνολικά σε ποσοστό 30,2% της συνολικής έκτασης (=16,73+13,36+0,11)]. Στη μελέτη δε περιγράφεται η βλάστηση σε κάθε επιμέρους ΑΣΠΗΕ ως εξής: α) Για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια» [για τον οποίο με την προσβαλλόμενη πράξη δεν εγκρίθηκε η εγκατάσταση των Α/Γ Ρ10-Ρ11 και Ρ14-Ρ16] αναφέρεται ότι: i) το γήπεδο εγκατάστασης Α (Α/Γ Ρ1-Ρ9) καλύπτεται από θαμνότοπους χαμηλού ποσοστού πυκνότητας βλάστησης και από χορτολιβαδικές εκτάσεις (βραχώδεις εκτάσεις με λιγοστή βλάστηση, υπεράνω δασών), ii) το γήπεδο Β (Α/Γ Ρ10) αποτελεί ως επί το πλείστον βραχώδη έκταση με λιγοστή διάσπαρτη χορτολιβαδική βλάστηση, στο δυτικό του τμήμα αναπτύσσεται δάσος ελάτης σε μίξη με καστανιά μεγάλης πυκνότητας και iii) στο γήπεδο Γ (Α/Γ Ρ11-Ρ16) κυριαρχεί ελατοδάσος του οποίου η πυκνότητα κυμαίνεται από μέτρια έως υψηλή, ωστόσο οι θέσεις εγκατάστασης της πλειοψηφίας των Α/Γ εντοπίζονται επί βραχωδών εκτάσεων χωρίς δασική βλάστηση, πλην λιγοστών ατόμων χορτολιβαδικών φυτών. β) Για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» [για τον οποίο με την προσβαλλόμενη πράξη δεν εγκρίθηκε η εγκατάσταση των Α/Γ Κ8-Κ15] αναφέρεται ότι: i) το γήπεδο εγκατάστασης Α (Α/Γ Κ1-Κ6) καλύπτεται κυρίως από χορτολιβαδικές εκτάσεις (βραχώδεις εκτάσεις με λιγοστή βλάστηση, υπεράνω δασών) και σε μικρότερο ποσοστό από ελατοδάσος του οποίου η πυκνότητα κυμαίνεται από αραιή ως υψηλή, ενώ στο νοτιοδυτικό τμήμα του γηπέδου υφίστανται θαμνότοποι μέτριου ποσοστού πυκνότητας βλάστησης και ένα μικρό τμήμα άγονου εδάφους, ii) το γήπεδο Β (Α/Γ Κ7-Κ15) αποτελείται ως επί το πλείστον από ελατοδάσος αραιής και μέτριας πυκνότητας και σε μικρότερο ποσοστό από ελατοδάσος υψηλής πυκνότητας και από χορτολιβαδικές εκτάσεις, ενώ στο νότιο τμήμα του γηπέδου εντοπίζεται μικρή έκταση από εγκαταλελειμμένες γεωργικές καλλιέργειες και iii) στο γήπεδο Γ (Α/Γ Κ16) κυριαρχούν τα χορτολίβαδα και σε μικρότερο ποσοστό οι γεωργικές καλλιέργειες, ενώ στο κέντρο του γηπέδου εντοπίζεται μικρή έκταση με θαμνότοπους μέτριας πυκνότητας. γ) Για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» αναφέρεται ότι: i) το γήπεδο εγκατάστασης Α (Α/Γ G1-G10) καλύπτεται ως επί το πλείστον από ελατοδάσος αραιής πυκνότητας, ενώ εντοπίζονται και εκτάσεις καλυπτόμενες από ελατοδάσος μέτριας και υψηλής πυκνότητας, στο δε νοτιοανατολικό άκρο του γηπέδου υπάρχει μικρή έκταση καλυπτόμενη από θαμνότοπους υψηλής πυκνότητας, ii) στο γήπεδο Β (Α/Γ G11-G15) κυριαρχούν οι χορτολιβαδικές εκτάσεις και σε μικρότερο ποσοστό τα ελατοδάση αραιής πυκνότητας. δ) Τέλος, για τον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος» [για τον οποίο με την προσβαλλόμενη πράξη δεν εγκρίθηκε η εγκατάσταση των Α/Γ Ο18-Ο21] αναφέρεται ότι: i) το γήπεδο εγκατάστασης Α΄ (Α/Γ Ο1-Ο5) καλύπτεται εξ ολοκλήρου από πεύκη χαλέπιος αραιής πυκνότητας, ii) το γήπεδο Β΄ (Α/Γ Ο6-Ο17) αποτελείται ως επί το πλείστον από ελατοδάσος αραιής πυκνότητας και σε μικρότερο ποσοστό από θαμνότοπους μέτριας πυκνότητας και θαμνότοπους σε μίξη με πεύκη χαλέπιος, επιπλέον εντοπίζονται εκτάσεις με πεύκη χαλέπιος αραιής αλλά και υψηλής πυκνότητας, ελατοδάσος υψηλής και μέτριας πυκνότητας καθώς και μικρά τμήματα άγονων εδαφών και στο βορειοδυτικό τμήμα του γηπέδου μικρή χορτολιβαδική έκταση και, τέλος, iii) στο γήπεδο Γ΄ (Α/Γ Ο18-Ο21) κυριαρχούν οι θαμνότοποι σε μίξη με πεύκη χαλέπιος μέτριας και αραιής πυκνότητας, άγονες εκτάσεις και στο δυτικό όριο του γηπέδου πεύκη χαλέπιος υψηλής πυκνότητας. Στο κεφάλαιο 8.14 («Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία, την πολιτιστική κληρονομιά ή/και το περιβάλλον κυρίως λόγω ατυχημάτων ή καταστροφών») σημειώνεται ότι η ευρύτερη περιοχή μελέτης διαθέτει πλούσια χλωρίδα (σελ. 532). Περαιτέρω, στο κεφάλαιο 9.5.1.1 («Εκτίμηση-Αξιολόγηση επιπτώσεων στις κατηγορίες βλάστησης και τους τύπους οικοτόπτων») της ΜΠΕ αξιολογούνται οι επιπτώσεις του επίμαχου έργου στην βλάστηση. Ως προς την υπάρχουσα βλάστηση στις θέσεις των επεμβάσεων του έργου αναφέρονται τα εξής: α) Η κατάληψη του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια» από την πλατεία της Α/Γ Ρ1 έως το σημείο συμβολής της οδοποιίας με την επαρχιακή οδό «Αρτάκης -Κύμης» καταλαμβάνει ως επί το πλείστον εκτάσεις με χορτολιβαδική μορφή και άγονες βραχώδεις εκτάσεις, εκτός από μερικά μικρά τμήματα οδοποιίας, τα οποία καταλαμβάνουν εκτάσεις με θαμνώδη βλάστηση, μικρής προς μέτριας πυκνότητας. Το νότιο τμήμα της λοιπής κατάληψης του έργου αφορά κατά κύριο λόγο βελτίωση υφιστάμενων οδών, ενώ ορισμένα τμήματα νέων διανοίξεων καταλαμβάνουν εκτάσεις επί των οποίων φύεται δάσος ελάτης μικρής έως μεγάλης πυκνότητας και σημειώνεται ότι οι θέσεις των πλατειών εγκατάστασης των Α/Γ έχουν επιλεγεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η επέμβαση σε εκτάσεις, όπου η βλάστηση έχει μεγάλη πυκνότητα. β) Η κατάληψη του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος», στο σύνολό της καταλαμβάνει εκτάσεις χορτολιβαδικής μορφής και εκτάσεις με πολύ αραιή φυτοκάλυψη από δασικούς θάμνους. Επίσης, σημαντικό τμήμα της οδοποιίας, αποτελεί βελτίωση υφιστάμενων δρόμων, με αποτέλεσμα το πραγματικό εμβαδό επέμβασης να είναι μικρότερο στις θέσεις αυτές, ωστόσο λόγω της γειτνίασης του βορειότερου τμήματος της κατάληψης του έργου με θέσεις όπου φύονται έλατα, πιθανό εντός της κατάληψης να εντοπίζονται ελάχιστα μεμονωμένα άτομα. γ) Η κατάληψη του ΑΣΠΗΕ στη θέση «ΓΚΡΑΒΕΣ» και κυρίως το μέρος της κατάληψης που αφορά τις πλατείες εγκατάστασης των Α/Γ και της εσωτερικής οδοποιίας του ΑΣΠΗΕ χωροθετείται εντός θέσεων που φύεται ελατοδάσος μικρής έως μεγάλης πυκνότητας. δ) Η κατάληψη του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος», στο μεγαλύτερο μέρος της (ποσοστό 93%) καταλαμβάνει εκτάσεις με χορτολιβαδική και άγονη μορφή, εντός των οποίων εντοπίζονται διάσπαρτα ελάχιστα άτομα δασικών θάμνων. Το υπόλοιπο 7% της κατάληψης του έργου καταλαμβάνει ελατοδάσος (έκταση 19 στρ.). Επιπλέον, σύμφωνα με τη μελέτη, η εγκατάσταση των έργων θα καταλάβει τμήμα των οικοτόπων της περιοχής, στην οποία δεν θα δημιουργήσει διάκενα μεγάλου εμβαδού, λόγω του γραμμικού χαρακτήρα των έργων. Εκτιμάται ότι η νέα οδοποιία, λόγω της μικρής κατά πλάτος κατάληψής της, δεν μπορεί να επηρεάσει ή να υπονομεύσει την εύρυθμη λειτουργία του συσταθησομένου δασικού οικοσυστήματος μέσω διακοπής της συνέχειας και της ενότητας αυτού, δεδομένου ότι σημαντικό τμήμα της κατάληψης των έργων αφορά βελτίωση υφιστάμενου οδικού δικτύου και, ως εκ τούτου, οι κύριες επεμβάσεις εντοπίζονται στα νέα τμήματα της εσωτερικής οδοποιίας των ΑΣΠΗΕ και στις θέσεις εγκατάστασης των Α/Γ. Στην μελέτη αναφέρεται, ακόμη, ότι σημαντικά τμήματα των επιφανειών απομάκρυνσης βλάστησης θα αποκατασταθούν στο πλαίσιο διενέργειας έργων βλαστητικής αποκατάστασης και δασοτεχνικών έργων ή αναδασώσεων, καθ’ υπόδειξη της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας και γίνεται δεκτό ότι η εγκατάσταση του ΑΣΠΗΕ και των συνοδών του έργου εντός δασικής έκτασης, καθώς και η χάραξη τμήματος της οδοποιίας σε αναδασωτέα έκταση αποτελούν έργα των οποίων αθροιστικά οι επιπτώσεις είναι μικρότερες από τα περιβαλλοντικά οφέλη που προκύπτουν από τη λειτουργία του επίμαχου έργου. Κατόπιν αυτών, οι επιπτώσεις στη βλάστηση και τους οικοτόπους της περιοχής εγκατάστασης των έργων αξιολογούνται ως μέτριες αρνητικές, εντοπισμένες, βραχυχρόνιες και μερικώς αναστρέψιμες, διότι περιορίζονται στη ζώνη κατάληψης αυτών και θα αμβλυνθούν εν μέρει στο πλαίσιο των εργασιών βλαστητικής αποκατάστασης (σελ. 568-569). Στο κεφάλαιο 9.5.3. της μελέτης («Δάση και δασικές εκτάσεις») αναφέρεται ότι η βασική επίπτωση αφορά στην απομάκρυνση δασικής βλάστησης από επιφάνειες επέμβασης του έργου, καθώς ναι μεν το μεγαλύτερο μέρος της κατάληψης των έργων πρόκειται να καταλάβει εκτάσεις με χορτολιβαδική βλάστηση, αραιούς θαμνότοπους και άγονες εκτάσεις, τμήμα, όμως, της κατάληψης των έργων εντοπίζονται εντός ελατόδασους διαφόρων πυκνοτήτων, το οποίο κατά θέσεις εμφανίζεται σε μείξη με καστανιά. Ωστόσο, γίνεται δεκτό ότι η επιφάνεια κατάληψης των έργων αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,5% επί του συνολικού δασικού συμπλέγματος ελατόδασους των ΔΕ Διρφύων, Κύμης και Κονίστρων και ότι η απομάκρυνση δένδρων γίνεται είτε σημειακά είτε σε γραμμικές – όχι παράλληλες – επιφάνειες και όχι από μια ενιαία (συμπαγή) επιφάνεια και, ως εκ τούτου, δεν δημιουργεί κενά, ούτε ένα συνολικό διάκενο και εκτιμάται ότι δεν τίθεται ζήτημα διάβρωσης εδαφών ούτε αρνητικές επιδράσεις του ανέμου επί δένδρων που παραμένουν (ανεμοριψίες), ενώ η ευρύτερη περιοχή έχει ούτως ή άλλως αραιή βλάστηση. Επιπλέον γίνεται δεκτό ότι λόγω της μεγάλης έκτασης του παρακείμενου δάσους και δεδομένου ότι η επέμβαση εντοπίζεται στο δυτικό και ανατολικό τμήμα αυτού, δεν τίθεται ζήτημα νησιδοποίησης των ενδιαιτημάτων της ευρύτερης περιοχής ούτε θα δημιουργηθεί εμπόδιο στην εξάπλωση και διασπορά των ειδών, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι το μεγαλύτερο μέρος των επεμβάσεων εντός του ελατοδάσους αφορά βελτιώσεις δασικών χωμάτινων δρόμων που υφίστανται ήδη και σε μεγάλο βαθμό ακολουθούν το ανάγλυφο της περιοχής (βλ. σελ. 606-607 και σελ. 562). Κατόπιν αυτών, συμπεραίνεται ότι η κατασκευή και λειτουργία του επίμαχου έργου δεν θα έχει αρνητικές επιδράσεις στις επικρατούσες εδαφολογικές και υδατικές συνθήκες και οι επιπτώσεις στα δάση και στις δασικές εκτάσεις αξιολογούνται ως μέτριες, μακροχρόνιες και μερικώς αναστρέψιμες (σελ. 607 βλ. και πίνακα 9-18 με τίτλο «Συνοπτικός πίνακας των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από την κατασκευή του έργου», σελ. 675-676).

