Πέμπτη 28 Αυγούστου (6ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Κύμης)

 

Το Φεστιβάλ γίνεται σε υπαίθριο χώρο
Χρόνος έναρξης προβολών 20.30
Πληροφορίες για την Εκδήλωση σε facebook, blogger, substack, X

H 1η Ημέρα έχει ως θέματα τις Φωτιές (και μερικές πικρές αλήθειες), την Παλαιστίνη και τα Ελληνόφωνα χωριά της Ιταλίας

Πέμπτη 28/8/2025

• 20.00 Υποδοχή 
• Το Φεστιβάλ είναι χώρος και ευκαιρία για συζήτηση, γνωριμίες και ανταλλαγή απόψεων 
• Οι ομιλίες και τυχόν εισηγήσεις είναι σύντομες. Ο χρόνος της συζήτησης θα ρυθμίζεται από το ενδιαφέρον και την θέληση των συμμετεχόντων
• [Θα βρισκόμαστε εκεί διαθέσιμοι από τις 19.30]

Έναρξη

• Αναφορά στο Περιβάλλον, την ενέργεια και τα φλέγοντα ζητήματα του για την Κεντρική Εύβοια (από τον Δημ. Σουφλέρη*)
  
• Χαιρετισμός στο Φεστιβάλ από την Carol Sansour, αναφορά στα γεγονότα της Γάζας κατά το τελευταίο έτος (από τον Παύλο Ρούσση*)
• Ολοκλήρωση του αφιερώματός μας στα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας - προβολή φωτογραφιών
  
• Αναγνώσεις από ένα προδρομικό οικολογικό βιβλίο του 1913
  

Ντοκιμαντέρ και ταινίες της 1ης Ημέρας

ΦΛΟΓΕΣ

Διάρκεια: 37.24

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Δημήτρης Καπετανάκης Σκηνοθεσία: Θοδωρής Καπετανάκης 

Διεύθυνση φωτογραφίας: Θοδωρής Καπετανάκης Μοντάζ: Νικολέττα Μπίζου Σχεδιασμός ήχου: Νικολέττα Μπίζου Μουσική: Envato Πλάνα αρχείου: Envato, OPEN TV, Reuters, ΣΚΑΙ Στον ρόλο του σκύλου: Ivy Παραγωγή: BEEZVISION   / beez_vision  

Ένα ντοκιμαντέρ για την αλήθεια πίσω από τις στάχτες – «ΦΛΟΓΕΣ»
πηγή: https://dasarxeio.com/ και https://www.youtube.com/watch?v=YyE-Xqj2fVU&t=6s

Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που γεννήθηκε από ανάγκη. Όχι για να πει απλώς μια ιστορία, αλλά για να καταγράψει αλήθειες που δεν έχουν ακουστεί. Για να φωτίσει πλευρές ενός εθνικού προβλήματος που κάθε καλοκαίρι επιστρέφει, αφήνοντας πίσω του στάχτες και αναπάντητα «γιατί».

Ως φοιτητής δημοσιογραφίας, στο πρώτο έτος των σπουδών μου, πήρα την απόφαση να ξεκινήσω ένα ερευνητικό ταξίδι με ερωτήματα που, δυστυχώς, παραμένουν επίκαιρα: Γιατί καίγεται τόσο συχνά η Ελλάδα; Ποιος ευθύνεται; Τι πραγματικά συμβαίνει πίσω από τις ανακοινώσεις και τα δελτία Τύπου;

Στην αρχή, η αναζήτηση ξεκίνησε για μένα προσωπικά. Για να καταλάβω. Σύντομα όμως ένιωσα την ανάγκη να το μοιραστώ. Να το δει και να το ακούσει και ο υπόλοιπος κόσμος. Να μην ξεχαστεί. Να μην γίνει ακόμη μια είδηση που απλώς περνά. Πίσω από τις στάχτες υπάρχουν άνθρωποι, αναμνήσεις, οικοσυστήματα που χάθηκαν, αλλά και φλόγες ελπίδας, από εκείνους που δεν τα παρατούν.

