Συνέντευξη του Δημ. Σουφλέρη για την αιολική ενέργεια, στην εφημερίδα "Η εποχή"

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΟΥΦΛΕΡΗ, ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΥΜΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΗΓΟΡΟ

βλ. και το Συνέντευξη στην εφημερίδα "Η εποχη" της Αλεξάνδρας Θαλασσινού για την αιολική ενέργεια

Πόσο πράσινη είναι η αιολική ενέργεια;

June 28, 2020 από την εφημερίδα "Η εποχή" της 28/6/20, στο  http://epohi.gr/poso-prasinh-einai-h-aiolikh-energeia/

Να μην αφήσουμε να γίνει η Κύμη τόπος προσβολής και ασχήμιας

Μπορείτε να μας περιγράψετε ποια είναι η κατάσταση σήμερα με τις ανεμογεννήτριες και τα αιολικά πάρκα στην περιοχή της Κύμης –Αλιβερίου, όπως και στην υπόλοιπη Εύβοια;
Στην Εύβοια έχουν εγκατασταθεί τα περισσότερα αιολικά πάρκα και ανεμογεννήτριες απ’ οποιοδήποτε άλλο τόπο της Ελλάδας. Αυτό ξεκίνησε νωρίς, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας με το Νόμο 2773/1999. Αρχικός τόπος και περιοχή εγκατάστασης τους ήταν η Νότια Καρυστία και οι περιοχές βορείως της Όχης. Στην πάροδο του χρόνου, δηλαδή, μέσα στην 20ετία 2000-2020 απλώθηκαν από Νότο προς Βορρά και πλέον έχουν φθάσει μέχρι και την Αμάρυνθο, βορείως του οδικού άξονα Αλιβερίου – Κύμης. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό εγκατεστημένων αιολικών πάρκων και ανεμογεννητριών, αλλά σε κάθε περίπτωση οι ήδη εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες ξεπερνούν τις 700. Το τελευταίο έτος, και ιδίως κατά την περίοδο του lockdown, ο ρυθμός έγκρισης νέων ανεμογεννήτριες φθάνει και ξεπερνάει τη μία τυπική ανεμογεννήτρια ανά εβδομάδα. Ενδεικτικά και μόνο για την περίοδο Μαρτίου-Μαΐου 2020 εγκρίθηκαν 3 ανεμογεννήτριες στην Οκτωνιά, 4 ανεμογεννήτριες στις Πετριές-Αγ. Απόστολοι, 6 ανεμογεννήτριες στους Στουπαίους. Τα στοιχεία όμως είναι ελλιπή, καθώς δεν κατορθώσαμε να εντοπίσουμε όλες τις εγκατασταθείσες σε αυτή την χρονική περίοδο ανεμογεννήτριες .

 Έγινε διαβούλευση με τους φορείς πριν προχωρήσουν στην απόφαση της εγκατάστασης;
Τόσο για την περιοχή της Οκτωνιάς, όσο και για την περιοχή των Πετριών, οι τοπικές κοινωνίες δεν γνώριζαν το παραμικρό. Ο δήμος ποτέ δεν έκανε κάποια ενημέρωση σχετική, πολύ περισσότερο διαβούλευση με πολίτες, περιβαλλοντικές οργανώσεις κλπ. Σε έγγραφο που έχουν απευθύνει σύλλογοι από την περιοχή των Πετριών ζητώντας ενημέρωση, δεν έχουν απαντήσει ακόμη, ενώ προ πολλού έχει παρέλθει κάθε εύλογο χρονικό διάστημα και υποχρέωση τους για απάντηση. Σαφώς ο τρόπος αυτός αυτοδιοικητικής συμπεριφοράς έρχεται σε αντίθεση με το α. 10 του Συντάγματος και την Σύμβαση του Άαρχους για το δικαίωμα περιβαλλοντικής πληροφόρησης. Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο που αφορά τις ΑΠΕ είναι καθαρά επιχειρηματιοκεντρικό. Αδιαφορεί επί της ουσίας για τη γνώμη, αλλά ακόμη και την ουσιαστική ενημέρωση των κατοίκων των περιοχών των υπό εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Μόνο στους δήμους προβλέπεται η αποστολή κάποιας ενημέρωσης και αυτοί με τη σειρά τους έχουν τη δεοντολογική, αλλά και σαφώς δημοκρατική υποχρέωση ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους δημότες. Οι δήμοι υποστηρίζουν ότι η ΡΑΕ δεν τους ενημερώνει. Μοιάζει απίθανο, αλλά δεν γνωρίζω εάν αληθεύει. Πλην, όμως, οι δήμοι γνωρίζουν πολύ καλά το τι συμβαίνει. Ενδεικτικά για την περίπτωση Κύμης – Αλιβερίου, μέσα στην τελευταία 3ετία ο δήμος (και πολλές φορές με υπογραφή δημάρχου) έχει εκδώσει δεκάδες εγγράφων που αφορούν αιολικά πάρκα στην περιοχή του: έγγραφα πολεοδομικά (θεμελιώσεις ανεμογεννητριών και συνοδευτικών κτιρίων), παρεμβάσεις στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο, διανοίξεις οδών, αποδοχές δωρεών από εταιρείες αιολικής ενέργειας κλπ. Ούτε όμως μία φορά δεν μίλησαν στους δημότες για τα αιολικά πάρκα που ήδη κατασκευάζονται ή αυτά που σχεδιάζονται ή αδειοδοτούνται κλπ.