23. Επειδή, εξάλλου, κατά τα ήδη εκτεθέντα, ενόψει του γεγονότος ότι τμήμα του επίδικου έργου εμπίπτει εντός ΕΖΔ με κωδικό GR 2420002 και ονομασία «Δίρφυς: Δάσος Στενής-Δέλφι», εκπονήθηκε ειδική οικολογική αξιολόγηση (ΕΟΑ) για τα προστατευτέα αντικείμενα της εν λόγω περιοχής που συνοδεύει την περιβαλλοντική μελέτη (παρ. VII της ΜΠΕ). Σύμφωνα με την ΕΟΑ (βλ. σελ. 53-60 και 64-66) έγινε προκαταρκτικός έλεγχος (κεφάλαιο 3) για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν επιπτώσεις από το έργο στον εν λόγω προστατευόμενο τόπο και αν, επομένως, απαιτείται να ακολουθηθεί η διαδικασία της δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων αυτών και, στη συνέχεια, αφού εκτιμήθηκε ότι δύο (2) τύποι οικοτόπων και συγκεκριμένα, ο τύπος «Ενδημικά ορεινά μεσογειακά χέρσα εδάφη με ακανθώδεις θάμνους» (4090) και ο τύπος «Δάση με Castanea sativa» (9260) έχουν παρουσία στην περιοχή τμημάτων του έργου στο όριο της εν λόγω ΕΖΔ, καθώς και ότι το είδος χλωρίδας nepeta argolica ssp. dirphya και το είδος πανίδας testudo hermanni ενδέχεται να έχουν παρουσία στην εν λόγω περιοχή, έγινε δεκτό ότι δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να υπάρχουν επιπτώσεις στους στόχους διατήρησης αυτών των τύπων οικοτόπων και ειδών. Κατόπιν δε τούτων ακολουθήθηκε η διαδικασία της δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων του έργου (κεφάλαιο 4). Περαιτέρω, στην ΕΟΑ γίνεται δεκτό ότι ο οικότοπος 4090 έχει έκταση στην εν λόγω ΕΖΔ 345,8 εκτάρια και στο σύνολο της χώρας 180.912 εκτάρια, από την εκτέλεση του επίμαχου έργου θα υπάρξει απώλεια αυτού 0,23 εκταρίων, δηλαδή ποσοστό 0,066% της ΕΖΔ και 0,0001% της χώρας, ενώ ο οικότοπος 5420 έχει έκταση στην εν λόγω ΕΖΔ 277,3 εκτάρια και στο σύνολο της χώρας 48.420 εκτάρια, από την εκτέλεση του επίμαχου έργου θα υπάρξει απώλεια αυτού 0,14 εκταρίων, δηλαδή ποσοστό 0,05% της ΕΖΔ και 0,0003% της χώρας. Ενόψει αυτών, και δεδομένου ότι δεν έχουν οριστεί ή προταθεί ειδικοί στόχοι διατήρησης σε τοπικό επίπεδο για τους εν λόγω τύπους οικοτόπων, οι επιπτώσεις εξετάζονται σε σχέση με τη σημερινή τους κατάσταση εκτιμώνται δε ως αμελητέες (0,066% και 0,05% της ΕΖΔ και 0,0001% και 0,0003 της χώρας). Επιπλέον, εκτιμάται ότι δεν επέρχονται αλλαγές στα βιοτικά και αβιοτικά χαρακτηριστικά του τόπου, ούτε αξιόλογη διάσπαση ή κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων, διότι αξιοποιείται σε μεγάλο βαθμό υφιστάμενη οδοποιία και οι νέες οδοί έχουν μικρό πλάτος, πολύ περιορισμένη κίνηση και μικρές ή μέτριες κλίσεις, ούτε αξιόλογη διαταραχή, διότι οι μεταβολές στις περιβαλλοντικές συνθήκες θα είναι τοπικής κλίμακας και βραχυχρόνιες. Περαιτέρω, γίνεται δεκτό ότι δεν δύναται να επηρεαστεί η αντιπροσωπευτικότητα της προστατευόμενης περιοχής, διότι το επίμαχο έργο δεν επηρεάζει σημαντικά τη χλωριδική της σύνθεση ή άλλα επιμέρους χαρακτηριστικά, ούτε ο βαθμός διατήρησης, διότι, πέραν της εκχέρσωσης, το επίμαχο έργο δεν δύναται να τροποποιήσει βασικές οικοσυστημικές διεργασίες, τη δομή ή τη δυναμική των οικοτόπων ή τη δυνατότητά τους για αποκατάσταση. Κατόπιν δε τούτων, η ΕΟΑ συμπεραίνει ότι δεν αναμένονται επιπτώσεις στους στόχους διατήρησης των παραπάνω δύο (2) τύπων οικοτόπων και δεν διαταράσσεται η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής και η συνολική συνοχή του δικτύου Natura 2000. Όσον αφορά το είδος χλωρίδας nepeta argolica του παραρτήματος ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ η ΕΟΑ αναφέρει ότι παρουσία του είδους αυτού εντοπίστηκε μόνο σε ένα σημείο, σε εγγύτητα με την οδοποιία πρόσβασης, όπου εντοπίστηκε υποπληθυσμός <10τόμων του είδους σε έκταση με τον τύπο οικοτόπου 8210 [«Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση»] και εκτιμά ότι είναι αμελητέα η απώλεια έκτασης από τη διαπλάτυνση (<50.μ.) σε σχέση με την έκταση του ενδιαιτήματος και του κατάλληλου ενδιαιτήματος του είδους σε εθνικό επίπεδο (0.28 τ.χλμ. και 16 τ.χλμ. αντίστοιχα) όσο και η απώλεια ατόμων σε σχέση με τον πληθυσμό της ΕΖΔ (20.000-30.000 άτομα). Ενόψει αυτών, και λαμβάνοντας υπόψη την ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης του είδους σε επίπεδο χώρας και ΕΖΔ η ΕΟΑ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις σε ό,τι αφορά τους στόχους διατήρησης για το εν λόγω είδος χλωρίδας και δεν διαταράσσεται η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής και η συνολική συνοχή του δικτύου Natura 2000.

