Οι μπαταρίες στην παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομική συγκυρία

Ο παγκόσμιος πόλεμος της μπαταρίας

του Tobias Gehrke, Capital.gr 13/11/2024

---

Ο σουηδικός κατασκευαστής μπαταριών Northvolt, κάποτε ο πρωταγωνιστής της πράσινης βιομηχανίας της Ευρώπης και της ανεξαρτησίας των μπαταριών, έχει αποφύγει τη χρεοκοπία που προκλήθηκε από μια κρίση ρευστότητας.

Τώρα, η παρ' ολίγον εμπειρία της Northvolt εγείρει σοβαρές ανησυχίες για το μέλλον των μπαταριών που κατασκευάζονται στην Ευρώπη. Για να διατηρήσει επιτυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση έναν τομέα κρίσιμο για το βιομηχανικό μέλλον της ηπείρου, την ενεργειακή μετάβαση και τις κρίσιμες υποδομές, πρέπει επειγόντως να αναπτύξει και να εφαρμόσει ένα αποφασιστικό δόγμα οικονομικής ασφάλειας που να διασφαλίζει τη θέση της Ευρώπης ως μεταξύ των ηγετών στον παγκόσμιο αγώνα μπαταριών. 

 

Το πρωτότυπο άρθρο, στο https://ecfr.eu/article/recharge-or-regret-why-the-eu-must-act-decisively-to-secure-europes-struggling-battery-industry/

Στις ακτές της Ευρώπης

Η επιθετική κάθετη ολοκλήρωση της Northvolt μπορεί να έχει εκτρέψει την εστίαση από τη βασική της δραστηριότητα κυψελών μπαταρίας, αλλά οι προσπάθειες της αντικατοπτρίζουν βαθύτερα δομικά ζητήματα στη βιομηχανία μπαταριών της Ευρώπης. Παρά την ανακοίνωση επένδυσης 180 δισεκατομμυρίων ευρώ στο οικοσύστημα μπαταριών της ηπείρου, πάνω από τα μισά από τα προγραμματισμένα γιγαεργοστάσια αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις ή ακόμα και ακυρώσεις. Εκτός από τη Northvolt, ο μόνος άλλος σημαντικός κατασκευαστής μπαταριών με έδρα την ΕΕ, η Automotive Cells Company, έχει σταματήσει τα έργα, ενώ η Freyr Battery της Νορβηγίας έχει μεταφέρει τις επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες για να επωφεληθεί από φορολογικά κίνητρα.

Οι προοπτικές για την ευρωπαϊκή παραγωγή εξαρτημάτων μπαταριών υψηλής αξίας, όπως κάθοδοι, άνοδοι, ηλεκτρολύτες και διαχωριστές είναι ακόμη πιο ζοφερές. Αν και η ζήτηση αυξάνεται, η ανάγκη για εξαρτήματα εκθέτει τη βιομηχανία μπαταριών της ΕΕ σε σοβαρές εξαρτήσεις από την Κίνα, η οποία ελέγχει το 80% της παγκόσμιας αγοράς εξαρτημάτων. Μόνο η Umicore στην Πολωνία και η BASF στη Γερμανία και τη Φινλανδία έχουν ξεκινήσει την παραγωγή καθόδων, ενώ η παραγωγή ανόδου δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη. Οι επενδύσεις διαχωριστών και ηλεκτρολυτών, εν τω μεταξύ, προέρχονται αποκλειστικά από την Κίνα και τη Νότια Κορέα.

Το πρόβλημα της Κίνας

Συνολικά, αρκετοί παράγοντες συμβάλλουν στις ζοφερές προοπτικές για την ευρωπαϊκή βιομηχανία μπαταριών.

Πρώτον, η φθίνουσα ζήτηση στην ΕΕ για ηλεκτρικά οχήματα (EV) βλάπτει τους εγχώριους παραγωγούς μπαταριών. Δεύτερον, οι εταιρείες μπαταριών της Κίνας υπερέχουν στην καινοτομία και επωφελούνται από την κατασκευαστική αριστεία, ξεπερνώντας τους ευρωπαίους ανταγωνιστές. Τρίτον, οι τιμές των πρώτων υλών όπως το λίθιο, το κοβάλτιο, το μαγγάνιο, το νικέλιο και ο γραφίτης μειώνονται ραγδαία λόγω της παγκόσμιας υπερπροσφοράς.