Περιοχή οικοσυστημικής και πολιτιστικής σημασίας

Υπάρχουν ιδιαιτερότητες στην περιοχή που καθιστούν απαγορευτική την εγκατάσταση τους;
Οι ιδιαιτερότητες της περιοχής της Κύμης και των χωριών της είναι τόσες και τέτοιες που κανονικά το μόνο που θα ήθελε να κάνει μία ευνομούμενη πολιτεία, εμφορούμενη και από τη συνταγματική αρχή της αειφορίας, θα ήταν να κηρύξει την ευρύτερη περιοχή σε καθεστώς ουσιαστικής και αληθινής οικοσυστημικής και πολιτιστικής προστασίας. Στα βουνά της Κύμης, τα Κοτύλαια και τις Αξάνεμες, που κατά βάση αποτελούν μία ενότητα με τον κεντρικό ορεινό όγκο του νησιού της Εύβοιας και την οροσειρά της Δίρφυς-Ξηροβουνίου, υπάρχει εκτεταμένη δασοκάλυψη και μάλιστα βρίσκεται το μοναδικό ελατόδασος του Αιγαίου. Η δασοκάλυψη αγγίζει το 80% σε υψόμετρα άνω των 600 μέτρων. Υπάρχουν οροπέδια, δέντρα πολλών αιώνων και ένα από τα αξιολογότερα καρστικά πεδία (σπήλαια, καταβόθρες, δολίνες κ.α) σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, που συστηματικά γίνεται εξερεύνηση του από Έλληνες και ξένους σπηλαιολόγους εδώ και 35 χρόνια. Ταυτοχρόνως, στα ποτάμια της περιοχής υπάρχουν μοναδικά ενδημικά είδη και ένας μικρός απομονωμένος πληθυσμός βίδρας. Οι περιοχές έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, αλλά λόγω της τεράστιας σημασίας τους για την oρνιθοπανίδα έχουν επίσης χαρακτηρισθεί ως Σημαντική για τα Πουλιά Περιοχή. Οι πλαγιές των βουνών είναι τόποι κηρυγμένοι (μαζί με πολλά χωριά που βρίσκονται εκεί) ως τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Η αρχιτεκτονική των χωριών της περιοχής της Κύμης και η ίδια η Κύμη (κηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός), με στοιχεία ηπειρώτικης λαϊκής οικοδομικής, τα πέτρινα γεφύρια, τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία, τα κάστρα και οι πύργοι, αλλά ακόμη και οι προχριστιανικές αρχαιότητες (Βιγλατούρι, Δραγωνάρα) κλπ, συνθέτουν ένα μοναδικό παλίμψηστο στο κέντρο του Αιγαίου, με χαρακτηριστικά μοναδικά και σε αρκετά σοβαρό βαθμό καλοδιατηρημένα.