Καθοριστική υπήρξε η συμβολή του κ. Ελευθέριου Φραγκιουδάκη, πρώην Γενικού Διευθυντή Δασών και Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος. Ένας άνθρωπος που υπηρέτησε τη θέση του όχι ως ρόλο, αλλά ως χρέος. Μας μίλησε με ειλικρίνεια, κατήγγειλε περιστατικά, εξήγησε τις πραγματικές αιτίες των αστοχιών στον συντονισμό και στη διαχείριση των πυρκαγιών και, κυρίως κατέδειξε την προδοσία της φύσης.  Ένας άνθρωπος που αγωνίστηκε και συνεχίζει να μάχεται, τόσο με τις φλόγες όσο και με την αδικία.

Μέσα από τη δική του εμπειρία και τη μαρτυρία του, αποκαλύπτονται πτυχές του προβλήματος που σπάνια συζητούνται δημόσια. Τεκμηριωμένες απόψεις, με νηφαλιότητα αλλά και πόνο. Ένας άνθρωπος που έβαλε την αλήθεια και το καθήκον πάνω από τον τίτλο και την εξουσία. Βλέποντας κάθε δέντρο που είχε κάποτε προστατέψει να παραδίδεται στις φλόγες, να γίνεται στάχτη σαν ένα απλό σπίρτο, δεν είναι μόνο θλίψη, είναι αδικία.

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, επισκέφτηκα περιοχές που έχουν καεί. Βρέθηκα μπροστά σε τοπία που μοιάζουν εξωπραγματικά, μια θλιβερή απεραντοσύνη από στάχτη και σιωπή. Θυμήθηκα τα λόγια του: «Δεν γίνεται να έφτασε μέχρι εδώ η φωτιά». Όποιος αντικρίσει από κοντά την πλήρη καταστροφή, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί: Πώς; Και γιατί;

Όπως λέει συχνά και ένας αγαπημένος καθηγητής μου, ο Σωτήρης Σκουλούδης, «Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης». Και όσο η αδικία επιμένει, τόσο η αλήθεια οφείλει να λέγεται. Τέτοιοι άνθρωποι, όπως ο κ. Φραγκιουδάκης, δεν πρέπει να μένουν μόνοι. Χρειάζονται δημοσιογράφους που να τους ακούσουν, πολίτες που να προβληματιστούν και θεσμούς που να δράσουν.

Το ντοκιμαντέρ αυτό είναι μια προσπάθεια καταγραφής, αφύπνισης και ευθύνης. Γιατί, όπως είπε και ο ίδιος, με μια φράση που κλείνει και τη δουλειά μου:

«Λαοί που αφήνουν τα δάση τους να καταστραφούν, αργά ή γρήγορα θα τα ακολουθήσουν».

* O Δημήτρης Καπετανάκης είναι φοιτητής Δημοσιογραφίας, ελεύθερος δημοσιογράφος και δημιουργός του ντοκιμαντέρ «Φλόγες».

----------

The Present (Το Δώρο)

by Farah Nabulsi, 2020, Palestine, Drama

Διάρκεια: 24 min

Στην επέτειο του γάμου του, ο Yusef και η μικρή του κόρη ξεκινούν από τη Δυτική Όχθη για να αγοράσουν ένα δώρο. Ανάμεσα σε στρατιώτες, διαχωρισμένους δρόμους και σημεία ελέγχου, πόσο εύκολο θα ήταν να πάει κανείς για ψώνια; 

Η προβολή γίνεται σε συνεργασία με την

Writer-Director Farah Nabulsi’s “The Present” has been nominated for Best Live-Action Short Film at the 93rd Academy Awards and also the British Academy Film Awards (BAFTAs) for Best Short Film.