24. Επειδή, τέλος, με την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ έχει ληφθεί μέριμνα για την αποφυγή καταστροφής της υφιστάμενης χλωρίδας, την αποκατάσταση της βλάστησης και τη μείωση των συνεπειών από την εκτέλεση του επίμαχου έργου, όπως συνάγεται από την πρόβλεψη των ακόλουθων όρων: «5.2.9.2. Οι εργασίες φυτοτεχνικής αποκατάστασης θα πρέπει να ξεκινούν αμέσως μετά τη διαμόρφωση των τελικών επιφανειών, στα πρανή των επιμέρους τμημάτων (πρανή οδών), στα γήπεδα εργοταξιακών εγκαταστάσεων, μετά το πέρας της χρήσης τους, στις πλατείες των Α/Γ, κλπ. Οι επιφάνειες των πρανών καθώς και όλες οι ελεύθερες επιφάνειες του έργου να ενταχθούν μετά την αποκατάστασή τους κατά το φιλικότερο δυνατό τρόπο στο άμεσο περιβάλλον τους με φυτεύσεις. 5.2.9.3 Η επιλογή των ειδών και των παραμέτρων μίξης για τη φύτευση κάθε έκτασης, θα πραγματοποιηθεί μέσω φυτοτεχνικής μελέτης, η οποία θα αναλύει τουλάχιστον τα ακόλουθα θέματα: 5.2.9.3.1. Την εξειδίκευση επιδιώξεων της φύτευσης (οικολογική προσαρμογή, εμπλουτισμός αγροτικού οικοσυστήματος, αντιδιαβρωτική προστασία, βελτίωση μικροκλίματος παρακείμενων οικισμών κ.ά.) ανάλογα με τη θέση, το έδαφος και τις λοιπές παραμέτρους της έκτασης υποδοχής. 5.2.9.3.2. Την πρόταση κατάλληλων ειδών φυτών και παραμέτρων των φυτεύσεων (φυτευτικός σύνδεσμος, μέθοδος, πρόγραμμα, κ.ά.) ώστε να μεγιστοποιηθεί το περιβαλλοντικό όφελος, χωρίς την εισαγωγή ειδών ξένων προς τη φυτοκοινωνία της περιοχής. 5.2.9.3.3. Τη διαμόρφωση συγκεκριμένου προγράμματος συντήρησης των νέων εκτάσεων πρασίνου, η τήρηση του οποίου θα αποτελεί ευθύνη του Φορέα του έργου. 5.2.9.4. Ο Φορέας του έργου οφείλει να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη συντήρηση και ανάπτυξη της βλάστησης, που θα φυτευθεί, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων της λειτουργίας και συντήρησης της σχετικής φυτοτεχνικής υποδομής, της άρδευσης και της γεωπονικής φροντίδας των φυτών, έως ότου τα τελευταία δύνανται να αναπτυχθούν χωρίς φροντίδα καιτουλάχιστον για τρία (3) έτη από τη φύτευσή τους. 5.2.9.5. Με το πέρας των εργασιών, σε οποιοδήποτε αυτοτελές τμήμα του έργου, να απομακρυνθούν, με ευθύνη του Φορέα του έργου, οι κάθε είδους εργοταξιακές εγκαταστάσεις (γραφεία, συνεργεία, κ.λπ.) και μηχανήματα, καθώς και τα πάσης φύσεως πλεονάζοντα υλικά και τα μη επαναχρησιμοποιήσιμα από αυτά να μεταφερθούν σε εγκεκριμένους χώρους διάθεσης, έτσι ώστε ο χώρος να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος. 5.2.9.6. Οι εργασίες εκσκαφών κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου να γίνεται με τον ηπιότερο δυνατό τρόπο και κατά προτίμηση με ελαχιστοποίηση της χρήσης εκρηκτικών υλών, εφόσον τούτο είναι απαραίτητο. Η χρήση εκρηκτικών υλών θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (Κ.Μ.Λ.Ε.) ώστε να προστατευτούν τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα. … 5.2.11.18. Να γίνει αποκατάσταση της βλάστησης και του τοπίου των χώρων επέμβασης, συμπεριλαμβανομένων των πρανών των διανοιχθέντων δρόμων. Τα είδη φυτών που θα χρησιμοποιηθούν να είναι αυτόχθονα και να μην είναι ξένα προς τη φυσική φυτοκοινωνία της περιοχής. Οι εργασίες φύτευσης να αρχίζουν αμέσως σε κάθε τμήμα στο οποίο έχουν περατωθεί οι χωματουργικές εργασίες και έχουν διαμορφωθεί οι τελικές επιφάνειες. Ειδικότερα θα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν οι χωματουργικές επεμβάσεις και να διατηρηθούν σημαντικές επιφάνειες με φυτοκάλυψη χαμηλού ύψους στο χώρο των πολυγώνων του ΑΣΠΗΕ». Επιπλέον, σε συμμόρφωση με το 16437/18.8.2022 έγγραφο του ΟΦΥΠΕΚΑ και τους προτεινόμενους με την ΕΟΑ για την ΕΖΔ GR 2420002 όρους, με την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ επιβάλλεται, μεταξύ άλλων, να τηρηθούν και οι ακόλουθοι όροι που αφορούν την κατασκευή του έργου: «5.2.9.7.2 Δεν επιτρέπεται η δημιουργία δανειοθαλάμου και οι απολήψεις/αποθέσεις σε χειμάρρους, κοίτες ή άλλα σημεία του υδρογραφικού δικτύου, ή σε θέσεις που επηρεάζουν την επιφανειακή ροή των υδάτων. Θα πρέπει κατά την εκτέλεση των χωματουργικών εργασιών να ληφθούν μέτρα που θα περιορίσουν την μετακίνηση ή την έκπλυση, στερεοπαροχών στους υδάτινους αποδέκτες. Σε περίπτωση που υπάρχουν σημεία απόθεσης υλικών εκσκαφής θα πρέπει να κατασκευαστούν προσωρινοί χώροι κατακράτησης στερεοπαροχών (στις περιπτώσεις που πρόκειται για σημεία όπου τα υλικά μπορούν να εκπλυθούν λόγω βροχής στους φυσικούς αποδέκτες). 5.2.9.7.3 Κατά την διάρκεια των χωματουργικών εργασιών θα πρέπει να περιορίζεται κατά το δυνατόν η διασπορά σκόνης με διαβροχή των εκχωμάτων και των χώρων κίνησης, σε περίπτωση εμφάνισης αντίξοων καιρικών συνθηκών. Ειδικά κατά τη διαδικασία μεταφοράς, θα πρέπει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα συγκράτησης της σκόνης, όπως κάλυψη των οχημάτων μεταφοράς υλικών και απαγόρευση της υπερπλήρωσης των οχημάτων (στις περιπτώσεις μεταφοράς χαλαρών υλικών) κα. Τα δρομολόγια των οχημάτων προς τα εργοτάξια θα πρέπει να οργανωθούν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται ο χρόνος κίνησης (έτσι ώστε να μειώνονται οι εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων και σκόνης). 5.2.9.7.4. Για τον περιορισμό της μεταφοράς/ διασποράς ξενικών φυτικών ειδών μέσω της κίνησης των οχημάτων κατά τη φάση κατασκευής, αυτά να εκπλένονται πριν εισέλθουν στην περιοχή των εργοταξίων. Αυτό ισχύει για τα οχήματα που οδεύουν από άλλες περιοχές προς τα εργοτάξια στη Δίρφη (βόρεια του οικισμού Καμπιά). 5.2.9.7.5. Η έκπλυση των μηχανημάτων και του εξοπλισμού να γίνεται με τρόπο που να αποτρέπει τις διαρροές. Κατά το τέλος της κατασκευής θα πρέπει να έχει απομακρυνθεί ο εξοπλισμός, τα άχρηστα υλικά και τα απορρίμματα. Ο καθαρισμός των εργοταξιακών χώρων θα πρέπει να γίνεται τακτικά κατά τη διάρκεια της κατασκευής. 5.2.9.7.6. Να περιοριστεί κατά το δυνατόν η φθορά της δασικής βλάστησης και να γίνει φυτοτεχνική αποκατάσταση. Το σύνολο των φυτικών ειδών που θα χρησιμοποιηθούν να είναι είδη αυτόχθονα στην περιοχή και αν υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί φυτευτικό υλικό που θα προέρχεται από την περιοχή. Κατά την αποκατάσταση της βλάστησης μετά την κατασκευή (φυτοτεχνική αποκατάσταση) να ληφθούν υπόψη και τα χαρακτηριστικά των ενδιαιτημάτων του Nepeta argolica ssp. Dirphya. 5.2.9.7.7. Ως μέτρο καλής πρακτικής, κατά τη φάση κατασκευής να υπάρχει συχνή/τακτική παρουσία ειδικού ή εκπαιδευμένου προσωπικού για τη χλωρίδα/ τύπους οικοτόπων στην περιοχή των εργοταξίων, για την επόπτευση των εργασιών και για την επιτόπια λήψη δράσεων για την προστασία κατατμημάτων/εκτάσεων με σημαντικά ενδημικά και άλλα είδη (πχ. με ταινία οριοθέτησης, ώστε να αποτραπούν ακούσιες φθορές, μεταφορά πανίδας και χελώνων εκτός χώρου εργασιών κλπ.).». Περαιτέρω, σε συμμόρφωση με το 92082/5412/13.9.2022 έγγραφο της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, επιβάλλεται να τηρηθούν και οι ακόλουθοι όροι: «5.2.9.8.5. Ο δικαιούχος μεριμνά για την πλήρη απομάκρυνση των προϊόντων εκσκαφής, φέρει την ευθύνη για πιθανή ζημιά σε τρίτους και αναλαμβάνει την υποχρέωση λήψης όλων των απαραίτητων μέτρων αντιπυρικής προστασίας της περιβάλλουσας δασικής βλάστησης. 5.2.9.8.6. Τα τυχόν ακατάλληλα προϊόντα εκσκαφής αποτίθενται επί των εργοταξιακών χώρων του έργου, κατά την πρόταση της οικείας δασικής Αρχής, ή δυνητικά επί ανενεργών λατομείων, εφαρμοζομένων των εν ισχύ διατάξεων, κατόπιν υπόδειξής της, προϋποθέτοντας την αποκατάσταση των χώρων με κατάλληλη φύτευση, σύμφωνα με την αρμοδίως εγκεκριμένη ειδική μελέτη μορφολογικής και βλαστητικής αποκατάστασης. 5.2.9.8.7. Στην περίπτωση δυσμενών επιπτώσεων επί του δασικού περιβάλλοντος και της άγριας ζωής γενικότερα, των οικοτόπων και βιοτόπων ανάπτυξης της άγριας ζωής λαμβάνονται μέτρα αποτροπής οποιασδήποτε επιβάρυνσής τους, παύσης των εργασιών και απομάκρυνσης των υλικοτεχνικών εγκαταστάσεων και αποκατάστασης του διαταραχθέντος δασικού χώρου και του δασικού περιβάλλοντος. 5.2.9.8.8. Τυχόν επιπτώσεις των ειδών αυτοφυούς χλωρίδας και πανίδας, λαμβάνονται μέτρα αποτροπής υποβάθμισης και προστασίας τους. … 5.2.9.8.10. Θα γίνεται αποκατάσταση της δασικής βλαστήσεως των διαταραχθέντων χώρων, με φύτευση ή με σπορά των κατάλληλων προσηκόντων στη χλωρίδα της περιοχής ειδών, συμφώνως των αρμοδίως θεωρημένων και εγκεκριμένων φυτοτεχνικών μελετών αποκατάστασης των χώρων (είτε εκπόνηση νέων μελετών, είτε τροποποίηση των υφιστάμενων) κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 4 της υπ’ αριθ. 15277/23-3-2012 Υπ. Απόφασης (ΦΕΚ 1077Β΄/2012). Η φροντίδα των φυτών συνεχίζεται για τουλάχιστον τρία (3) έτη από τη φύτευση τους, με ευθύνη της εταιρείας. 5.2.9.8.11. Για τις περιπτώσεις βελτίωσης υφιστάμενων ή διάνοιξης νέων δασικών οδών επί εκτάσεων που προστατεύονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, εκπονούνται μελέτες ακολουθούμενες τις τεχνικές προδιαγραφές της αντιστοίχου Γ΄ κατηγορίας δασικής οδοποιίας, οι οποίες εκτελούνται ως ειδικά δασοτεχνικά έργα, κατόπιν θεώρησης και έγκρισης από τις αρμόδιες περιφερειακές δασικές υπηρεσίες. Αναφορικά με την κατασκευή τρακτερόδρομου εκπονείται μελέτη δασικής οδοποιίας αντιμετωπιζόμενου και υλοποιούμενο βάσει τεχνικών προδιαγραφών αντιστοίχου Γ΄ κατηγορίας δασικής οδού. Σε κάθε περίπτωση, ο σχεδιασμός διάνοιξης νέων δασικών οδών υλοποιείται συναρτήσει του υφιστάμενου οδικού δικτύου προς αποφυγή διάσπασης της συνοχής του δασικού χώρου και ανάδειξης της προστατευτικής σπουδαιότητας και δασοπονικής αναγκαιότητας των φυσικών δασικών οικοσυστημάτων, τηρουμένων των εν ισχύ εγκυκλίων οδηγιών. 5.2.9.8.12. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην αποφυγή ισχυρών διαταράξεων, η δημιουργία πρανών θα διαμορφωθεί και επιτευχθεί κατάλληλα αφενός προς αποτροπή και αποφυγή κατολισθήσεων και εμφάνισης διαβρωτικών φαινομένων, αφετέρου προς διευκόλυνση της αποκατάστασης της βλαστήσεως. 5.2.9.8.13. Η διατήρηση και διαφύλαξη του επιφανειακού εδαφικού ορίζοντα αποτελεί σημαντική μέριμνα, ώστε στο στάδιο της αποκατάστασης των χώρων επέμβασης να χρησιμοποιείται αναλόγως για το μέγιστο της επιτυχούς φυτικής αποκατάστασης. 5.2.9.8.14. Στις περιπτώσεις εντοπισμού της ασθένειας του παθογόνου μύκητα του πλατάνου, λαμβάνονται μέτρα πρόληψης και αποτροπής της μετάδοσής της, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην υπ’ αριθ. 11999/22-9-2004 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1454Β΄/22-9-2004) και τις οδηγίες των οικείων δασικών Αρχών. 5.2.9.8.15. Λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων προς αποτροπή ενδεχόμενου κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς. 5.2.9.8.16. Λήψη μέτρων προστασίας της νεοσυσταθείσης φυτικής βλαστήσεως προς αποτροπή φαινομένων ξηράνσεως, νέκρωσης ή δευτερογενών προσβολών, καθώς και μέτρων αντιμετώπισης των προσβολών ή την αντικατάστασή τους με υγιή, εύρωστα και περισσότερο ανθεκτικά στις προσβολές, άτομα. 5.2.9.8.17. Να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε οι όποιες επεμβάσεις να επιφέρουν την ελάχιστη φθορά και απώλεια της υφιστάμενης φυτοκοινωνικής διαπλάσεως και του ευρύτερου δασικού περιβάλλοντος. 5.2.9.8.18. Απαγορεύεται οποιαδήποτε επέμβαση στη γύρω έκταση και σε ρέματα, καθώς και η απόθεση άχρηστων υλικών σε παρακείμενες θέσεις οι οποίες φέρουν δασική βλάστηση, πλην των καθορισμένων για την επέμβαση θέσεων. 5.2.9.8.19. Η απόθεση πλεοναζόντων υλικών θα αποτεθούν σε εκτάσεις μη υπαγόμενες στις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. 5.2.9.8.20. Απαγορεύεται η μεταβολή χρήσης της έκτασης, πέραν του εγκεκριμένου σκοπού. 5.2.9.8.21. Θα προβλεφθούν μέτρα πρόληψης ή και αποτροπής επιβαρυντικών δράσεων επί του περιβάλλοντος δασικού χώρου, καθώς επίσης μέτρα αποκατάστασής του, λαμβανομένης της καταστάσεως του υλοποιηθέντος έργου και των υφιστάμενων εργασιών αποκατάστασης του χώρου ανάπτυξης του έργου με γνώμονα τη μικρότερη δυνατή καταπόνηση του ευρύτερου δασικού χώρου. 5.2.9.8.22. Τυχόν παραγόμενα δασικά προϊόντα, διακινούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και διατίθενται καθ’ υπόδειξη της οικείας δασικής Αρχής. Ειδικότερα, η απόληψη δασικών προϊόντων επί εκτάσεων που φέρουν δασική βλάστηση, πραγματοποιείται σύμφωνα με τα άρθρα 66, 131 και 177 του ν.δ. 86/1969 ως ισχύει, θα εκτελεστεί με την επίβλεψη της δασικής υπηρεσίας και τα δασικά προϊόντα θα διατεθούν μετά από σύνταξη και έγκριση πίνακα υλοτομίας. 5.2.9.8.23. Με την περάτωση των εργασιών θα απομακρυνθούν όλα τα υπολείμματα και υλικά, τα οποία δεν εναρμονίζονται με την αισθητική του τοπίου και εμποδίζουν την ανάπτυξη παρακείμενης δασικής βλαστήσεως (αδρανή υλικά, απορρίμματα, άχρηστα υλικά κλπ)».