Ποιες θα είναι συνέπειες στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες, εφόσον προχωρήσει το σχέδιο της εγκατάστασης τους;
Όλα τα ιδιαίτερα φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής αρχικά θα αλλοιωθούν και σε σύντομο χρονικό διάστημα θα εξαφανισθούν. Ο λόγος είναι απλός. Τα αιολικά πάρκα είναι βαριά βιομηχανική δραστηριότητα. Ακόμη και εάν αφελώς πιστέψουμε ότι παράγουν «πράσινη» ενέργεια, την παράγουν μέσα από τεράστια τεχνικά έργα και παρεμβάσεις στον τόπο της εγκατάστασης και τις περιοχές πρόσβασης και εγγύτητας με αυτούς. Ενδεικτικά: μία σύγχρονη τυπική α/γ 3,3 ΜW απαιτεί ένα πλάτωμα στήριξης περίπου 800 τμ, μία τσιμεντένια βάση 400 τόνων, ισοπέδωση της γύρω περιοχής σε έκταση 5-6 στρέμματα. Και φυσικά οδικό δίκτυο προς και εντός του πάρκου, παρεμβάσεις στο υφιστάμενο δημόσιο οδικό δίκτυο, κατασκευή πυλώνων χαμηλής και υψηλής τάσης (αναλόγως του έργου ή άλλως εκτεταμένα υπόγεια δίκτυα) κ.λπ. Στους κατοίκους των κοντινών χωριών δημιουργείται πρόβλημα ακουστικής ρύπανσης, φωτορύπανσης και φυσικά αισθητική υποβάθμιση του τοπίου τους. Στα οικοσυστήματα οι σοβαρότερες παρενέργειες είναι: η καταστροφή των δασών, αφού για παράδειγμα για ένα μικρό αιολικό πάρκο με 6 μόνο ανεμογεννήτριες η απαιτούμενη για την εγκατάστασή τους έκταση απαιτεί την καταστροφή περίπου 250 στρεμμάτων δάσους ή θαμνότοπου. Ταυτοχρόνως, δημιουργείται επιβάρυνση στο μικροκλίμα μιας περιοχής (μείωση των φαινόμενων δρόσου, πάχνης κλπ), κίνδυνοι για την ορνιθοπανίδα, μείωση του πληθυσμού των μελισσών (στα βουνά της Κύμης δραστηριοποιούνται δεκάδες μελισσοκόμοι), απειλές για τα ενδημικά είδη φυτών λόγω της αλλοίωσης των οικοτόπων από τις διανοίξεις δρόμων και την πρόσβαση βαρέων οχημάτων κ.α.
Για τα μέρη μας πρόσθετος κίνδυνος θα είναι η αλλοίωση, έως και καταστροφή, μέρους του υπόγειου πλούτου (σπήλαια, βάραθρα, κολέθρες κλπ) που συνιστά εκτεταμένο δίκτυο. Οι εκσκαφές, εκβραχισμοί, εκτεταμένες τσιμεντώσεις κλπ, καθώς και η διέλευση των απαιτούμενων βαρέων οχημάτων θα θέσουν όλο αυτό τον προαιώνιο κόσμο πάνω και κάτω από τη γη μας σε διακινδύνευση και εν τέλει καταστροφή. Περιττό να ειπωθεί ότι η αλλοίωση των ορεινών βιοτόπων της Κύμης θα έχει ως παράπλευρη απώλεια και την αύξηση του υδροδοτικού προβλήματος της περιοχής.