“The Present” is a thin slice of life, one day with the Palestinian Yusef (Saleh Bakri) as he attempts to buy an anniversary gift for his wife Noor (Mariam Basha).  The day begins with Yusef slow to rise.  His work is hard.  His back and joints ache.  But he is determined to secure the much needed gift for Noor . . . a new refrigerator.

Sun streams through their house as Yusef teases his wife about the gift.   Their young daughter Yasmine (Mariam Kanji) brings her own sunlight and joy to the simple home.  Yasmine will accompany him as the gift comes from her, as well.

The distance to be traveled from their house to the store is not great in length.  The obstacles and indignities to be encountered, both expected and unexpected, are formidable.   Cattle herding fences jam throngs of Palestinians through long crowded waits at checkpoints along their route.  Overbearingly armed Israeli troops torture their human subjects with various indignities along the way.  They play god over those they think of and treat as subhuman.

Yasmine is both a burden and a joy to Yusef.  She is patient . . . to a point.  But the demands of childhood test Yusef’s limited resources and his physical limitations, making the journey dangerous as well as difficult.  The frightened Yasmine will be witness to her father’s repeated degradation as a human being, as his life is in the balance.

Nabulsi’s storytelling is economical, 25 minutes in all, not florid.  This is not polemics.  The situation is a time-told tale.  But the viewer experiences it through the eyes of the subject this time with the knowledge of history and current events.  How can a people so recently subject to racist violence so quickly turn from victim to oppressor?  The bits of humanity deprived are weapons of sadism. Knowing the backgrounds and forces involved only ratchets up the pain and inhumanity.

“The Present” never overstates its case.  It doesn’t have to.  The situation speaks for itself.  And hidden in the double entendre that is the word “present” is a gift of time.  Nabulsi has presented the thoughtful viewer with this road not yet taken as the metaphor for optimism.

πηγή: https://www.peoplesworld.org

 ----------

Polemonta (Πολεμόντα)

 

πηγή: https://archive.ert.gr/id_d000260/ 

σενάριο: Δημήτρης Mαυρίκιος
φωτογραφία: Λευτέρης Παυλόπουλος
μοντάζ: Γιάννα Σπυροπούλου
μουσική: Eλένη Kαραΐνδρου, Francesca Korlano
τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη, Canzionere Grecanico Salentino
1975
Διάρκεια: 78 λεπτά

An ethnologic documentary on the Greek-speaking minorities who live in the areas of South Italy, Grecia Salentina (Salentinian Greece) and Grecia Calabra (Calabrian Greece).

Οδοιπορικό στα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας, στην Κάτω Ιταλία, στα τοπία μιας ελληνικής γλώσσας που ακόμα αντιστέκεται. Οι ελάχιστοι σημερινοί επιζώντες της Απουλίας, θα πάρουν μαζί τους στη λήθη τη μητρική γλώσσα που επί χιλιετίες μιλιόταν στην Κάτω Ιταλία, την αλλοτινή Μεγάλη Ελλάδα.

Το 1975, ένα χρόνο μετά τη δικτατορία, ο Δημήτρης Μαυρίκιος, πολύ νέος τότε, ανακαλύπτει τον κόσμο μέσα από τον φακό και μας χαρίζει «πολεμόντα», μια ταινία σταθμό.

Η Ελένη Καραΐνδρου στο POLEMONTA γράφει για πρώτη φορά μουσική για τον κινηματογράφο και όλοι ακούμε για πρώτη φορά τη διάλεκτο και τα τραγούδια των λεγόμενων γκρεκάνων. Το μετέπειτα πασίγνωστο τραγούδι POLEMONTA («Άντρα μου πάει») καταγράφηκε κυριολεκτικά εν τη γενέσει του από τον Μαυρίκιο και στην έναρξη της ταινίας ακούμε το θαυμάσιο «Κλάμα του εμιγκράντου».