Η συνεχής αστάθεια των τιμών και η τοπική αντίσταση στο άνοιγμα ορυχείων λιθίου εμποδίζει την επιχειρηματική υπόθεση για ευρωπαϊκά έργα. Η κυριαρχία της Κίνας στις πρώτες ύλες προσφέρει επίσης στους κατασκευαστές μπαταριών της φθηνή και προνομιακή πρόσβαση στους απαραίτητους πόρους: οι ευρωπαϊκές εταιρείες πρέπει να ανταγωνίζονται σε κάθε τμήμα της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ οι κινεζικές κρατικές εταιρείες μπορούν να παράγουν πρώτες ύλες με ζημία και έτσι να ενισχύσουν τις μπαταρίες και τα ηλεκτρικά οχήματα. κατασκευαστές πιο κατάντη. Ως αποτέλεσμα, η Ευρώπη δεν ανταγωνίζεται μεμονωμένες εταιρείες – αλλά αντίθετα με ολόκληρες αλυσίδες εφοδιασμού.

Επιπλέον, η κινεζική πλεονάζουσα χωρητικότητα στην παραγωγή στοιχείων μπαταρίας σημαίνει ότι οι τιμές των μπαταριών στην Κίνα είναι τώρα 50 τοις εκατό φθηνότερες από ό,τι αλλού. Τα κινεζικά εργοστάσια μπορούν ήδη να παράγουν υπερτριπλάσια από την εγχώρια ζήτηση. Αυτή η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα αποτελεί υπαρξιακή απειλή για τη νεοσύστατη βιομηχανία μπαταριών της Ευρώπης. Εάν αυτή η δυναμική συνεχιστεί, η επιχειρηματική υπόθεση για τις μπαταρίες που κατασκευάζονται στην ΕΕ θα μειωθεί σημαντικά.

Αλλαγή ταχυτήτων

Οι μπαταρίες βρίσκονται στο επίκεντρο του γεωοικονομικού ανταγωνισμού για έλεγχο και πρόσβαση σε στρατηγικές βιομηχανίες. Το Πεκίνο, το οποίο είναι απασχολημένο με την ενίσχυση των ελέγχων στις εξαγωγές τεχνολογίας του για να ενισχύσει την κυριαρχία στην αλυσίδα αξίας, έχει ήδη οπλίσει τις μπαταρίες και τις πρώτες ύλες. Εν τω μεταξύ, η στρατηγική της Ουάσιγκτον στρέφεται στη δημιουργία αλυσίδων εφοδιασμού χωρίς Κίνα, με ηλεκτρικά οχήματα στο στόχαστρο της.

Ωστόσο, η τρέχουσα στρατηγική για τις μπαταρίες της Ευρώπης παραμένει σιωπηλή σε αυτή τη γεωοικονομική δυναμική. Ως εκ τούτου, η ΕΕ χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο δόγμα οικονομικής ασφάλειας που να προσδιορίζει ποια τμήματα της αλυσίδας εφοδιασμού αντιμετωπίζουν τον ξένο ανταγωνισμό και ποια θα μπορούσαν να είναι ανταγωνιστικά. ποια τμήματα του κλάδου μπορεί να χρειάζονται βραχυπρόθεσμη προστασία, επιδοτήσεις ή ανοιχτό εμπόριο· και ποια στοιχεία της εφοδιαστικής αλυσίδας χρειάζονται εστίαση προτεραιότητας λόγω του υψηλού κινδύνου οπλισμού.

Το πιο σημαντικό, κάθε λύση που ορίζεται σε ένα δόγμα οικονομικής ασφάλειας θα πρέπει να παρέχει αμοιβαία υποστήριξη για την άλλη και να εξηγεί πώς κάθε οντότητα –είτε τα κράτη μέλη της ΕΕ είτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή– είναι υπεύθυνη για κάθε βήμα.