Ζητούμενο κι η φθηνή ενέργεια για όλους

Η αντίθεση σας είναι γενική στο θέμα των εναλλακτικών πηγών ενέργειας ή με τις συγκεκριμένες επενδύσεις;
Θεωρώ την προώθηση των ΑΠΕ σε πανευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο το μεγαλύτερο πολιτικοοικονομικό σκάνδαλο των τελευταίων ετών και του καιρού μας. Και δυστυχώς θα συνεχίσει. Οι λόγοι εν τάχει είναι οι εξής: Η λεγόμενη κλιματική αλλαγή, ακόμη και εάν υφίσταται έτσι όπως την παρουσιάζει η IPCC, δεν λύνεται με το μονόδρομο των ΑΠΕ, όπου μέχρι τώρα ο ισχυρότερος παίκτης είναι η αιολική ενέργεια. Οι ΑΠΕ βρίσκονται σε μία ενδιαφέρουσα από πλευράς εξέλιξής τους περίοδο και μπορούν να δώσουν λύσεις σε συνθήκες χαμηλών απαιτήσεων δικτύου, μικροδικτύων ή σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν μπορούν να αποτελούν τον κορμό για την ηλεκτροδότηση μιας χώρας όπως η Ελλάδα ή δεν συμφέρει να οδηγήσουν στην τόσο πρώιμη και άκαιρη απολιγνιτοποίηση, που παράλογα, αντεθνικά και αντιλαϊκά διατυμπανίζει η παρούσα κυβέρνηση. Στο μέλλον -εάν λυθεί το πρόβλημα αποθήκευσης ικανοποιητικά, οικονομικά και φιλοπεριβαλλοντικά- θα έχουν ίσως μεγαλύτερη αξία.
Μέχρι τότε, όμως, θα είναι κυρίως εργαλείο της χρηματιστηριακής οικονομίας, των αγορών και θα κάνουν την ενέργεια ακόμη πιο δυσπρόσιτο αγαθό για τον πολύ κόσμο. Επισημαίνω ότι ένα μειονέκτημα των αιολικών πάρκων είναι η μεγάλη χωρική έκταση που πρέπει να καταλαμβάνουν και αυτό επισημαίνεται από αξιόλογους φορείς, πχ το πανεπιστήμιο του Harvard κα. Και ένα κοινωνικό σχόλιο. Δια μέσου των λεγόμενων ανταποδοτικών τελών δημιουργούν νοσηρές εξαρτήσεις με πρόσωπα των αυτοδιοικήσεων και με το φτωχοποιημένο ντόπιο πληθυσμό, που στην ανάγκη, την ανεργία και την υποβαθμισμένη ζωή της ελληνικής επαρχίας αντί να ζητά ένα πράγματι βιώσιμο μέλλον, μένει ευχαριστημένος με τις διανοίξεις 2-3 αγροτικών δρόμων ή ένα ποσό στο λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος.

Έχετε προτείνει εναλλακτικές λύσεις;
Όχι μόνο εγώ ή οι περιβαλλοντικές οργανώσεις της Κύμης, αλλά και από τα αρμοδιότερα χείλη, λόγου χάρη στη Διάσκεψη του Ρίο για το περιβάλλον το 1992, ή στην Agenda 21, οι προτάσεις για ένα καλύτερο μέλλον και την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων του πλανήτη μας βρίσκονται στην αντιμετώπιση της αποδάσωσης, την προστασία της βιοποικιλότητας, των υγροτόπων, την εξοικονόμηση ενέργειας μέσα από πιο συνειδητούς τρόπους ζωής (προφανέστατα όχι εταιρειοκεντρικούς), την άνοδο του βιοτικού επιπέδου και την αντιμετώπιση της παγκόσμιας φτώχειας. Για εμάς τα δάση στα βουνά μας είναι η μεγαλύτερη παρακαταθήκη και προσφορά μας στην παγκόσμια κοινότητα. Μαζί με τα υπόλοιπα οικολογικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά του τόπου μας, την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, του ήπιου τουρισμού ακόμη και μίας λελογισμένης οικιστικής ανάπτυξης εντός των οικισμών, μπορούν να δώσουν στην περιοχή της Κύμης ένα μέλλον πράγματι βιώσιμο και ανθρώπινο. Ως παράδειγμα αναφέρω ότι όταν καθαρίσαμε και αναδείξαμε ένα παλιό νερόμυλο και δύο πέτρινα γεφύρια το 2003, σε ένα πανέμορφο σημείο της περιοχής μας, αυτό έγινε τόπος επίσκεψης και απόλαυσης για τους ντόπιους που τον είχαν ξεχάσει, αλλά και για τους επισκέπτες της περιοχής. Το μέλλον του τόπου μας δεν μπορεί να είναι συμβατό με βαριές ΑΠΕ, αλλά και οποιαδήποτε άλλη μεγάλη και βαριά βιομηχανική δραστηριότητα (πχ ΛΑΡΚΟ, μεταλλεία ή μεγάλες τουριστικές μονάδες). Δεν μπορεί να αφήσουμε την Κύμη, που είναι στο κέντρο του Αιγαίου, να γίνει ένας τόπος προσβολής και ασχήμιας για το αρχιπέλαγος και τη χώρα μας.