Ο νεαρός τότε σκηνοθέτης, άπατρις ευπατρίδης και διαρκής μέτοικος, κάνει το χρέος του απέναντι στη γλώσσα των αποίκων, τη γλώσσα που έμεινε εκεί «ακόμη κι όταν αποχώρησε το τελευταίο πλοίο της ιστορίας», δίνοντάς μας ένα συγκλονιστικό κινηματογραφικό ντοκουμέντο μεγάλου μήκους και μεγάλης πνοής, το POLEMONTA.

Η ταινία έχει τιμηθεί με το 1ο Βραβείο Κριτικών και το 1ο Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1975.

σενάριο: Δημήτρης Mαυρίκιος
φωτογραφία: Λευτέρης Παυλόπουλος
μοντάζ: Γιάννα Σπυροπούλου
μουσική: Eλένη Kαραΐνδρου, Francesca Korlano
τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη, Canzionere Grecanico Salentino

[https://www.agonfestival.com/2012/04/18/polemonta] 

Στο YouTube σε δύο μέρη στην συνέχεια!    

Μουσική από την ταινία:

“Άντρα μου, πάει”: Το θρυλικό «κλάμα» των γυναικών της Κάτω Ιταλίας για τον ξενιτεμό των συζύγων τους

Τις «μαύρες μέρες» που η Ιταλία βρισκόταν υπό την κυριαρχία του Μουσολίνι, οι ελληνόφωνοι της Κάτω Ιταλίας εξαναγκάστηκαν να μιλούν αποκλειστικά την ιταλική γλώσσα, διότι σε αντίθετη περίπτωση καραδοκούσε… αποκεφαλισμός.

Τόσο στην Απουλία, όσο και στην Καλαβρία μιλούσαν τα Γραικάνικα ή Γκρίκο, μία διάλεκτο που σιγά σιγά εξαλείφθηκε στην καθημερινή συζήτηση. Παρέμεινε, όμως, στα τραγούδια της περιοχής.

Οι Ελληνόφωνοι κάτοικοι αυτών των χωριών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έδιναν ένα τεράστιο αγώνα επιβίωσης και δεν ήταν λίγοι εκείνο που έπαιρναν τον δρόμο της προσφυγιάς για τη Γερμανία, την Ελβετία, το Βέλγιο, προκειμένου να εργαστούν στα ορυχεία. Στις «μινιέρες», όπως συνήθιζαν να αποκαλούνται. Και δεν ήξεραν κάν αν θα γύριζαν πίσω στις αγκαλιές των δικών τους.

Οικογένειες, φίλοι, ολόκληρη η ζωή τους έμενε πίσω εκεί στην Κάτω Ιταλία και οι άνδρες που έφευγαν για να ζήσουν τα παιδιά τους, αν είχαν πάει όλα καλά επέστρεφαν. Άλλοι, πάλι, όχι. Εκεί στην ξενιτιά άφηναν την τελευταία τους πνοή.

Αυτό το σπαρακτικό φευγιό συνόδευε ένα χαρακτηριστικό τραγούδι, που μιλάει για τη μετανάστευση και το κλάμα της γυναίκας, που αποχωρίζεται το ταίρι της. Και το όνομα αυτού «Άντρα μου πάει».

Οι στίχοι είναι γραμμένοι από τον Franco Corliano στο χωριό Calimera του Σαλέντο και περιγράφει τις δύσκολες στιγμές της οικογένειας, που μένει πίσω, αλλά και τον ιδρώτα του «εμιγκρέ» στα μεταλλεία και τα κάρβουνα «για να χοντραίνουν τα αφεντικά με τη δουλειά του…»

Το 1977, στον δίσκο της Μαρίας Φαραντούρη «Τραγούδια διαμαρτυρίας από όλον τον κόσμο», το τραγούδι έκανε αίσθηση με τους γκρικάνικους ή «κατωιταλιώτικους» στίχους, μιας γλώσσας με έντονες δωρικές, ομηρικές και βυζαντινές επιρροές, διανθισμένη με ιταλικά.