Διαφοροποίηση

Σε τομείς της αλυσίδας εφοδιασμού όπου η Ευρώπη δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ως προς το κόστος ή στερείται σημαντικών βιομηχανικών παραγόντων, η ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί στην εύρεση διαφορετικών εταίρων για να μειώσει τον κίνδυνο εξάρτησης από μεμονωμένους προμηθευτές.

Για παράδειγμα, η παραγωγή με βάση το πυρίτιο είναι μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση στις ανόδους γραφίτη, όπου η Κίνα έχει μερίδιο αγοράς 97%. Ερευνητές και εταιρείες στις ΗΠΑ και τη Νότια Κορέα πρωτοστατούν στην ανάπτυξή τους. Εάν η ΕΕ μπορεί να υποστηρίξει τους συμμάχους της στην προώθηση της καινοτομίας, με τη σειρά τους αυτοί οι εταίροι θα υποστήριζαν την οικονομική ασφάλεια του μπλοκ μέσω της διαφοροποίησης.

Ένα εργαλείο με το οποίο η ΕΕ θα μπορούσε να προωθήσει τέτοιες συνεργασίες για μπαταρίες είναι μέσω των εταιρικών σχέσεων καθαρού εμπορίου και επενδύσεων, οι οποίες υπόσχονται να εντοπίσουν εταίρους με την κατασκευή, την καινοτομία ή τις υλικές δυνατότητες που στερείται η ΕΕ. Για να υλοποιηθούν αυτές οι εταιρικές σχέσεις, η ΕΕ θα πρέπει να παράσχει ισχυρές προσφορές, όπως συγχρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων μπαταριών ή οικονομική υποστήριξη για την αύξηση της παραγωγής. Με αυτόν τον τρόπο θα υποστηρίξει την κατασκευή εξαρτημάτων μπαταριών σε χώρες που έχουν χαμηλότερο κόστος εργασίας και ενέργειας, καθιστώντας τες ανταγωνιστικούς προμηθευτές στην ΕΕ.

Made in EU

Σε τομείς της εφοδιαστικής αλυσίδας που είναι βαθιά συνδεδεμένοι με την αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ, υπόσχονται σημαντικές θέσεις εργασίας και θα μπορούσαν να τεθούν σε όπλα, η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει μέτρα "made in-EU" για στοιχεία μπαταρίας, εξαρτήματα και ανακύκλωση.

Αυτή η προσέγγιση δεν θα απέκλειε ξένες εταιρείες από την παραγωγή στο μπλοκ – αντίθετα, περίπου το 90 τοις εκατό της παραγωγής κυψελών μπαταρίας στην Ευρώπη βρίσκεται στα χέρια κορεατικών εταιρειών. Αντίθετα, οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι επενδύσεις μπαταριών Greenfield της Ιαπωνίας και της Κορέας θα συνεχιστούν, ενώ ταυτόχρονα θα εμποδίσουν την ήπειρο να γίνει κόμβος συναρμολόγησης.

Ωστόσο, αυτή η στρατηγική πρέπει ακόμη να εξασφαλίσει τις κατάλληλες συνθήκες αγοράς στην ήπειρο. Απαιτεί πρώτα ο τελευταίος κανονισμός για τις μπαταρίες της ΕΕ, ο οποίος στοχεύει στην ενίσχυση των κανόνων βιωσιμότητας για τις μπαταρίες, να περιλαμβάνει ισχυρές γνωστοποιήσεις αποτυπώματος CO2 που ευνοούν την πράσινη παραγωγή και την παραγωγή κατασκευασμένη στην ΕΕ. Δεύτερον, η ΕΕ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο επέκτασης των κινεζικών αντισταθμιστικών δασμών για EV σε εξαρτήματα EV, όπως οι μπαταρίες, για να διασφαλίσει ότι οι κινέζοι κατασκευαστές EV στην Ευρώπη θα έχουν κίνητρα να χρησιμοποιούν μπαταρίες τοπικής κατασκευής. Τρίτον, η Επιτροπή θα πρέπει να εφαρμόσει τον κανονισμό για τις ξένες επιδοτήσεις που στοχεύει ξένες εταιρείες μπαταριών που επωφελούνται από τις επιδοτήσεις της ΕΕ.