25. Επειδή, όπως προκύπτει από τα προεκτεθέντα, στη συγκεκριμένη περίπτωση, προηγήθηκε πλήρης έρευνα και εξέταση εναλλακτικών λύσεων και επελέγησαν οι συγκεκριμένες θέσεις ως καταλληλότερες για την εγκατάσταση του κύριου και των συνοδών αυτού έργων, καθόσον απαιτούν την ελάχιστη επέμβαση σε δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις. Ειδικώς, όσον αφορά τις αναδασωτέες εκτάσεις, το μεγαλύτερο τμήμα των οποίων ευρίσκεται στον ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος» (242.033 τ.μ. από το σύνολο των 269.855 τ.μ.), στη μελέτη γίνεται δεκτό ότι οι επίμαχες εκτάσεις έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες με αποφάσεις που έχουν εκδοθεί προ 20ετίας και πλέον έχει επέλθει η φυσική αποκατάσταση του δασικού οικοσυστήματος, καθώς οι εκτάσεις έχουν δασική μορφή αντίστοιχη με αυτή που είχαν πριν από τη δασική πυρκαγιά και, κατά συνέπεια, το επίμαχο έργο δεν μπορεί να παρεμποδίσει την εξέλιξη του δασικού οικοσυστήματος. Περαιτέρω, οι εκτάσεις δασικού χαρακτήρα, στις οποίες θα εγκατασταθεί το επίδικο αιολικό συγκρότημα περιγράφονται στη μελέτη ως εκτάσεις κατά το μεγαλύτερο μέρος τους με χορτολιβαδική βλάστηση, αραιούς θαμνότοπους και άγονες εκτάσεις. Τμήμα της κατάληψης των έργων εντοπίζεται εντός ελατόδασους διαφόρων πυκνοτήτων, το οποίο κατά θέσεις εμφανίζεται σε μείξη με καστανιά, όμως λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η επιφάνεια κατάληψης των έργων αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,5% επί του συνολικού δασικού συμπλέγματος ελατόδασους των ΔΕ Διρφύων, Κύμης και Κονίστρων, ότι η απομάκρυνση δένδρων γίνεται είτε σημειακά είτε σε γραμμικές – όχι παράλληλες – επιφάνειες και όχι από μια ενιαία (συμπαγή) επιφάνεια και, ως εκ τούτου, δεν δημιουργεί κενά, ούτε ένα συνολικό διάκενο και ότι η ευρύτερη περιοχή έχει ούτως ή άλλως αραιή βλάστηση, εκτιμάται ότι δεν τίθεται ζήτημα διάβρωσης εδαφών ούτε αρνητικές επιδράσεις του ανέμου επί δένδρων που παραμένουν (ανεμοριψίες). Επιπλέον, λόγω της μεγάλης έκτασης του παρακείμενου δάσους και δεδομένου ότι η επέμβαση εντοπίζεται στο δυτικό και ανατολικό τμήμα αυτού γίνεται δεκτό ότι δεν τίθεται ζήτημα νησιδοποίησης των ενδιαιτημάτων της ευρύτερης περιοχής ούτε θα δημιουργηθεί εμπόδιο στην εξάπλωση και διασπορά των ειδών, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι το μεγαλύτερο μέρος των επεμβάσεων εντός του ελατοδάσους αφορά βελτιώσεις δασικών χωμάτινων δρόμων που υφίστανται ήδη και σε μεγάλο βαθμό ακολουθούν το ανάγλυφο της περιοχής. Εξάλλου, η επέμβαση του επίμαχου έργου επί του ανωτέρω δάσους θα είναι ακόμη μικρότερη, δεδομένου ότι με την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ δεν εγκρίθηκε η περιβαλλοντική αδειοδότηση για τις Α/Γ Ρ10-Ρ11 και Ρ14-Ρ16 του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Πυργάκια», ούτε για τις Α/Γ Κ8-Κ15 του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Κάμπλος» και τα συνοδά έργα αυτών εντοπίζονται σε εκτάσεις, στις οποίες, σύμφωνα με τα ανωτέρω εκτεθέντα, φύεται δάσος ελάτης μικρής έως μεγάλης πυκνότητας και, ως εκ τούτου, τελικά δεν θα υπάρξει επέμβαση στις αντίστοιχες εκτάσεις. Περαιτέρω, σύμφωνα με την ΕΟΑ για την ΕΖΔ GR 2420001 η εγκατάσταση του επίμαχου έργου δεν διαταράσσει την ακεραιότητα της εν λόγω προστατευόμενης περιοχής, ούτε τη συνολική συνοχή του δικτύου Natura 2000, διότι οι επιπτώσεις στους τύπους οικοτόπων και στα είδη χλωρίδας της περιοχής αυτής είναι αμελητέες. Εξάλλου, εν προκειμένω, έχουν χορηγηθεί οι θετικές γνωμοδοτήσεις του Δασαρχείου Αλιβερίου, της Διεύθυνσης Δασών Ν. Ευβοίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, των Διευθύνσεων Προστασίας Δασών και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ, καθώς και του ΟΦΥΠΕΚΑ. Επιπλέον, με την προσβαλλόμενη πράξη έχει ληφθεί μέριμνα τόσο για την αποκατάσταση της βλάστησης, όσο και για την αποφυγή καταστροφής της υφιστάμενης χλωρίδας καθώς και για τη μείωση των συνεπειών επί του φυσικού περιβάλλοντος από την εκτέλεση του επίμαχου έργου. Υπό τα δεδομένα αυτά, η προσβαλλόμενη πράξη παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη ως προς τη διάθεση δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων για την ικανοποίηση νόμιμου σκοπού. Τέλος, οι ισχυρισμοί των αιτούντων ότι η ΜΠΕ και η ΑΕΠΟ παραβλέπουν την παρουσία σπάνιων και προστατευόμενων φυτών στις περιοχές του έργου (ίταμος, στεφανοφόρος, σφένδαμος του Μονπελιέ κλπ ) είναι απορριπτέοι ως απαράδεκτοι, διότι προβάλλονται αορίστως, καθόσον δεν εξειδικεύεται σε ποια περιοχή ευρίσκονται τα είδη αυτά, και δη το πρώτον ενώπιον του Δικαστηρίου, καθόσον δεν προκύπτει ούτε προβάλλεται ότι είχαν τεθεί ενώπιον της Διοίκησης κατά το στάδιο της διαβούλευσης, ενώ ειδικώς όσον αφορά τις συστάδες Ιτάμου, απαραδέκτως προσκομίζονται το πρώτον ενώπιον του Δικαστηρίου φωτογραφίες και μάλιστα χωρίς ημερομηνία. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, ο λόγος ακυρώσεως πρέπει, στο σύνολό του, να απορριφθεί.

26. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ έχει εκδοθεί κατά πλάνη περί τα πράγματα και είναι ανεπαρκώς αιτιολογημένη, διότι η ΜΠΕ αποκρύπτει το Καρστικό Πεδίο Κοτυλαίων-Μαυροβουνίου-Σκοτεινής-Ξηροβουνίου, με αποτέλεσμα να υφίσταται κίνδυνος μόνιμης και ανεπανόρθωτης βλάβης ενός εκ των σημαντικότερων καρστικών πεδίων της χώρας, καθώς τουλάχιστον δύο (2) από τις καταβόθρες του εν λόγου πεδίου και μία (1) σπηλιά ευρίσκονται εντός του πολυγώνου του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» (καταβόθρες «Μηλέα» και «Παπά Λάκος» σε αποστάσεις 500 μ. από τις Α/Γ και η σπηλιά στο «Ρέμα της Γριάς» σε απόσταση 338 μ. από την Α/Γ) αφετέρου δε δεν κάνει καμία αναφορά σε δύο αρχαιότητες και συγκεκριμένα, στο Παλιόκαστρο Βιτάλων και στον Πύργο Καδίου.