Ο δωρικός χαρακτήρας των ελληνικών αποικιών τής Καλαβρίας και της Απουλίας, καθώς και η περιφερειακή θέση τής διαλέκτου σε σχέση με τον υπόλοιπο ελληνόφωνο χώρο, έχουν συμβάλει στη διατήρηση αξιοσημείωτων αρχαϊσμών και δωρισμών, ενώ η συνάντηση με την Ιταλική και με τις τοπικές διαλέκτους της έχει ασκήσει βαθιά επίδραση στο λεξιλόγιο των (λίγων πλέον) φυσικών ομιλητών της.

Η Φαραντούρη το τραγούδησε για τις ανάγκες της ταινίας του Δημήτρη Μαυρίκιου «Polemonta» και στη συνέχεια το συμπεριέλαβε στον δίσκο. Αργότερα, το ερμήνευσαν η Χάρις Αλεξίου, η Μαρινέλλα και πολλοί άλλοι σημαντικοί καλλιτέχνες.

Ακόμη, ο Γιάννης Μηλιώκας δανείστηκε τη μουσική και διασκεύασε τους στίχους με σατιρική διάθεση στο γνωστό σε όλους μας «Ο χαραμοφάης».

πηγή: https://www.infowoman.gr/

Οι στίχοι του τραγουδιού

Τέλω να μπισκεφτώ να μη πενσέφσω

να κλάφσω τσαι να γελάσω τέλω

αρτεβράι. Μα μάλι’ αράτζια έβο

ε’ να κανταλίσω στο φέγγο ε’ να

φωνάσω ο άντρα μου πάει.

άντρα μου πάει Άντρα μου πάει.

Τσ’ ε οι αντρώποι στε

μας πάνε τσε ταράσσουνε ντ’ άρτει

καλοί ους τωρούμε του σ’ ένα

χρόνου.’Ετο ε ζωή μα ε του, ε ζωή

Κριστέ μου; Μα πα τσαι στη

Γκερμάνια κλαίοντα μα πόνο.

Κλαίοντα μα πόνο Κλαίοντα μα πόνο.

Τάτα γιατί εν να πάει, πέ μα γιατί;

Γιατί έτο έν’ ναι ζωή μαρά παιδία

ο τεκούντη πολεμά τσ’ ιδρώνει να

λιπαριάσει ου σινιούρου μου τη φατία.

Μου τη φατία Μου τη φατία.

Στέκω τη μπάντα τσαι στέκω εντώ

σόνο.Στέω πουμμα σαν τσαι στε,

πένσεω στο τρένο. Πένσεω στο

σκοτεινό και στη μινιέρα που

πολεμώντα ετσεί πεθαίνει ο γένο.

Πεθαίνει ο γένο Πεθαίνει ο γένο.

Ακούστε το κομμάτι από το συγκρότημα Encardia που συνθέτει και ερμηνεύει τραγούδια μόνο στα Γραικάνικα, καθώς και από την Μαρία Φαραντούρη:

• Το πρόγραμμα της 2ης Ημέρας: Παρασκευή 29 Αυγούστου (6ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Κύμης)

 ---------- 

*Ο Δημήτρης Δ. Σουφλέρης είναι δικηγόρος στο ΣτΕ, Επιμ/θείς στο ΕΚΠΑ στη Βιώσιμη Ανάπτυξη & το Περιβάλλον, κάτοχος Professional Certificate από το Imperial College του Λονδίνου, στον τομέα Clean Power, εκπρ/πος της Εταιρείας Περιβάλλοντος Κύμης.

** Ο Παύλος Ρούσσης είναι επικοινωνιολόγος. Απόφοιτος του τμήματος Διεθνών Σπουδών του  

Παντείου  Πανεπιστημίου και κάτοχος μεταπτυχιακού από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.