Ταυτόχρονα, τα κατασκευασμένα στην ΕΕ μέρη της αλυσίδας εφοδιασμού απαιτούν στοχευμένη κρατική υποστήριξη για την κλιμάκωση της παραγωγής. Η Επιτροπή λειτουργεί τώρα ένα Ταμείο Μπαταριών ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην υποστήριξη εταιρειών με αλυσίδες εφοδιασμού με βάση την ΕΕ και χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Ωστόσο, απαιτείται ένα ουσιαστικό μέσο οικονομικής στήριξης με ένα ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων, προκειμένου η ΕΕ να κατευθύνει στρατηγικά τα μέρη της αλυσίδας εφοδιασμού που χρειάζονται την πλήρη υποστήριξή της.

Ασφάλεια

Καθώς οι μπαταρίες στηρίζουν τα δίκτυα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθίστανται κεντρικές σε κρίσιμες υποδομές και απαιτούν μια πιο εστιασμένη προσέγγιση ασφάλειας. Καθώς τα συστήματα αποθήκευσης μπαταριών είναι επίσης ευάλωτα σε κυβερνοεπιθέσεις, η ΕΕ θα ήταν φρόνιμο να διενεργήσει μια στοχευμένη ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με τις μπαταρίες για το ενεργειακό δίκτυο της Ευρώπης, ειδικά όπου ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας ή άλλα γεωπολιτικά γεγονότα θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο.

Οι μπαταρίες έχουν ήδη μπει στη μάχη. Για παράδειγμα, το Πεκίνο επέβαλε κυρώσεις στον μεγαλύτερο κατασκευαστή drone της Αμερικής, τη Skydio, η οποία απαγόρευσε τις πωλήσεις μπαταριών στην Κίνα – και αυτός είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής drone της Ουκρανίας. Ως εκ τούτου, η αμυντική βιομηχανία πρέπει επίσης να εξετάσει την έκθεσή της στον κίνδυνο και, όπου είναι εφικτό, οι υπεύθυνοι για τον αμυντικό σχεδιασμό θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην προμήθεια καινοτόμων και ανθεκτικών προμηθειών μπαταριών. Μια ισχυρή στάση στην άμυνα θα υποστήριζε επίσης την αλυσίδα εφοδιασμού μπαταριών της Ευρώπης.

Τέλος, εάν εταιρείες όπως η Northvolt αναγκαστούν να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν εργαλεία ελέγχου επενδύσεων για να αποτρέψουν την εμβάθυνση των εξαρτήσεων από στρατηγικούς αντιπάλους. Η πρόταση αναθεώρησης του ελέγχου ΑΞΕ της Επιτροπής επιβάλλει τον έλεγχο επενδύσεων σε τομείς "κρίσιμης τεχνολογίας", συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών τεχνολογιών. Η αυξημένη υποστήριξη αυτής της πρωτοβουλίας είναι απαραίτητη προκειμένου η ΕΕ να αναπτύξει ένα πιο ενοποιημένο επενδυτικό τοπίο.

Οι πόλεμοι της μπαταρίας

Οι μπαταρίες βρίσκονται στο επίκεντρο του γεωοικονομικού ανταγωνισμού. Οι οικονομικές πολιτικές της Κίνας βοήθησαν στη δημιουργία της αγοράς – αλλά με αυτόν τον τρόπο, η χώρα έχει στριμώξει την αγορά. Με άλλες δυνάμεις να διεκδικούν τον έλεγχο και την επιρροή μιας τεχνολογίας που συμβάλλει στον καθορισμό του βιομηχανικού μέλλοντος και της ενεργειακής μετάβασης της Ευρώπης, η ΕΕ αντιμετωπίζει ορισμένες σκληρές αποφάσεις. Ένα δόγμα οικονομικής ασφάλειας που προσδιορίζει πώς η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα μπορούσε να προσγειωθεί ανάμεσα στους νικητές στους συνεχιζόμενους "πόλεμους μπαταριών" είναι η καλύτερη ευκαιρία της ΕΕ να διατηρήσει μια παγκόσμια ισορροπία βιομηχανικής ισχύος.