27. Επειδή, στο κεφάλαιο 9.4 («Επιπτώσεις στα γεωλογικά, τεκτονικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά») της ΜΠΕ αναφέρετει ότι κατά την επιλογή των θέσεων εγκατάστασης των Α/Γ και του σχεδιασμού της οδοποιίας ελήφθη υπόψη η ιδιαιτερότητα του ανάγλυφου και των γεωλογικών δομών των γηπέδων εγκατάστασης και ότι, πάντως, πριν από την πραγματοποίηση των εργασιών θα εκπονηθεί γεωτεχνική μελέτη για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των εδαφών και της ασφαλούς λειτουργίας των έργων. Επιπλέον, σύμφωνα με τη μελέτη, οι επιπτώσεις από την κατασκευή του έργου περιορίζονται στα εδαφολογικά χαρακτηριστικά, εντοπίζονται αποκλειστικά στις επιφάνειες επέμβασης και εντός της ζώνης κατάληψης των έργων και εκτιμώνται ως μέτριες αρνητικές επιπτώσεις, βραχυχρόνιες και μερικώς αναστρέψιμες. Περαιτέρω, στη μελέτη αναφέρεται ότι από τις εργασίες κατασκευής των έργων εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξει επίπτωση στα τεκτονικά χαρακτηριστικά της άμεσης και ευρύτερης περιοχής μελέτης, δεδομένου του επιφανειακού χαρακτήρα των επεμβάσεων (μικρά βάθη εκσκαφών) και, βάσει των επιτόπιων παρατηρήσεων και των γεωλογικών βιβλιογραφικών πληροφοριών για την περιοχή, συμπεραίνεται ότι δεν αναμένονται αλλαγές στη γεωλογική διάταξη των πετρωμάτων ή την τεκτονική (σελ. 559-561). Στο κεφάλαιο 9.13. («Επιπτώσεις στα ύδατα») της ΜΠΕ (σελ. 663 επ., 682-683) αναφέρεται ότι στη θέση του έργου δεν υπάρχουν πηγές, σημαντικά υδατορέματα ή άλλου είδους μόνιμες ή εποχικές απορροές υδάτων, παρά μόνο εποχιακοί χείμαρροι που συγκεντρώνουν την επιφανειακή απορροή κατά τη χειμερινή περίοδο και εκτιμάται ότι η κατασκευή των ΑΣΠΗΕ δεν πρόκειται να επηρεάσει τον υδρολογικό κύκλο της περιοχής, διότι δεν θα γίνουν παρεμβάσεις στην επιφανειακή απορροή με έργα ανάσχεσης ή εκτροπής και, επιπλέον, δεν υπάρχει κίνδυνος στην περίπτωση πλημμυρών, καθόσον δεν αλλάζει η ροή των νερών, δεδομένου του ελάχιστου πραγματικού χώρου τον οποίο καλύπτει κάθε Α/Γ και της μεγάλης απόστασης μεταξύ τους, ενώ δεν τίθεται ζήτημα καταστροφής των Α/Γ σε περίπτωση πλημμύρας, λόγω της θεμελίωσής τους. Όσον αφορά στις επιπτώσεις κατά την κατασκευή των συνοδών έργων οδοποιίας και ηλεκτρικής διασύνδεσης των ΑΣΠΗΕ, εκτιμάται ότι αυτές θα είναι αμελητέες έως ασθενείς, αντιμετωπίσιμες και αναστρέψιμες με την ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου, εφόσον ληφθούν τα κατάλληλα τεχνικά υδραυλικά έργα για την παροχέτευση των ομβρίων υδάτων και την αποφυγή διαβρώσεων. Ακόμη αναφέρεται ότι δεν αναμένονται επιπτώσεις στην ποιότητα ή ποσότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων της ευρύτερης περιοχής κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. Στο πλαίσιο δε της διαβούλευσης επί της ΜΠΕ, η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) γνωμοδότησε θετικά υπό όρους για τη χωροθέτηση του επίμαχου αιολικού συγκροτήματος, με το υπ’ αριθ. 226547/22.7.2022 έγγραφό της, ζητώντας μόνον την κατάργηση της Α/Γ 06 του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Όλυμπος», διότι βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με το σπήλαιο Βοϊδοκλέφτρα, σε απόσταση 900 μ. από αυτό. Στο έγγραφο αυτό, εξάλλου, αναφέρονται τα εξής σχετικά με το σπήλαια της περιοχής του έργου: «Στην περιοχή υπάρχει μεγάλος αριθμός σπηλαίων, κάποια από τα οποία είναι γνωστά στη βιβλιογραφία λόγω των αρχαιολογικών καταλοίπων που έχουν διαπιστωθεί σε αυτά, ενώ παράλληλα υπάρχει πυκνή συγκέντρωση βαράθρων και καταβοθρών, τα οποία έχουν εν μέρει ερευνηθεί ... Ειδικότερα στην περιοχή μεταξύ των ΑΣΠΗΕ “Πυργάκια”, “Γκράβες” και “Κάμπλος” εκτείνεται το σημαντικό καρστικό πεδίο Μαυροβουνίου - Σκοτεινής, όπου εντοπίζεται πλήθος καταβοθρών και βαράθρων σε διαφορετικά υψόμετρα. Αναφέρονται ενδεικτικά οι καταβόθρες Μανικίων, του Παπά ο Λάκκος, Παπασπηλιά, Μηλέας, στη Λάκκα του Τσεκούρα, Κολέθρα Μετοχίου, Κολέθρα Άη Βλάση. Μεταξύ των βαράθρων αναφέρονται η Απατρύπα στο Λαχανόλακκο, πολλά ανώνυμα βάραθρα στο Μαυροβούνι, η Χιονότρυπα, το Χάος, η Τρούπα του Χάλιουρα κ.ά. Στα οριζόντια σπήλαια αναφέρονται τα σπήλαια Βρωμονέρας ή των Κρανίων, Αγίασμα, Ιναμίλα ή Κιτσέλη και Κολιαδάκια, στα οποία δεν έχουν διενεργηθεί αυτοψίες. Ως προς τη χωροθέτηση των ΑΣΠΗΕ σε σχέση με σπήλαια και λοιπές καρστικές μορφές σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: · Θέση “Πυργάκια”: Τα γήπεδα εγκατάστασης του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Πυργάκια” καταλαμβάνουν τμήματα της ομώνυμης κορυφογραμμής. Στα νοτιοδυτικά, στην ίδια κορυφογραμμή σε απόσταση περί τα 800 μ. από την πλησιέστερη Α/Γ του γηπέδου Γ βρίσκεται το βάραθρο “Απατρύπα Καμπιών”, το οποίο έχει άμεση οπτική επαφή. · Θέση “Γκράβες”: Ο ΑΣΠΗΕ στη θέση “Γκράβες” χωροθετείται επί της ομώνυμης κορυφογραμμής. Στις δυτικές υπώρειες, σε χαμηλότερο υψόμετρο και σε απόσταση περί τα 870 μ. από την πλησιέστερη Α/Γ βρίσκεται η καταβόθρα “Παπαλάκκος”. · Θέση “Κάμπλος”: Ο ΑΣΠΗΕ στη θέση “Κάμπλος” αναπτύσσεται επί των ομώνυμων κορυφογραμμών. Πλησιέστερα σε αυτόν βρίσκεται το βάραθρο Κατελάνι Σέτας περί τα 630 μ. από την πλησιέστερη Α/Γ. Στη Σέτα βρίσκεται το σπήλαιο Τρία Έλατα (Ελατοσπηλιά). · Θέση “Όλυμπος”: Τα γήπεδα εγκατάστασης του ΑΣΠΗΕ στη θέση “Όλυμπος” καταλαμβάνουν τμήματα της ομώνυμης κορυφογραμμής. Στην περιοχή του Ολύμπου υπάρχουν τα εξής σπήλαια αρχαιολογικού ενδιαφέροντος: 1) Νότια της προτεινόμενης εγκατάστασης στο λόφο Βουδόχη, όπου σώζονται λείψανα αρχαίου οχυρού, υπάρχει ανώνυμο σπήλαιο (κοντά στον οικισμό Γυμνό), εντός του οποίου και στον περιβάλλοντα χώρο αυτού εντοπίσθηκαν όστρακα νεολιθικών, κλασικών και ρωμαϊκών χρόνων ... Το σπήλαιο Βουδόχη βρίσκεται νοτιοδυτικά του γηπέδου Α και σε απόσταση περίπου 1840 μ. από την πλησιέστερη Α/Γ Ο1. 2) Βόρεια, στον ίδιο ορεινό όγκο, εντοπίζονται τα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σπήλαια Βοϊδοκλέφτρα και Δρακοσπηλιά (κοντά στον οικισμό του Θεολόγου). Στο σπήλαιο Βοϊδοκλέφτρα διασώζονται αρχαιότητες των ιστορικών χρόνων ..., ενώ στη Δρακοσπηλιά η μικρής έκτασης ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως ευρήματα του 4ου αι. π.Χ., με ενδείξεις ότι πρόκειται είτε για ιερό είτε για τόπο ταφής. Στον περιβάλλοντα χώρο της Δρακοσπηλιάς εντοπίσθηκαν όστρακα Τελικής Νεολιθικής … Το σπήλαιο Βοϊδοκλέφτρα απέχει περίπου 900 μ. από την πλησιέστερη Α/Γ Ο6, 1100 μ. από την Α/Γ Ο7 και 1400 μ. από την Α/Γ Ο8 του γηπέδου Β και σε άμεση οπτική επαφή με αυτές. Η Δρακοσπηλιά βρίσκεται στην κορυφογραμμή ανατολικά του γηπέδου Γ, σε απόσταση περίπου 1300 μ. από την πλησιέστερη Α/Γ Ο18 και σε άμεση οπτική επαφή. · Συνοδά έργα πρόσβασης: Η οδική διασύνδεση των τεσσάρων ΑΣΠΗΕ και η οδοποιία πρόσβασης στα σημεία εγκατάστασης των Α/Γ προβλέπει νέα διάνοιξη μήκους 59.043,26 μ., ενώ η βελτίωση των υφισταμένων οδών θα γίνει σε δίκτυο 49.206,82 μ. Στο προς διάνοιξη οδικό δίκτυο μεταξύ των ΑΣΠΗΕ “Πυργάκια” και “Γκράβες”, σε μικρή απόσταση και χαμηλότερα από αυτό βρίσκονται τα σπήλαια Γενίτσαρη, Ελατοσπηλιά, καταβόθρα Του Παπά ο Λάκκος και αναφέρονται πολλοί άλλοι καρστικοί σχηματισμοί, οι οποίοι δεν έχουν ερευνηθεί. Επισημαίνεται ότι, καθώς η νέα χάραξη διέρχεται μέσα από την έντονα καρστικοποιημένη και εν πολλοίς αχαρτογράφητη αυτή περιοχή, ενδέχεται να προκληθεί άμεση ή και έμμεση βλάβη των σπηλαιωδών σχηματισμών. Το συνοδό έργο του υπόγειου δικτύου ηλεκτρικής διασύνδεσης λόγω της όδευσής του επάνω σε προϋπάρχουσες οδούς δεν επηρεάζει μνημεία αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας». Με το ίδιο έγγραφο η Εφορεία ζήτησε να τεθούν οι εξής όροι: α) «Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια των εργασιών στο σύνολο του έργου εντοπιστούν σπήλαια ή παλαιοντολογικά κατάλοιπα, κάθε εντεταλμένος στο έργο έχει υποχρέωση να διακόψει αμέσως οποιαδήποτε δραστηριότητα, προκειμένου να ακολουθήσει έρευνα από την Εφορεία μας, από τα αποτελέσματα της οποίας θα εξαρτηθεί η περαιτέρω πορεία του έργου. Η δαπάνη ενδεχόμενης ανασκαφής, συμπεριλαμβανόμενης και της αμοιβής του απαραίτητου προσωπικού, το οποίο θα προσληφθεί καθ’ υπόδειξη της Υπηρεσίας, καθώς και το κόστος συντήρησης, μελέτης και δημοσίευσης των ευρημάτων βαρύνουν τον προϋπολογισμό του έργου βάσει των διατάξεων του άρθρου 37 του Ν. 4858/2021», β) «Όλες οι εκσκαφικές - χωματουργικές εργασίες και εργασίες διαμόρφωσης να διενεργηθούν υπό την άμεση επίβλεψη εξειδικευμένου προσωπικού της Υπηρεσίας μας, η δαπάνη πρόσληψης του οποίου να βαρύνει τον προϋπολογισμό του έργου. Τα συνεργεία του έργου οφείλουν να συμμορφώνονται προς τις υποδείξεις των υπαλλήλων της Υπηρεσίας ως προς τον τρόπο και τα μέσα εκτέλεσής του», γ) «Να ληφθεί μέριμνα ώστε οι διανοίξεις, διαπλατύνσεις και λοιπές επεμβάσεις να είναι οι λιγότερες δυνατές, οι νέοι οδοί να ακολουθούν κατά το δυνατόν τις ισοϋψείς του εδάφους και να διαμορφωθούν όπου είναι εφικτό, με επιχωματώσεις αντί για εκσκαφές», δ) «Να μην γίνει απόθεση προϊόντων από τις εκσκαφικές, χωματουργικές και κατασκευαστικές εργασίες ή καταλήξουν προϊόντα των εργασιών αυτών στα σπήλαια της περιοχής ή στον περιβάλλοντα χώρο τους. Γενικότερα, να αποφευχθεί ο διασκορπισμός των βραχωδών υλικών στα πρανή των γηπέδων και του οδικού δικτύου και να εξασφαλιστεί η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων των παρεμβάσεων στο φυσικό ανάγλυφο και το τοπίο». Οι όροι αυτοί ενσωματώθηκαν στην προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ (βλ. π.ο. 5.2.10.1.4-5.2.10.1.7). Στην προσβαλλόμενη πράξη προβλέπεται, επίσης, η υποχρέωση διενέργειας γεωφυσικής έρευνας και γεωτεχνική/βραχομηχανική προμελέτη θεμελίωσης από την οποία θα επιβεβαιωθεί η καταλληλότητα των εδαφών της περιοχής για τη θεμελίωση των ανεμογεννητριών (βλ. π.ο. 5.2.11.1) και, συγκεκριμένα, ορίζεται ότι «Πριν την έναρξη κατασκευαστικών εργασιών θα εκπονηθεί γεωτεχνική μελέτη εφαρμογής με τη διενέργεια δοκιμαστικών γεωτρήσεων από τα πορίσματα της οποίας ενδέχεται να κριθεί απαραίτητη η μικρή μετατόπιση της θεμελίωσης ορισμένων ανεμογεννητριών του έργου για λόγους ασφαλείας. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα και με τα πορίσματα της προαναφερθείσας μελέτης, μία τέτοια μετατόπιση θα είναι της τάξης των λίγων μέτρων». Συνεπώς, η Διοίκηση είχε στη διάθεσή της, εγκαίρως, ήτοι πριν από την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων των επίμαχων αιολικών πάρκων και των συνοδών τους έργων, τα απαραίτητα για την εκτίμηση των επιπτώσεών τους στοιχεία ως προς το σημαντικό καρστικό πεδίο Μαυροβουνίου-Σκοτεινής, κατά τη διαδικασία δε της έγκρισης ελήφθησαν υπόψη και ενσωματώθηκαν στην περιβαλλοντική έγκριση οι όροι που τέθηκαν στην ανωτέρω γνωμοδότηση της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με τον λόγο ακυρώσεως είναι απορριπτέα ως αβάσιμα.

28. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι ακυρωτέα, διότι η μελέτη δεν κάνει καμία αναφορά σε δύο αρχαιότητες και συγκεκριμένα, στο Παλιόκαστρο Βιτάλων και στον Πύργο Καδίου.

29. Επειδή, στο κεφάλαιο 8.6.3 («Πολιτιστική κληρονομιά») της ΜΠΕ καταγράφονται αναλυτικά οι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι, τα ιστορικά μνημεία και τα αξιοθέατα πολιτιστικού ενδιαφέροντος που απαντώνται στην περιοχή καθώς και οι αποστάσεις τους από τους επίμαχους αιολικούς σταθμούς (βλ. σελ. 486 επ., πίνακες 8-38 έως 8-41, καθώς και την εικόνα 8.75). Επιπλέον, σύμφωνα με την «Έκθεση συμβατότητας του έργου με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Α.Π.Ε.» (παράρτημα Ι της ΜΠΕ) οι επίμαχοι αιολικοί σταθμοί τηρούν τις ελάχιστες αποστάσεις από περιοχές και στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς (κεφάλαιο 6.1.3, σελ. 31 επ.) και στη μελέτη εκτιμάται ότι «δεν θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στο ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής μελέτης από την κατασκευή και λειτουργία των ΑΣΠΗΕ και των συνοδών έργων τους, αφού ... τηρούνται οι ελάχιστες αποστάσεις από τις θέσεις αυτές» (σελ. 616 της ΜΠΕ). Περαιτέρω, κατά τη διαβούλευση, η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ, ύστερα από την ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, ενέκρινε, με την 284539/4.7.2022 απόφασή της, τη μελέτη του έργου, αποφαινόμενη ότι δεν προκαλείται άμεση ή έμμεση βλάβη σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους και με την προϋπόθεση τήρησης των ακόλουθων όρων: «1. Το σύνολο των εργασιών, χωματουργικών κ.λ.π. να πραγματοποιηθούν υπό την επίβλεψη ειδικευμένου προσωπικού που θα προσληφθεί με δαπάνη του έργου. 2. Σε περίπτωση εντοπισμού αρχαιοτήτων, οι εργασίες να διακοπούν και να ακολουθήσει ανασκαφική έρευνα. 3. Πριν από την έναρξη των εργασιών, να προηγηθεί ενημέρωση της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας και η μελέτη υλοποίησης αποκατάστασης των ΑΣΠΗΕ να πραγματοποιηθεί υπό την εποπτεία της Εφορείας». Εξάλλου, το ζήτημα σχετικά με την παράλειψη αναφοράς της μελέτης στο Παλιόκαστρο Βιτάλων και στον Πύργο Καδίου είχε τεθεί και κατά τη διαβούλευση και στο CORR-004568/5.9.2022 έγγραφο της παρεμβαίνουσας εταιρείας αναφέρονται τα εξής: «Για τον βενετσιάνικο πύργο στο Κάδι, σύμφωνα με τον διαρκή κατάλογο κηρυγμένων μνημείων και με το αρχαιολογικό κτηματολόγιο, δεν υπάρχει κάποια κήρυξη για αυτόν και για το λόγο αυτό δεν περιλαμβάνεται στη ΜΠΕ. Παρομοίως το Παλαιόκαστρο Βιτάλων, δεν περιλαμβάνεται στη ΜΠΕ καθώς δεν αποτελεί κηρυγμένο μνημείο και προστατεύεται αυτοδίκαια από την ΕΦΑ Ευβοίας από την οποία και εξετάστηκε κατά τη διενέργεια αυτοψίας. Όπως διαπιστώνεται κανένα από τα ανωτέρω μνημεία δεν αποτελεί ζώνη αποκλεισμού για την εγκατάσταση Α/Γων σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙ της ΚΥΑ 49828/2008, καθώς δεν αποτελούν ούτε ζώνες απολύτου προστασίας, ούτε ιστορικούς τόπους, αλλά ούτε και πολιτιστικά μνημεία» (σελ. 14). Ακολούθησε η έκδοση της προσβαλλόμενης ΑΕΠΟ, στην οποία ενσωματώνονται οι ανωτέρω όροι που τέθηκαν από τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ (βλ. Π.Ο. 5.2.10.1.1-5.2.10.1.3). Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι η Διοίκηση είχε στη διάθεσή της, εγκαίρως, ήτοι πριν από την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων των επίμαχων αιολικών πάρκων και των συνοδών τους έργων, τα στοιχεία που ήταν απαραίτητα για την εκτίμηση των επιπτώσεών τους, κατά τη διαδικασία δε της έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων ελήφθησαν υπόψη και ενσωματώθηκαν στην περιβαλλοντική έγκριση οι όροι που τέθηκαν στην ανωτέρω απόφαση της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ, με την οποία κρίθηκε ότι δεν προκαλείται άμεση ή έμμεση βλάβη σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Επομένως, ο λόγος ακυρώσεως, με τον οποίο προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι ακυρωτέα, διότι στη μελέτη δεν αναφέρονται δύο αρχαιότητες και συγκεκριμένα, το Παλιόκαστρο Βιτάλων και ο Πύργος Καδίου πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.

30. Επειδή, ο λόγος ακυρώσεως περί παραβιάσεως των άρθρων 20 και 24 του Συντάγματος και της αρχής της αειφορίας είναι απορριπτέος, προεχόντως, ως αόριστος, διότι δεν διευκρινίζεται σε τι συνίσταται η παραβίαση αυτών.

31. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ παραβιάζει τις συνταγματικές αρχές της ισότητας των Ελλήνων, της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της προστασίας της εργασίας (άρθρα 4, 5 και 22 του Συντάγματος), διότι ορισμένοι εκ των κατοίκων των περιοχών ανάπτυξης των επίμαχων ΑΣΠΗΕ θα χάσουν τα επαγγέλματά τους, όπως π.χ. οι μελισσοκόμοι, οι κτηνοτρόφοι, καθώς και οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις εναλλακτικών μορφών τουρισμού, καθώς η δημιουργία τόσο εκτεταμένων βιομηχανικών εγκαταστάσεων στον πυρήνα του νησιού, ο οποίος είναι πλήρως δασωμένος (σε ποσοστό άνω του 80%) θα έχει ως αποτέλεσμα κάποιες εργασίες να μην μπορούν να συνεχισθούν ή να δυσχεραίνονται υπέρμετρα.

32. Επειδή, ο λόγος αυτός, ανεξαρτήτως εάν προβάλλεται εκ συμφέροντος τρίτου, δεδομένου ότι οι αιτούντες δεν ισχυρίζονται ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι εργάζονται ως μελισσοκόμοι, κτηνοτρόφοι ή σε επιχείρηση εναλλακτικής μορφής τουρισμού ή ότι διατηρούν τέτοια επιχείρηση, είναι και ουσία αβάσιμος. Και τούτο διότι, σύμφωνα με την ΜΠΕ, η λειτουργία του επίμαχου έργου αναμένεται να επηρεάσει θετικά την οικονομία της ευρύτερης περιοχής εγκατάστασης καθώς δημιουργεί νέες μόνιμες θέσεις εργασίας τοπικά, μπορεί να αποτελέσει μέσο προσέλκυσης εκπαιδευτικού τουρισμού και αποτελεί μια σημαντική και εγγυημένη πηγή πόρων για τους Ο.Τ.Α στα όρια των οποίων εγκαθίσταται (σελ. 617-618), ενώ όσον αφορά τις επιπτώσεις του στον τουρισμό της περιοχής γίνεται δεκτό ότι προς οι υφιστάμενες τουριστικές υποδομές δεν θα επηρεαστούν από το έργο, διότι βρίσκονται σε ικανή απόσταση από την περιοχή του έργου και ότι το έργο θα μπορούσε να αποτελέσει μέσο προσέλκυσης επισκεπτών (σελ. 619-620). Περαιτέρω, στην «Έκθεση συμβατότητας του έργου με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Α.Π.Ε.» (παράρτημα Ι της ΜΠΕ) περιλαμβάνεται αναλυτική εξέταση της συμβατότητας του έργου με τις θεσμοθετημένες δεσμεύσεις της περιοχής χωροθέτησης και ιδίως από ζώνες ή εγκαταστάσεις παραγωγικών δραστηριοτήτων (όπως μονάδες εσταυλισμένης κτηνοτροφίας, λατομικές, μεταλλευτικές ζώνες, δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα και τουριστικά καταλύματα), τα αποτελέσματα της οποίας δεν αμφισβητούνται με την κρινόμενη αίτηση. Εξάλλου, το ζήτημα αυτό είχε τεθεί και στο πλαίσιο της διαβούλευσης και στο CORR-004568/5.9.2022 έγγραφο της παρεμβαίνουσας εταιρείας αναφέρονται τα εξής: «Ένα από τα σημαντικά προτερήματα της αιολικής ενέργειας είναι πως επιτρέπει σε επαγγέλματα του πρωτογενούς τομέα να εξελίσσονται παράλληλα καθώς από την εκμετάλλευσή της δεν επηρεάζεται η κτηνοτροφία και τα αγροτικά επαγγέλματα. Η κάλυψη των διαθέσιμων δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων της περιοχής μελέτης (έτσι όπως αυτή ορίζεται από τις προδιαγραφές του παραρτήματος ΙΙ της ΚΥΑ οικ. 170225/2014, ήτοι ζώνη 2000m από τις επιφάνειες κατάληψης του έργου συνολικά) από την κατάληψη του έργου αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,36%. Οπότε η απώλεια ενδιαιτημάτων δυνητικώς κατάλληλων για την ανάπτυξη παραδοσιακών δραστηριοτήτων του πρωτογενούς παραγωγικού τομέα, όπως η κτηνοτροφία, μελισσοκομία και δασοκομία είναι ιδιαίτερα μικρή συγκρινόμενη με τις εκτάσεις που παραμένουν διαθέσιμες για την διεξαγωγή τέτοιων εργασιών. Τονίζεται επιπλέον ότι οι εγκαταστάσεις των ΑΣΠΗΕ δεν περιφράσσονται και ο παρακείμενος χώρος θα εξακολουθήσει να είναι διαθέσιμος προς χρήση ... Σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζονται οι μέλισσες από τα μαγνητικά πεδία που δημιουργούνται από τις ανεμογεννήτριες καθώς … το μαγνητικό πεδίο τους είναι αμελητέο και περιορίζεται στην πλήμνη της ανεμογεννήτριας, σε σημαντικό ύψος από το έδαφος. Τέλος, η εταιρεία μας θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μην υπάρχει καμία επίπτωση στις παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες μέσα από τη στενή συνεργασία με τοπικούς φορείς και θα στηρίξει ενεργά δράσεις που θα βελτιώσουν τις συνθήκες ανάπτυξης τέτοιων δραστηριοτήτων, κάτι που έχει κάνει τα τελευταία 20 χρόνια που δραστηριοποιείται στον τομέα των ΑΠΕ» (σελ. 4), ενώ όσον αφορά τον τουρισμό αναφέρονται τα εξής: «Τα έργα πρόκειται να αναπτυχθούν με απόλυτο σεβασμό προς τις τοπικές κοινότητες, τις ανάγκες τους και τις προοπτικές ανάπτυξής τους. Όπως αναλύεται στο Κεφάλαιο 4 της ΜΠΕ τα προτεινόμενα αιολικά πάρκα μπορούν σε κάθε περίπτωση να συνυπάρχουν αρμονικά με άλλες δραστηριότητες. Παράλληλα, η εταιρεία μας θα συνδράμει στην περαιτέρω ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού και αθλητισμού μέσα από τη στενή συνεργασία με τοπικούς φορείς και θα στηρίξει ενεργά δράσεις όπως για παράδειγμα φεστιβάλ αναρρίχησης, αγώνες τρεξίματος και ποδηλατικούς, κάτι που έχει κάνει τα τελευταία 20 χρόνια που δραστηριοποιείται στον τομέα των ΑΠΕ. ... τα μονοπάτια, και οι δραστηριότητες φύσης όχι μόνο δεν θίγονται, αλλά τα έργα υποδομής των έργων, και ιδιαίτερα οι δρόμοι, παρέχουν μια επιπλέον ασφάλεια στις δραστηριότητες αυτές, όπως την δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και βοήθειας σε περίπτωση ατυχημάτων, ενίσχυση της πυροπροστασίας των περιοχών κλπ» (σελ. 3). Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, ο λόγος αυτός πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να απορριφθεί, εφόσον το ζήτημα των επιπτώσεων του επίμαχου έργου στις ανωτέρω δραστηριότητες εξετάζεται στην επίμαχη μελέτη και αντιμετωπίστηκε και κατά τη διαβούλευση, η οποία λειτουργεί συμπληρωματικά προς τη μελέτη του έργου (βλ. ΣτΕ 1378/2022 σκ. 36, 2038/2019 σκ. 16).

33. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ αντίκειται στο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (ΠΧΠ Στερέας Ελλάδας), διότι όλες οι Α/Γ των επίμαχων ΑΣΠΗΕ σχεδιάζεται να τοποθετηθούν στο νησί της Εύβοιας, σε υψόμετρο άνω των 600 μέτρων.

34. Επειδή, το αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας εγκρίθηκε με την ΥΠΕΝ/ΔΧΩΡΣ/76104/1176/30.10.2018 απόφαση των Υπουργού και Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας με θέμα (ΑΑΠ 299/14.12.2018). Στο στοιχείο ΙΙΙ του προοιμίου του αναφέρει ότι εκδόθηκε κατ’ εκτίμηση, μεταξύ άλλων, ότι σε σχέση με τις άμεσες ξένες επενδύσεις η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αποτελεί δυνητικό τόπο προορισμού μέσω των μεγάλων οικονομικών ομίλων που δραστηριοποιούνται σ’ αυτή, μεταξύ άλλων, στο τομέα των ΑΠΕ και ότι θα πρέπει να αναδείξει διακεκριμένη θέση στις αναδυθείσες και αναδυόμενες νέες εξειδικεύσεις της, μεταξύ άλλων, στους τομείς των ΑΠΕ και της ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό ως γενικός στόχος του προωθούμενου προτύπου χωρικής ανάπτυξης προβλέπεται η προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στις ενεργειακές ανάγκες με προτεραιότητα στη περιφερειακά σχεδιασμένη ανάπτυξη ΑΠΕ και τον επανασχεδιασμό των μετακινήσεων (άρθρο 1). Περαιτέρω, στο άρθρο 12 παρ. Α περ. 1 του παραπάνω περιφερειακού πλαισίου προβλέπεται ότι για τη διαχείριση των φυσικών πόρων «Η προώθηση της αποδοτικής και ολοκληρωμένης χωρικά χρήσης των πόρων και η αυστηρή διατήρηση της γεωργικής γης είναι βασικές στρατηγικές κατευθύνσεις δεδομένου του ειδικού βάρους της γεωργίας και της χρήσης των … ενεργειακών/ υδάτινων/φυσικών … πόρων στην εξωγενή και ενδογενή ανάπτυξη της Περιφέρειας», στο δε άρθρο 13 παρ. Α προβλέπεται ότι στο νησιωτικό τμήμα (Εύβοια) της εν λόγω περιφέρειας ως ορεινός θεωρείται ο χώρος με υψόμετρο >600μ. και τίθενται οι ακόλουθες γενικές κατευθύνσεις σχεδιασμού για τον ορεινό χώρο: «Οι ορεινοί όγκοι της Περιφέρειας αποτελούν σημαντικό χώρο άσκησης αγροτο-δασικής και εκτατικής παραδοσιακής κτηνοτροφίας, δραστηριοτήτων, πολιτικών και προγραμμάτων ορεινού χώρου. Αντιμετωπίζονται ως κατ’ εξοχήν περιοχές φυσικού αποθέματος, ενώ παράλληλα επιδιώκεται η διατήρηση και προστασία των παραδοσιακών δραστηριοτήτων καθώς και του υφιστάμενου οικιστικού αποθέματος και της κατοίκησης. … Προτεραιότητα δίδεται στην εφαρμογή δράσεων ολοκληρωμένης αγροτικής τοπικής ανάπτυξης για την τόνωση της ελκυστικότητας τους, τη συντήρηση των μεμονωμένων οικισμών και την ανακοπή της πληθυσμιακής αποψίλωσής τους. Σημαντικό μέρος των χωροταξικών ρυθμίσεων που θα εφαρμοστούν οφείλει να αφορά στην αποτελεσματική προστασία και ανάπτυξη των δασικών οικοσυστημάτων με την παράλληλη πρόβλεψη για την συγκράτηση του δασόβιου και παραδασόβιου πληθυσμού στην περιοχή, και παράλληλα στη δημιουργία ελκτικών συνθηκών διαβίωσης των απασχολουμένων. … Οι πολιτικές που προτείνονται συνδυάζονται με τη δυνατότητα του κάθε όγκου χωριστά, αλλά και σε συνδυασμό μεταξύ τους ιδίως στην ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού (αγροτουρισμού). Η διαχείριση του ορεινού χώρου γίνεται σε επίπεδο ΟΤΑ ή υποενότητα ή συνεργαζόμενων ΟΤΑ για ολοκληρωμένα χωρικά ορεινά σύνολα, ενώ κρίσιμη θεωρείται και η εφαρμογή κατευθύνσεων ανά Ενότητα Ορεινού Χώρου, ως ακολούθως: … Δίρφυς: Προτείνεται να σχεδιαστεί ως περιοχή αστικής αναψυχής, με επίκεντρο τον ορεινό οικισμό της Στενής Διρφύος». Περαιτέρω, στο άρθρο 15 παρ. Α του ίδιου πλαισίου ως προς τη χωρική διάρθρωση των υποδομών ενέργειας τίθενται οι εξής στρατηγικοί στόχοι: «• Διασύνδεση της παραγωγής ενέργειας με το τοπικό ανθρώπινο δυναμικό, τη διατήρηση του περιβάλλοντος και την εξασφάλιση αειφορίας της ανάπτυξης καθώς και τη δημιουργία υπεραξίας σε τοπικό επίπεδο που θα ενισχύσει την εξωστρέφεια της Περιφέρειας. ... • Περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ μέσω: -σχεδιασμού του ενεργειακού μείγματος της Περιφέρειας με κατεύθυνση την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από γεωθερμία και ΜΥΗΕ και ορθολογική ανάπτυξη Φωτοβολταϊκών και Αιολικών Πάρκων καθώς και την προώθηση των δυνατοτήτων αξιοποίησης της βιομάζας, - εξειδίκευσης περιοχών ανά τεχνολογία σταθμών ΑΠΕ λαμβάνοντας υπόψη αφ’ ενός το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και αφετέρου, την ευαισθησία των επιμέρους χώρων ως προς το περιβάλλον και την παραγωγική ταυτότητα. • Διατήρηση των υπαρχουσών αναπτύξεων εγκαταστάσεων ΑΠΕ καθώς και ορθολογική ανάπτυξη νέων σταθμών πλησίον υφιστάμενων, δεδομένου ότι τα συνοδά έργα -που προϋποθέτουν σημαντικές παρεμβάσεις στο περιβάλλον (οδικά δίκτυα, ηλεκτρικά δίκτυα)- είναι ήδη κατασκευασμένα. … • ... • Προτείνεται η διαφοροποίηση των κατασκευών των συνοδών κυρίως έργων (οδοποιίες και έργα διασύνδεσης) προς ηπιότερες για το περιβάλλον και το τοπίο κατασκευές (π.χ. υπόγεια δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας). • ...». Στις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 9 του ανωτέρω ΠΧΠ περιλαμβάνονται ειδικότερες κατευθύνσεις και περιορισμοί για την προστασία και αξιοποίηση του δασικού πλούτου κατά την πραγματοποίηση των επιμέρους έργων και δραστηριοτήτων. Ειδικότερα, στις διατάξεις αυτές ορίζονται τα εξής: «9.1 Στο πλαίσιο εφαρμογής του Σχεδίου να λαμβάνεται μέριμνα για την μικρότερη δυνατή επέμβαση στα δάση και στις δασικές εκτάσεις και να συντάσσονται ειδικές μελέτες αποκατάστασης του περιβάλλοντος. 9.2 Σε περίπτωση έργων και δραστηριοτήτων προς υλοποίηση σε εκτάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της δασικής νομοθεσίας, και ασχέτως των προβλεπόμενων από το Σχέδιο χρήσεων για την περιοχή υλοποίησης τους, θα πρέπει είτε να γίνει προσαρμογή αυτών στις προβλέψεις της δασικής νομοθεσίας, είτε να επιτραπεί η υλοποίησ[ή] τους κατόπιν τήρησης των προβλεπόμενων από τη δασική νομοθεσία διαδικασιών. 9.3 … 9.4 … ». Τέλος, στην παρ. 1 του άρθρου 20 του ίδιου πλαισίου ορίζεται ότι: «Οι τυχόν αντιφάσεις ή αποκλίσεις του παρόντος περιφερειακού χωροταξικού πλαισίου σε σχέση με τα υπερκείμενα εν ισχύι Γενικό και Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια, οι οποίες δεν αποτελούν εξειδικεύσεις/συμπληρώσεις αυτών, ισχύουν υπό τον όρο ενσωμάτωσής τους στα Πλαίσια».

35. Επειδή, από τους ανωτέρω στόχους και κατευθύνσεις του ΠΧΠ της Στερεάς Ελλάδας προκύπτει ότι το πλαίσιο προσδίνει μεν ιδιαίτερη σημασία στην προστασία των δασικών οικοσυστημάτων και των ορεινών (άνω του υψομέτρου των 600 μέτρων) περιοχών, όμως οι συγκεκριμένες κατευθύνσεις για την οργάνωση του ορεινού χώρου, όπως διατυπώνονται στο άρθρο 13 παρ. Α του εν λόγω πλαισίου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποκλείουν την εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και των συνοδών έργων αυτών εντός δασών, δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων, ούτε σε ορεινές περιοχές που ευρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 600 μέτρων, εφόσον τηρούνται οι προβλέψεις της δασικής νομοθεσίας και τα χωροταξικά κριτήρια του Ειδικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ (βλ. ΣτΕ 1378/2022, ΣτΕ 696/2016, 3570/2014 σκ. 11). Συνεπώς, ο ανωτέρω λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

36. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ είναι πλημμελώς αιτιολογημένη, διότι η ΜΠΕ δεν αναφέρει ούτε έχει διερευνήσει τους χώρους απόθεσης των εναπομεινάντων προϊόντων εκσκαφής του έργου (1.000.000 m3). Επιπλέον οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι ο γεωμετρικός σχεδιασμός της οδοποιίας στη μελέτη είναι εικονικός, ότι πλάτη οδού 5 μέτρων δεν είναι ικανά να εξυπηρετήσουν έργο οχημάτων 30 μέτρων, ότι είναι εικονικός ο υπολογισμός ισοζυγίου χωματισμών, ότι δεν προσδιορίζεται ο χώρος απόθεσης περίσσειας χωματισμών και αποκατάστασης, ότι είναι εικονικός ο υπολογισμός επιφανειών κατάληψης και χρήσης, ότι δεν αποτιμάται ποιοτικά και ποσοτικά η επέμβαση στο δασικό σύστημα ανά είδος και αντίστοιχη ποσότητα, ότι δεν υπάρχει εκτίμηση της δαπάνης περιβαλλοντικής αποκατάστασης (φυτοτεχνική και δασοτεχνική), καθώς και ότι δεν διερευνάται ο κίνδυνος πλημμύρας σε μία υδρολογικά και πλημμυρικά επικίνδυνη περιοχή.

37. Επειδή, στο κεφάλαιο 6.4.6.2 («Διαχείριση συνολικών προϊόντων εκσκαφών») της ΜΠΕ αναφέρονται τα εξής: «Ο συνολικός όγκος εκσκαφών από το σύνολο του έργου ανέρχεται σε 1.506.249,84 m3. Σημαντικό μέρος της ποσότητας αυτής προβλέπεται να επαναχρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες κατασκευής του έργου. … Εκτός από την αξιοποίηση του υλικού στην κατασκευή του έργου, το περισσευούμενο γαιώδες υλικό προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση διαταραγμένων χώρων (π.χ. ανενεργών λατομείων τα οποία δεν έχουν αποκατασταθεί) που θα υποδειχθούν από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, ενώ η περίσσεια των βραχωδών υλικών θα χρησιμοποιηθούν κατόπιν επεξεργασίας για τη συντήρηση οδοστρώματος δασικών χωματόδρομων που θα υποδειχθούν επίσης από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Όλες αυτές οι εργασίες θα γίνουν κατά την κατασκευή του έργου ενώ τα εναπομείναντα πλεονάζοντα υλικά θα μεταφερθούν σε νόμιμους χώρους απόθεσης» (βλ. σελ. 283), καθώς και ότι: «Σε κάθε περίπτωση όμως, που από τον τεχνικό σχεδιασμό του έργου σε στάδιο που έπεται της έκδοσης της ΑΕΠΟ παραστεί η ανάγκη απόθεσης υλικών με δημιουργία αποθεσιοθαλάμων λόγω (απρόβλεπτης) τυχόν περίσσειας υλικών εκσκαφής (ή δημιουργίας κάποιων άλλων επεκτάσεων, όπως π.χ. εργοστασιακές εγκαταστάσεις, κ.λπ.), οι εγκαταστάσεις και εργασίες αυτές θα εγκριθούν από την Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙ.Π.Α) του ΥΠΕΝ, με την υποβολή και αξιολόγηση Τεχνικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΤΕΠΕΜ) όπως ορίζεται με την παρ. 2 του άρθρου 7 και την παρ. 11 του άρθρου 11 του Ν. 4014/2011 ή ειδικά για την περίσσεια υλικών μπορεί να βρει εφαρμογή και η ΚΥΑ 36259/1757/Ε103/2010 (ΦΕΚ 1312/Β) “Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ)”. Εκτιμάται ότι σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη δημιουργίας μόνιμων χώρων απόθεσης … δεν αναμένονται αρνητικές επιδράσεις και επιπτώσεις στο περιβάλλον - λόγω και της φύσης των υλικών (εκσκαφής) και του τρόπου απόθεσης αυτών» (σελ. 288). Περαιτέρω, με την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ επιβάλλεται η υποχρέωση στον φορέα του έργου «να εκπονήσει, κατά την ωρίμανση του σχεδιασμού του έργου, και να εφαρμόσει κατά την εκτέλεση των κατασκευαστικών εργασιών, αναλυτικό πρόγραμμα χρονικής και χωρικής διάρθρωσης των εργασιών εκσκαφών και επιχώσεων (“πρόγραμμα χωματισμών”), ώστε να διασφαλίζεται ότι τα υλικά των πρώτων θα χρησιμοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό για τις ανάγκες των δεύτερων» (π.ο. 5.2.5.1) και επιβάλλονται όροι αναφορικά με τη διαχείριση των αποβλήτων κατά τη φάση κατασκευής των εγκαταστάσεων. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι: «5.2.6.1 Η περίσσεια εκσκαφών που θα προκύψει κατά την κατασκευή του έργου (οδοποιία, τάφροι, πλατείες, θεμελίωση Α/Γ, γηπέδου κτιρίου ελέγχου για το σύνολο των ΑΣΠΗΕ) να αξιοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό για τις ανάγκες του έργου, ενώ εάν προκύψει πλεονάζουσα ποσότητα, αυτή διατίθεται κατά τη νομοθεσία των ΑΕΚΚ. 5.2.6.2 Στην περίπτωση που απαιτηθεί η εγκατάσταση αποθεσιοθαλάμου ή αποθεσιοθαλάμων, απαιτείται η υποβολή, αξιολόγηση και έγκριση ΤΕ.ΠΕ.Μ., σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 7 του Ν. 4014/2011, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Στην ΤΕ.ΠΕ.Μ. θα αναλύονται τουλάχιστον τα ακόλουθα θέματα: … 5.2.6.3. … Όσα υλικά εκσκαφής πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο έργο θα αποτίθενται σε προκαθορισμένες θέσεις για τον ελάχιστο απαιτούμενο χρόνο, βάσει του προγράμματος χωματισμών, ενώ τα πλεονάζοντα θα μεταφέρονται στις θέσεις που θα έχουν αδειοδοτηθεί κατά τα αναφερόμενα στους σχετικούς όρους. ... 5.2.6.6 Δεν επιτρέπεται προσωρινή ή μόνιμη εναπόθεση πλεοναζόντων υλικών ή οποιωνδήποτε άλλων αποβλήτων ή υλικών του έργου εντός τμημάτων του υδρογραφικού δικτύου, σε εκτάσεις δασικού χαρακτήρα και σε προστατευόμενες περιοχές, πέραν της ζώνης κατάληψης του έργου. …». Επιπλέον με την προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ επιβάλλεται να τηρηθούν οι ακόλουθοι όροι: «5.2.9.7.2 Δεν επιτρέπεται η δημιουργία δανειοθαλάμου και οι απολήψεις/αποθέσεις σε χειμάρρους, κοίτες ή άλλα σημεία του υδρογραφικού δικτύου, ή σε θέσεις που επηρεάζουν την επιφανειακή ροή των υδάτων. Θα πρέπει κατά την εκτέλεση των χωματουργικών εργασιών να ληφθούν μέτρα που θα περιορίσουν την μετακίνηση ή την έκπλυση, στερεοπαροχών στους υδάτινους αποδέκτες. Σε περίπτωση που υπάρχουν σημεία απόθεσης υλικών εκσκαφής θα πρέπει να κατασκευαστούν προσωρινοί χώροι κατακράτησης στερεοπαροχών (στις περιπτώσεις που πρόκειται για σημεία όπου τα υλικά μπορούν να εκπλυθούν λόγω βροχής στους φυσικούς αποδέκτες)» και: «5.2.9.8.6 Τα τυχόν ακατάλληλα προϊόντα εκσκαφής αποτίθενται επί των εργοταξιακών χώρων του έργου, κατά την πρόταση της οικείας δασικής Αρχής, ή δυνητικά επί ανενεργών λατομείων, εφαρμοζομένων των εν ισχύ διατάξεων, κατόπιν υπόδειξής της, προϋποθέτοντας την αποκατάσταση των χώρων με κατάλληλη φύτευση, σύμφωνα με την αρμοδίως εγκεκριμένη ειδική μελέτη μορφολογικής και βλαστητικής αποκατάστασης». Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, τόσο στην ΜΠΕ όσο και στην προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ υπάρχει, καταρχάς, πρόβλεψη απόθεσης των προϊόντων εκσκαφής, ενώ εξάλλου, νομίμως αξιοποιείται εν προκειμένω, η ευχέρεια για περαιτέρω εξειδίκευση του εν λόγω ζητήματος με ΤΕΠΕΜ, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στη παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 4014/2011 (βλ. και ΣτΕ 2364/2022 σκ. 28). Εξάλλου, ως προς τον κίνδυνο πλημμύρας, η ΜΠΕ αναφέρει ότι η περιοχή χωροθέτησης των έργων εμπίπτει εντός του Υδατικού Διαμερίσματος (ΥΔ) Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας, για το οποίο με την ΥΠΕΝ/ΓρΕΓΥ/41375/328/29.6.2018 απόφαση του Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων και του αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας εγκρίθηκε Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής ποταμών (Β΄ 2682). Σύμφωνα με τους χάρτες του ανωτέρω ΥΔ, στους οποίους αποτυπώνονται οι Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας (ΖΔΥΚΠ), το σύνολο των κύριων έργων εντοπίζεται εκτός των ζωνών αυτών, ωστόσο, τμήματα της υπόγειας γραμμής μεταφοράς Μ.Τ. του ΑΣΠΗΕ στη θέση «Γκράβες» εντοπίζονται εντός των ζωνών με κωδικούς EL07APSFR004 και EL07APSFR009. Ενόψει, όμως, του γεγονότος ότι τα συγκεκριμένα τμήματα οδεύουν εντός των καταστρωμάτων υφιστάμενων δρόμων, εκτιμάται ότι κατά το στάδιο λειτουργίας τους δεν θα μεταβληθεί η χρήση των επιφανειών που αυτά διατρέχουν και δεν θα επηρεάσουν παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ενδεχόμενης πλημμύρας [βλ. κεφ. 5.2.3.3 («Σχέδιο Διαχείρισης των Κινδύνων Πλημμύρας ΛΑΠ Υδατικού διαμερίσματος Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας») σελ. 195-196 και κεφ. 8.13.1. («Σχέδιο διαχείρισης κινδύνων πλημμυρών») σελ. 526-528]. Περαιτέρω, στο κεφάλαιο 9.13. («Επιπτώσεις στα ύδατα») της ΜΠΕ (σελ. 663 επ., 682-683) γίνεται δεκτό ότι στη θέση του έργου δεν υπάρχουν πηγές, σημαντικά υδατορέματα ή άλλου είδους μόνιμες ή εποχικές απορροές υδάτων, παρά μόνο εποχιακοί χείμαρροι που συγκεντρώνουν την επιφανειακή απορροή κατά τη χειμερινή περίοδο και εκτιμάται ότι η κατασκευή των ΑΣΠΗΕ δεν πρόκειται να επηρεάσει τον υδρολογικό κύκλο της περιοχής, διότι δεν θα γίνουν παρεμβάσεις στην επιφανειακή απορροή με έργα ανάσχεσης ή εκτροπής και, επιπλέον, δεν υπάρχει κίνδυνος στην περίπτωση πλημμυρών, καθόσον δεν αλλάζει η ροή των νερών, δεδομένου του ελάχιστου πραγματικού χώρου τον οποίο καλύπτει κάθε Α/Γ και της μεγάλης απόστασης μεταξύ τους, ενώ δεν τίθεται ζήτημα καταστροφής των Α/Γ σε περίπτωση πλημμύρας, λόγω της θεμελίωσής τους. Όσον αφορά στις επιπτώσεις κατά την κατασκευή των συνοδών έργων οδοποιίας και ηλεκτρικής διασύνδεσης των ΑΣΠΗΕ, εφόσον ληφθούν τα κατάλληλα τεχνικά υδραυλικά έργα για την παροχέτευση των ομβρίων υδάτων και την αποφυγή διαβρώσεων, εκτιμάται ότι θα είναι αμελητέες έως ασθενείς, αντιμετωπίσιμες και αναστρέψιμες με την ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου. Επιπλέον, δεν αναμένονται επιπτώσεις στην ποιότητα ή ποσότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων της ευρύτερης περιοχής κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. Τέλος, στο κεφάλαιο 9.14. («Επιπτώσεις που Απορρέουν Από Την Ευπάθεια Του Έργου ή της Δραστηριότητας σε Κινδύνους Σοβαρών Ατυχημάτων που Σχετίζονται Με Το εν λόγω έργο ή δραστηριότητα») εκτίθεται ότι τα φυσικά φαινόμενα που μπορεί να επηρεάσουν το έργο (όπως σεισμοί, κεραυνοί, κατολισθήσεις, πυρκαγιές κ.λπ.) λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό του, καθόσον προβλέπεται η εφαρμογή του αντισεισμικού κανονισμού, γειώσεις, χρησιμοποίηση υλικών μεγάλης αντοχής σε θερμοκρασίες και δυνατούς ανέμους και αντικεραυνική προστασία και, επιπλέον, γίνεται δεκτό ότι στην περιοχή των έργων δεν έχουν εντοπιστεί εκτάσεις ευάλωτες σε πλημμύρες, ενώ τα έργα βρίσκονται σε θέσεις που δεν παρεμποδίζουν τη ροή των όμβριων. Δεδομένης δε της μικρής κλίμακας του έργου, της εξέλιξης της τεχνολογίας και των μέτρων ασφαλείας εκτιμάται ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι σοβαρών ατυχημάτων ή καταστροφών και οι επιπτώσεις από την ευπάθεια του έργου χαρακτηρίζονται ως ουδέτερες. Τέλος, στη μελέτη αποτιμώνται ποιοτικά και ποσοτικά οι επεμβάσεις στα δάση και στις δασικές εκτάσεις (σελ. 453-462, 567-569, 606-607) και γίνεται εκτίμηση της δαπάνης περιβαλλοντικής αποκατάστασης (σελ. 137), οι δε λοιποί επιμέρους προβαλλόμενοι ισχυρισμοί περί εικονικότητας του γεωμετρικού σχεδιασμού της οδοποιίας, του υπολογισμού ισοζυγίου χωματισμών και του υπολογισμού επιφανειών κατάληψης και χρήσης είναι απορριπτέοι προεχόντως ως αόριστοι. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, οι ως άνω ισχυρισμοί πρέπει να απορριφθούν στο σύνολό τους.

38. Επειδή, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της και να γίνει δεκτή η παρέμβαση.

Δ ι ά τ α ύ τ α

Απορρίπτει την αίτηση.

Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου.

Δέχεται την παρέμβαση.

Επιβάλλει σε βάρος των αιτούντων τη δικαστική δαπάνη της παρεμβαίνουσας εταιρείας, η οποία ανέρχεται σε εξακόσια σαράντα (640) ευρώ και του Ελληνικού Δημοσίου, η οποία ανέρχεται σε τετρακόσια εξήντα (460) ευρώ.

(https://www.adjustice.gr/webcenter/portal/ste)